Dagblaðið Vísir - DV - 12.12.1987, Qupperneq 20

SVONA GERUM VID
20
LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 1987.
Kveikt á stærsta iólatrénu
A morgun verður kveikt á jóla-
trénu á Austurvelli sem er gjöf frá
Oslóarbúum eins og undanfarin ár.
Væntanlega verður mikiö um að
vera í miðbænum af því tilefni.
Ennfremur er nú sala á jólatrjám
í fullum gangi og verða sjálfsagt
mörg tré á ferðinni um helgina.
Jólatré hafa fylgt jólunum svo lengi
sem menn muna. í bókinni í Jóla-
skapi eftir Árna Björnsson segir að
elstu heimildir um skreytt tré í
heimahúsum á jólum séu frá Suð-
ur-Þýskalandi á 16. öld en ekki eru
nema tvö hundruð ár síðan farið
var að festa kerti á þessi grenitré.
Allra fyrstu jólatrén munu hafa
sést hér á landi í kringum 1850 en
þá helst hjá dönskum eða dansk-
menntuðum fjölskyldum. Algeng
urðu þau ekki fyrr en kom fram
yfir síðustu aldamót.
Af skiljanlegum ástæðum festi sið-
urinn ekki rætur fyrr á íslandi þar
sem engin grenitré var að fá. Fyrst
voru notuð heimatilbúin jólatré
eða þar til fyrir nokkrum áratugum
að innflutningur á þeim hófst í
stórum stíl. Heimatilbúnu jólatrén
voru þannig gerð að mjór staur,
sívalur eða strendur, var festur á
stöðugan fót. Á staurinn voru
negldar álmur eða boraðar holur í
hann og álmunum stungið í. Þær
voru lengstar neðst en styttust upp
eftir og stóöu á misvíxl. Á endanum
voru þær flatar og þar stóðu kertin.
Venjulega var staurinn málaður
grænn eða hvítur og vafið um hann
sígrænu lyngi. Síðan voru mislitir
pokar hengdir á álmurnar og eitt-
hvert sælgæti settí þá, eins og segir
í bók Árna.
Nú er farið að selja islensk jólatré
í miklum mæli og fer þeim fjölg-
andi með árunum. Kannski við
getum einhvern tíma sett okkar
eigið íslenska jólatré á Austurvöll-
inn.
-ELA
GÖÐAR BÆKURTILAÐ
LESA AFTUR OG AFT
Páll Líndal
REYKJAVIK
Sögustaóur vió Sund
Þrautgóðirá raunastund,
18.bindi björgunar-og sjó
slysasögu íslands eftir Steinar"J.
Lúðvíksson ritstjóra. Þetta
bindi fjallar um árin 1969,
1970 og 1971.
Meðal þeirra atburða sem
Saga og sérkenni höfuðborgarinnar
í máli og myndum
Alþýðlegt fræðirit um sögu og sérkenni
höfuðborgarinnar
rifjaðir eru
upp má nefna strand
Halkions við Meðallandssand,
eldsvoðann í Hallveigu Fróðadóttur,
björgun breska togarans Caesars við
Arnarnes og björgun 11 manna af
Arnfirðingi öðrum. Bók sem ekki
má vanta í safnið. (^
Reykjavík Páls Líndals er Reykjavík
okkar allra. Bókin er hafsjór fróðleiks um
sögu höfuðborgarinnar og þróun. Efninu er
raðað í stafrófsröð, þannig að hver gata,
hvert sögufrcegt hús og hvert ömefni
er uppsláttarorð.
Nú er komið út annað bindið í
þessari uppsláttarritröð um Reykja-
vík, sem ráðgert er að verði fjögur.
Ritstjóri er Einar S. Arnalds og
myndaritstjóri Örlygur Hálfdanar-
son.
Mjög er vandað til verksins og í
bindunum fjórum verða hátt á
þriðja þúsund gamalla og nýrra
mynda, málverka, teikninga og
uppdrátta. Ritið verður í heild
sinni ein ýtarlegasta og glæsilegasta
heimild um höfuðborgina, sem til
er. Ómissandi jafnt fróðleiksþyrst-
um sem fagurkerum.
Dýrmæt og falleg eign. (
Einum hefur hún forðað frá
örkumlum, öðrum hefur hún
þrótt til þess að sigrast á erfiðum *'
sjúkdómum sem taldir eru ólækn-
andi.
Saga Ástu grasalæknis er saga
konu sem varið hefur öllum sínum
tíma og kröftum öðrum til heilla.
Hún býr yfir þekkingu til lækninga
sem varðveist hefur í ætt hennar
í aldaraðir og gengið mann fram af
mánni. Atli Magnússon skráir hér
sögu Ástu og þrettán einstaklingar
svara því hvers vegna kunnátta af
þessu tagi fær þrifist nú á dögum
hátækni og vísindahyggju. A