Dagblaðið Vísir - DV - 09.12.1987, Blaðsíða 16

16
MIÐVIKUDAGUR 9. DESEMBER 1987.
Lesendur
Séð yfir borgina Bergen, sem nú er kölluð ,,Björgvin“. Skyldi verða flogið
til „Björgvins" fyrir jól?
Um eignarfall
og uppnefn-
ingu sémafna
DV
Verslanamiðstöð í Laugamesi:
Rusl á svæðinu til ama
Spumingin
Vilt þú láta fjarlægja kór-
ónuna af Alþingishúsinu?
Böðvar Héðinsson: Finnst bara ágætt
að hafa hana þarna.
Gunnar Þór Jónsson: Vil helst hafa
hana þarna enn um sinn.
Hrafn Hauksson: Nei, ég vil endilega
hafa hana þarna. Hún er hluti af
húsinu og þeim sérkennum sem á
því eru.
Guðrún Guðbjartsdóttir: Já, ég er
frekar á þeirri skoðun og hafa þá
eitthvað íslenskara þarna.
Geir Sigurðsson: Það má taka hana
mín vegna.
Helgi Hannesson: Mér flnnst það ekki
skipta miklu máli hvort hún er þama
eða ekki.
Sigurður Þorkelsson hringdi:
Mér er það óskiljanlegt hvernig
góðum íslenskumönnum og sóma-
kærum um mál sitt að öðru leyti
hefur tekist að klúðra einstökum at-
riöum í mæltu og rituðu máli á
undanfornum árum. Einkanlega á
þetta við um sérnöfn, bæði innlend
og útlend.
Mig langar til að taka dæmi-vítt og
breitt, eins og hugurinn hvarflar.
Mannanöfn eins og gömlu ættar-
nöfnin, sem hér hafa fest í sessi, eru
allt í einu komin með eignarfallsend-
inguna „s“, t.d Thoroddsens,
Schrams, Jóhannessens, o.fl. - Mér
finnst ekki fallegt að heyra sagt: „Ég
er búinn að lesa bók Matthíasar Jó-
hannessens", eða: „Ég ætla að fara
til hans Gunnars Schrams"! En þetta
er víst það sem á að segja, eða hvað?
Áður fyrr var tahð eðlilegt að þessi
nöfn tækju ekki eignarfallsending-
um og áttum við þó marga góða og
gegna íslenskumenn og íslensku-
fræðinga. Voru þeir svona glám-
skyggnir? Og því ætti þá ekki eins
að beygja þessi nöfn samkvæmt regl-
um sem gilda um önnur mannanöfn,
svo sem „Jónsson", „Guðmundsson"
o.s.frv. og segja þá frá Thoroddseni,
Schrami? Eða að nota sömu beyg-
ingarendingar og eru í samstofna
orðum, eins og t.d. orðinu „fen“. Það
ætti að gilda sama reglan um bæði
orðin: t.d. (fúa) fen og (Thorodd)sen,
sem sagt: frá seni til sens, eins og frá
feni til fens. - Þá yrði eignarfall Thor-
oddsen-nafnsins í fleirtölu: „senja“,
- Ég ætla að skrifa til þeirra Thor-
oddsenja!
Enn hef ég dálitlu við að bæta. Það
er varðandi þá ósvinnu að klína ein-
hverju orðskrípi á viðurkennd
erlend heiti og sémöfn á þeirri for-
sendu aö verið sé að „íslenska" orðið.
Til hvers þarf að gefa borg, sem þeg-
ar hefur viðurkennt heiti, íslenskt
nafn?
Hvaða vit er í því að kalla norsku
borgina Bergen Björgvin, - Grimsby
Grímsbæ og fallbeygja borgarheitið
Barcelona (frá Barcelónu). Og því er
þá ekki notuð eignarfallsmyndin
„Björgvins" í stað Björgvinjar?
Eina borgin, sem við höfum frá
fornu fari kallað íslensku nafni, er
borgin Köbenhavn sem ávallt gengur
undir heitinu Kaupmannahöfn. Nafn
annarra borga getur tekið fallbeyg-
ingum, eins og París, Osló og kannski
fleiri. En vafasamt er að gera þetta í
öllum tilvikum. Það á t.d ekki við um
Madrid (Madridar?) eða Bonn (til
Bonnar eða Bonns?). Hvar á að setja
takmörkin?
Auðveldast er að hætta að gefa við-
urkenndum erlendum sérnöfnum ný
íslensk nöfn og hætta að ólmast með
þau, samkvæmt fáránlegri nýbylgju-
stefnu, sem á ekkert skylt við þjóö-
ernishyggju og fágaðan málsmekk.
Laugarnesbúi skrifar:
Mig langar til að vita hvort ekki
reynist áhrifaríkt að senda ykkur hjá
DV lesendabréf til birtingar ef þaö
mætti aðstoða okkur íbúa Laugar-
neshverfis sem búum í nágrenni við
verslanamiðstöö við Laugalæk.
Þannig er að við höfum um árabil
bent á sóðaskap sem stafar af ónóg-
um ruslaílátum fyrir aUar þær
verslanir sem þarna eru. Þar er
minnsta gerð af ruslatunnum, enda
flóir ruslið út úr þeim. Ef einhver
vindur er berst rushð síðan út um
hverfið, inn í alla garöa og um allar
götur.
Síðan krækja fuglar, kettir og
hundar sér í rusl úr tunnunum, að
maður nú tali ekkí um rottur sem
þarna gætu lifað góðu lífi ef ekki
Richard Úlfarsson skrifar:
Ég get engan veginn skilið að nokk-
ur maður haldi því fram við besta
vin sinn að hann treysti honum til
þess að drekka eins mikið af brenni-
víni og hann vill en ekki bjór og þess
vegna verði hann að taka frá honum
bjórinn með góðu eða illu.
Mér finnst þetta svipað og segja
honum að hann megi aka bílnum,
fljúga flugvélinni en alls ekki hjóla á
hjólinu, þar sem allar kannanir í
nágrannalöndunum sýni að hjólreið-
ar auki hættuna á umferðarslysum.
Auðvitað er hætta á því að bjórinn,
eins og annað áfengi, eyðileggi
heilsufar þjóðarinnar og stefni lífl
einhverra einstakhnga í hættu. En
lífið er nú einu sinni þannig að það
Kona í Breiðholti hringdi:
Mig langar til að vekja athygli á því
ósamræmi sem er á kaffiverði hér.
Jafnvel sama tegund af kaffi, í þessu
tilfelli Ríókaffi, er á verðbilinu frá
82-105 kr. pokinn, allt eftir því í
hvaða verslun kaffipokinn er keypt-
ur.
Nú er ég ekki viss um hvort þetta
eru einhver lágmarks- og hámarks-
verð en ef þau eru það er gott til
þess að vita að samkeppni er á þessu
Margrét Sigurðardóttir hringdi:
Hinum almenna símnotanda er
gert að greiða skrefagjald, en það er
ekki víst að þeir viti allir hvaö felst
í þessu gjaldi eða hveiju skrefi fyrir
sig. Nú hef ég komist að því og vil
benda fólki á hversu mikilvægt það
getur verið að þekkja forsenduna
fyrir háum símareikningum - og geta
þá sjálft ráðið einhverju um upphæð
þeirra.
Á hverju þriggja mánaða tímabih
eru innifalin 200 skref og eru það um
2,22 á dag (að jafnaði). Síminn segir
að eitt skref sé 6 mínútur - ef maður
talar í sex mínútur, vel að merkja.
verður brugðið við og þetta lagfært.
Mig langar að benda á að sums
staðar í borginni, við stórar versl-
anasamstæður, eru stórir ruslagám-
ar, vel lokaðir. Væri ekki ráð að fá
einn eða fleiri shka?
Ég efast ekki um að kaupmenn
þama bregðast fljótt við og lagfæra
þetta því að það hlýtur að vera þeirra
hagur að hafa sem hreinast úti við
sem inni.
Ég veit að þessari ábendingu kann
að verða illa tekið en vona samt að
þið kaupmenn, sem þarna verslið og
okkur Laugarnesbúum hkar yfirleitt
vel við, sjáið að þetta er aðeins sjálf-
sögð kurteisi við nágranna ykkar,
enda yrðuð þið ekki ánægðir ef við
kæmum með msl frá okkur og sett-
um það við dyrnar hjá ykkur.
er ekki hægt að lifa því án áhættu.
íslendingar hafa þegar ákveðið að
taka þá áhættu sem fylgir því að
drekka áfengi. Bjór er áfengi. Bjórn-
um fylgir ekki bjórvandamál heldur
áfengisvandamál. Þess vegna á að
fara með bjór eins og annað áfengi.
Það vhja allir koma í veg fyrir
áfengisböl, umferðarslys og sjúk-
dóma, en ekki með því að loka sig
inni í búri. Ég held að áfengisvörnum
sé best borgið með heiðarlegum,
sannfærandi áróöri.
Ég þakka birtinguna og legg til að
DV spyiji þá alþingismenn, sem em
á móti bjór, hvort þeir treysti sjálfum
sér til þess að far^ með bjór eða hvort
það séu bara „hinir“ sem þeir ekki
treysta.
sviði. Það er hins vegar slæmt að
maður skuh ekki vita fyrirfram
hvaða verslun það er sem býður
besta verðið hveiju sinni.
Ég vek nú máls á þessu til umfjöll-
unar og glöggvunar fyrir fólk ef það
hefur þá ekki tekið eftir þessum
verðmun nú þegar. Eða, ef Verðlags-
stofnun hefur eitthvað við þennan
verðmun að athuga, sem alls ekki er
víst, þá taki hún svona ábendingu til
sín.
En eitt skref getur verið allt frá því
að maður nær sambandi og slítur
því. Þannig er maður búinn aö nota
tvö skref, þótt maöur hringi ekki
nema tvisvar á dag og tali í eina og
hálfa eða tvær mínútur í hvort skipti.
Skyldi ég nú svo tala í sex og hálfa
mínútu samfeht, þá em komin tvö
skrefl Þetta athugar fólk ekki, þegar
síminn segir að eitt skref sé sex mín-
útur, þá er átt við að skrefið sé ALLT
AÐ sex mínútum, - ef maður talar í
6 mínútur.
Það getur því verið gott að gæta sín
þegar maður tekur fyrstu skrefin...
Eru það „hinir“ sem ekki eru traustsins verðir?
Um bjórinn:
Ekki bjórvandamál held
ur áfengisvandamál
Ekkert samræmi í kaffiverði
Póstur og sími:
Að læra að taka skrefin