Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.1990, Blaðsíða 11

.0G6I H3HM3VÖVÍ .TI HUDAQHADUAJ 01
MUlrAKlJAGtm ÍA W6VBMBER 1990:............ '■■■'------------------- ----------• ........ ... -...—.........................»
Menning
,,Blindur flokksþræll
hef ég aldrei verið"
Björn Pálsson, sem kenndur er viö Löngu-
mýri í Austur-Húnavatnssýslu, sat á Alþingi
frá 1959 til 1974 fyrir Framsóknarflokkinn.
Meðal þjóðarinnar er hann þó minna kunnur
fyrir afrek í stjórnmálum en harðfylgi og
snilli í málaferlum. Á þeim vettvangi hefur
hann att kappi við sýslumenn í héraði ára-
tugum saman og oftast haft betur.
Nafnið á þessari bók, þar sem Björn rekur
lífshlaup sitt fyrir einum virtasta höfundi
viðtalsbóka, Gylfa Gröndal, á vel við. Björn
kveðst ávállt hafa reynt að hafa gaman af
því sem hann tekur sér fyrir hendur, og oft-
ar en ekki hefur hann skemmt öðrum í leið-
inni. Það á bæði við um málarekstur og
stjórnmál en um hið fyrrnefnda segir Björn
einmitt:
„Ef menn þurfa að standa í málaferlum,
er best að reyna að hafa gleði af því og gera
það svo vel, að þeir vinni máhn; þá er þetta
mun ódýrari skemmtun en að flækjast til
Mallorca".
Fjórir meginþættir
Bókinni er skipt í fjóra kafla sem fjalla um
ólíka meginþætti í lífi og starfl Björns á
Löngumýri.
í fyrsta kaflanum rekur hann ættir sínar,
segir oft skemmtilegar §ögur af litríkum for-
feðrum sínum og eftirminnilegum sveitung-
um.
Annar kaflinn íjallar um nám Björns í
bændaskólanum að Hólum, heimsreisu hans
í lok þriðja áratugarins, fyrstu búmennsku-
árin þar sem kapp hans og dugnaður skilaði
góðum árangri, og störf hans fyrir sam-
vinnuhreyfmguna, en Björn var í nokkur ár
kaupfélagsstjóri á Skagaströnd og rak þaöan
útgerð með góðum árangri. Segir hann nokk-
uð frá samskiptum sínum við hrokafulla
skömmtunarstjóra ríkisbankanna.
Mörgum munu vafalaust þykja tveir síðari
kaflanir forvitnilegastir en þar segir Björn
annars vegar frá afskiptum sínum af stjórn-
málum og hins vegar frá dómsmálunum
frægu þar sem meðal annars var tekist á um
eignarhald á skinni af refi sem slapp úr búi
Björns, um þá frægu Löngumýrar-Skjónu og
um böðun fjár með valdboði og liðssafnaði.
Dreymdi fall Jóns á Akri
Björn segir skemmtilega frá pólitískum
átökum bæði á landsvisu og í héraði. Hann
segir kost og löst á mörgum stjórnmálafor-
ingjum sem hann hafði samskipti við um
dagana og fer ekki í felur með álit sitt frekar
en venjulega.
Þegar Björn fór fyrst í framboð í Austur-
Húnavatnssýslu var Jón Pálmason á Akri
„eins og kóngur í ríki sínu“ þar nyrðra og
talið ólíklegt að nokkrum tækist að fella
hann. Björn kveðst hafa ákveðið að gefa kost
á sér til framboðs 1959 eftir að hann dreymdi
atkvæðatalningu. Á borði lágu atkvæðaseðl-
ar í fjórum bunkum, tveir stórir og svo jafn-
ir að ekki var hægt að sjá hvor væri hærri:
„Ég þykist vita, að þykku bunkarnir séu
atkvæði okkar Jóns Pálmasonar, og er aö
velta því fyrir mér, hvor okkar hafi náð kosn-
ingu. Þá heyri ég kallað hárri raustu: Jón
féll!“ segir Björn. Þetta fór eftir. í kosningun-
um vann Björn með 28 atkvæða mun.
Björn segir hér í gamansömum dúr frá
þessari kosningabaráttu, þar sem hann lagði
í vana sinn að hæla Jóni á Akri á hvert reipi
í stað þess að hallmæla honum, og talning-
unni sem var æsispennandi.
Honum tókst að verja sæti sitt í fernum
kosningum eftir þetta. Oft munaði þó mjóu,
til dæmis árið 1967 þegar „drottinn sendi
mér Eykon“ eins og Björn oröar það. Eykon
fékk að kenna á gamansemi Björns sem lagði
í vana sinn á kosningafundum að koma
mönnum í gott skap: „Sá, sem veldur leiðind-
um, hlýtur að tapa; þurrspeki gengur ekki,
og rætni og rótarskapur getur verið nei-
Björn á Löngumýri leikur við hunda sína
á heimaslóóum. DV-mynd GVA
Bókmenntir
Elías Snæland Jónsson
kvæður; gamansemin er beittasta vopnið,“
segir hann um kosningabaráttuna.
Ráðherrasóttin og vitleysan
Framsóknarílokkurinn er frægur fyrir for-
ystuhollustu, en Björn var lítt fyrir undir-
gefni og kveðst aldrei hafa verið „blindur
ílokksþræll". Hann rekur hér m.a. er hann
neitaði að vera á móti samningnum um ál-
verið í Straumsvík.
Björn var aldrei valinn til æðstu metorða
af flokksbræðrum sínum og fékk því aldrei
þá „ráðherrasótt“ sem hann lýsir svo ágæt-
lega: „Jafnvel bestu menn breytast, þegar
þeir verða ráðherrar; þeir reyna að rétta úr
hoknum herðum og tylla sér á tá í sífellu;
sumir líta jafnvel til himins, eins og helgir
menn. Og geispa í tíma og ótíma á þingfund-
um!“
Honum frnnst líka árangur þingsetunnar
lítill:
„Þegar ég settist fyrst á þing, hélt ég í bjart-
sýni minni, að ég gæti gert eitthvert gagn
með því að vera á móti því, sem vitlaust
var. En eftir að hafa gegnt þingmennsku í
sextán ár, var mér orðiö ljóst, að ekki er
hægt að ráða við vitleysuna; það hefur eng-
inn getað og mun enginn geta.“
Það var oft gaman aö heyra Björn á Löngu-
mýri í ræðustóli á Alþingi og á almennum
fundum. Sú ánægja rifjast upp viö að lesa
þessa umbúðalausu frásögn hans af sjálfum
sér og samferðamönnum.
Björn kvæntist Ólöfu Guömundsdóttur
árið 1945. Þau eignuðust tíu börn og er bókin
skreytt mörgum myndum af fjölskyldunni.
Þau mistök hafa orðið við vinnslu bókar-
innar aö á bls. 220-223 hafa nokkrar máls-
greinar fallið út en aðrar eru tvíbirtar.
ÉG HEF LIFAÐ MÉR TIL GAMANS. Björn á Löngu-
mýri segir frá.
Höfundur: Gylfi Gröndal.
Forlagið, 1990.
Gott verð • Góð kiör
Opið í dag til kl. 16, sunnudag kl. 14-16.

REYKJAVÍKURVEGI66,220 HAFNARFIRÐI,SÍMI 54100. ,
HÚSGAGNASÝNING
Nýjar sendingar af þýskum hornsófum og ítölskum sófaborðum.
Ath! SmíðUm einnig hornsófa eftir máli.
Loðfóðruð
leðurstígvél.
St. 36-42.
Litir: svartur, blár, bordo.
Spyrjið um Askel frá Euro
skó.
Kr. 7.995,-
KRINGLAN 8-12 • SÍMI: 686062
Póstsendum samdægurs