Dagblaðið Vísir - DV - 12.12.1987, Blaðsíða 16

LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 1987.
Tangenmálið hefur valdið
mér andvökunóttum
segir Jón Einar Guðjónsson, fréttaritari útvarpsins í Noregi
Fréttir Jóns Einars af meintum upp-
ljóstrunum Dags Tangen varðandi
tengsl bandarísku leyniþjónustunnar
við fyrrum forsætisráðherra Islands
ollu miklu fjaðrafoki og eftirmálar
eru enn í gangi. Fréttaritari útvarps-
ins i Noregi hefur ekki átt sjö dagana
sæla að undanförnu vegna þessa.
Helgarblað DV sótti Jón Einar heim
óg ræddi við hann um þetta mál, sem
og um líf hans og starf i Noregi.
„Ég hef raunar aldrei lent í öðru
eins á mínum blaðamennsku- og
fréttaritaraferli og þessu Tangen-
máli. Mér finnst það mjög bagalegt
að svona skyldi fara og það hefur
valdið mér andvökunóttum," segir
Jón Einar þegar við byrjum að ræða
um Dag Tangen og fréttirnar um
meint samband Stefáns Jóhanns
Stefánssonar við útsendara banda-
rísku leyniþjónustunnar. Og hann
heldur áfram: „Ég gerði það sem ég
taldi réttast þegar þetta mál kom
upp. Það höíðu verið viðtöl við
manninn í öllum mikilsmetnum fjöl-
miðlum í Noregi þar sem hann
greindi frá niðurstöðum rannsókna
sinna á tengslum bandarísku leyni-
þjónustunnar við verkalýðsforyst-
una í Noregi á sínum tíma og við
norska verkamannaflokkinn. Þær
upplýsingar hafa ekki verið hraktar
og vöktu gífurlega athygli hér í Nor-
egi. Þegar hann svo í útvarpsviðtali
gat þess í framhjáhlaupi að hann
hefði undir höndum skjöl, er vörð-
uöu ísland, þá hafði ég að sjálfsögðu
samband við manninn og fékk hjá
honum upplýsingar sem mér bar
skylda til að láta fréttastofu útvarps-
ins heima vita af.“
Virtist traustvekjandi
Áður en lengra er haldið er rétt að
geta þess að höfundur þessa viðtals
sótti Dag Tangen heim nokkrum dög-
um eftir að Jón Einar sendir sínar
fyrstu fréttir. Var ekki annað að sjá
og heyra en þar færi óbrjálaður maö-
ur en ekki fékk undirritaður að
glugga í nein leyniskjöl á þeim bæ,
utan eitt plagg sem virtist vera nokk-
urs konar nóta um nauðsyn þess aö
efla tengsl Bandaríkjanna og íslands
á sviði viöskipta og menningarmála.
En hvernig kom hann Jóni Einari
fyrir sjónir: „Maðurinn virtist
traustvekjandi og hann sagði mér í
tvígang að hann hefði undir höndum
skjöl er sýndu fram á að náin tengsl
hefðu verið milli bandarísku leyni-
þjónustunnar og Stefáns Jóhanns á
ákveðnu tímabili. Það er staðreynd
að hann er með allt á hreinu er varð-
ar samskipti Norðmanna og Banda-
ríkjamanna á sínum tíma og öll skjöl
þar að lútandi fyrir hendi. Ég hafði
ekki ástæðu til að rengja manninn á
þessum tíma og hafði heldur ekki
möguleika á að sannreyna þessar
fullyrðingar.“
- Fórstu fram á að fá að sjá þetta
skjal eða skjöl er sönnuðu hans mál?
Skjölin í höndum Ingibjargar
Hafstað?
„Já vissulega gerði ég það. Hann
kveðst hafa skjal sem sanni sitt mál
og gerir leit í plöggum sínum. En
hann finnur ekki skjalið og segir þá
að hann hafi sent það til Ingibjargar
Hafstað á íslandi. Ennfremur hafi
hann sent henni önnur skjöl sem
varða ísland og hann hafi komist
yfir við rannsóknir sínar í Banda-
ríkjunum en þar var hann í þrjú ár
að rannsaka tengsl Norðmanna og
Bandaríkjamanna á árunum eftir
heimsstyijöldina síðari.“
- Hvers vegna sendi hann skjölin
til hennar?
hann hefði séð bréf í Trumansafninu
vestra þar sem fram komi að Stefán
Jóhann hafi verið „contact" Banda-
ríkjanna á íslandi en hafi jafnframt
tekiö fram að hann vilji hafa allan
fyrirvara á um hvers eðlis bréfið
hafl verið. Árni Hjartarson segir að
skjölin sem hann fékk frá Tangen séu
skýrsla Þjóðaröryggisráðsins og
önnur skýrsla frá stríðsárunum.
Bréfið margfræga fékk hann hins
vegar ekki þótt Tangen hafi um tíma
minnt að hann hafi látið Áma fá það.
En hvenær fór Jón Einar að gruna
að ekki væri allt sem sýndist í frá-
sögn Dags Tangen?
Hlerunarstöðvar í Osló og
Reykjavík!
„Þegar farið var að kanna þetta
mál nánar heima á íslandi af hálfu
fréttastofu Útvarps og fleiri aðila
virtist þetta ekki geta staöist og ég
fór aö grafast fyrir um nánari upp-
lýsingar um manninn. Og þá komu
einkennilegir hlutir í ljós. I gegnum
sambönd mín hjá norska ríkisút-
varpinu (NRK) fékk ég að vita að
svæðisútvarp NRK í Osló og ná-
grenni tók viðtal við Dag Tangen sem
aldrei var sent út. Hann býr nálægt
miðborg Oslóar og í þessu viðtali
fullyrti hann að í sínu hverfi væri
hlustunarstöð norsku leyniþjón-
ustunnar og þaðan væra símtöl
norskra stjórnmálamanna hleruð.
Þarna þótt þeim útvarpsmönnum
sem þeir hefðu komist í feitt og gerðu
út leiðangur í hverfið tii að finna
þessa hlerunarstöð. Sú leit bar engan
árangur og þá vaknaði með þeim
grunur um að Tangen væri farinn
að fullyrða meira en hann gæti stað-
ið við. Við nánari eftirgrennslan
komust þeir að raun um að ekki
væri hægt að treysta manninum í
einu og öllu og því var þetta viðtal
við hann aldrei sent út. En hann
hafði líka fullyrt við mig að hleruna-
rstöð hefði verið starfrækt í Reykja-
vík á vegum Bandaríkjamanna."
- Ertu þeirrar skoðunar að Dag
Tangen hafi sagt þér ósatt í öll þau
skipti sem þú ræddir við hann?
Það er áríöandi aö kenna ungum dreng að margt getur skeö á taflborði lífsins.
Álnabúðin, Mosfellsbæ
verður opnuð í nýju glæsilegu húsnæði
að Þverholti (við hliðina á apótekinu) &
laugardaginn 12. des.
Úrval fata og jólaefna, glæsileg gjafavara,
mikið úrval gardínuefna.
Tískuskartgripir. Barnaefni í miklu úrvali.
Þökkum viðskiptin á gamla staðnum
Velkomin í nýju verslunina.
viSA
Álnabúðin
KREDITKORT
EUnOCARD
Þverholti 5, nýtt símanúmer 666388

„Hann gaf þá einu skýringu að þau
hefðu verið saman í skóla í Noregi á
sínum tíma og þekktust síðan þá. En
hvað hún átti aö gera með þessi skjöl
hef ég ekki hugmynd um,“ segir Jón
Einar Guðjónsson.
Skjölin til Árna Hjartarsonar?
Hér er nauðsynlegt að koma með
smáinnskot frá greinarhöfundi. Þeg-
ar hann sat um stund í stofu hjá Dag
Tangen upplýsti Tangen að þar væri
fátt eftir af leyniskjölum er vörðuðu
ísland þar sem hann hefði sent þau
til íslands. Spumingu rnn hver hefði
þessi títtnefndu skjöl undir höndum
á íslandi svaraði Tangen að það væri
Arni Hjartarson en hann var til
skamms tíma formaður Samtaka
herstöövaandstæöinga á íslandi.
Hins vegar tók sá norski fram að
hann hefði upphaflega afhent Ingi-
björgu Hafstaö, sambýliskonu Áma,
þessi gögn þegar hann hitti hana um
borð í flugvél á leið frá Bandaríkjun-
um. Síðar m’ 'n Dag Tangen hafa sagt
íslenskm sendiráðsmönnum að
Vildi vera miðdepill
„Ég held að hann hafi ekki logið
að mér vísvitandi. Mér finnst frekar
eins og honum hafi orðið svo mikiö
um hvað upplýsingar hans varðandi
Noreg vöktu mikla athygli hér að það
hafi eitthvað slegið út í fyrir honum
og hann hafi tekið of mikið upp í sig
í samtölum við mig í þeim tilgangi
að geta verið miðdepill fréttanna á
íslandi líka. Ég veit núna að ég hefði
átt að spyijast fyrir um manninn
strax í upphafi. Én, eins og ég tók
fram áðan, þá taldi ég mig ekki hafa
ástæðu til að vantreysta honum en
það er alltaf auðvelt að vera vitur
eftir á.“
- Hefur þú rætt við Tangen eftir að
sannað þótti að hann hefði gefið þér
rangar upplýsingar?
„Eg hafði samband við hann og
vildi spyija hann spjörunum úr.
Hann var þá tregur til og taldi ýmis
vandkvæði á því að við gætum hist.
Hins vegar sagðist hann hringja til
mín þegar hann hefði tíma til að hitta
Texti og myndir: Sæmundur Guðvinsson
J
.;-rr