Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.1990, Blaðsíða 31

43
LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 1990.
„Betri rödd,
hreinna hús''
- segir Brian Eno sem raulaði með ryksugu í hendi og syngur nú á plötu í fyrsta sinn í 13 ár
Á vordögum tók poppsíðan til um-
fjöllunar nýja plötu fornvinanna
úr Velvet Underground, þeirra Lou
Reed og John Cale, en hún kallaö-
ist Songs For Drella og var tileink-
uð minningu íjöllistamannsins
Andy Warhol. Sú útgáfa væri ekki
í frásögur færandi ef annar höfund-
ur vérksins hefði ekki tekið sig til
í sumar og ráðist í gerð nýrrar
plötu, Wrong Way Up, sem nú er
nýlega komin á markað. Það er
John Cale sem ekki slær slöku við
og fagnar nú sinni annarri breið-
skífu á fimm mánuðum. Samstarfs-
maðurinn á nýju plötunni er ekki
lakari en hinn fyrri, önnur andans
hetja, Brian Eno.
Gamlir félagar
Kynni Cale og Eno má rekja aftur
til ársins 1974 þegar sá síðarnefndi
útsetti sólóplötuna Fear fyrir Cale.
Eftir þá plötu skildu leiðir, Cale
hélt sig á sólóbrautinni á meðan
orðstír Eno sem útsetjara fór vax-
andi. Eftir þátttöku hans í Berlín-
ar-trílógiu David Bowie 1977-79 var
Eno orðinn eftirsóttur samstarfs-
maður nýbylgjusveita. Á næstu
árum var hann 1 slagtogi með
hljómsveitum á borð við Talking
Heads, Ultravox og Devo. í seinni
tíð er Brian Eno væntanlega þekkt-
astur fyrir að hafa, í félagi við Dani-
el Lanois, virkjað tónlistargáfur
fjórmenninganna í U2 til nýrra
sigra á plötunum The Unfor-
gettable Fire og The Joshua Tree.
Til að gera langa sögu stutta þá liðu
15 ár þar til Cale og Eno rugluðu
saman reytum á ný en það var í
fyrra er þeir héldu til Moskvu
vopnaðir tannburstum og hljóð-
færum. í næsta nágrenni Kremlar-
múra stjórnaði Brian Eno upptök-
um á sólóplötu John Cale, Words
for the Dying sem var leikgerð á
ljóðum velska skáldsins Dylan
Thomas. í Moskvu kviknaði hug-
myndin að Wrong Way Up og urðu
grunnar að þremur lögum til þar
eystra.
Hugmyndaflug-
stjórinn Eno
Eins og tónlistarunnendur vita
hefur Brian Eno sent frá sér nokkr-
ar „tilrauna“-plötur í gegnum tíð-
ina, plötur þar sem Eno hefur látið
reyna á möguleika listformsins um
leið og hann hefur reynt að víkka
út skilgreininguna á tónhst. Inn í
skilgreininguna hefur hann viljað
taka umhverfishljóð, þögnina og
hvaðeina sem grípur athygli eyr-
ans. Allt er þetta hluti af tónlist lífs-
ins að hans mati. Þessi afstaöa
skýrir m.a. af hverju 13 ár eru liðin
frá því að Eno söng síðast á eigin
plötu. Verk á borð við Music for
Airports og My Life in the Bush
of Ghosts hafa innihaldið tónlist í
viðasta skilningi hugtaksins,
instrumental NB. Nokkur ár eru
nú liðin frá því aö Brian Eno sendi
síðast frá sér plötu. Hann hefur
vermt útsetjarastólinn eins og fram
hefur komið auk þess sem mynd-
listin hefur sífellt tekið meira af
tíma listamannsins. Á því sviði
hefur Eno aðallega unnið með
hreyflmyndir og notað videotækn-
ina á frumlegan máta með árangri
sem vakið hefur athygli víða um
Finnska blússveitin Honey B. and the T-bones.
Brian Eno.
Umsjón
Snorri Már Skúlason
heim. Undirritaðan rekur minni til
að fyrir fáum árum hafi staðið til
að Brian Eno sýndi list sína hér á
landi, hvað sem verður.
Nýja platan
Wrong Way Up er ólík flestu því
sem Brian Eno hefur gert á eigin
plötum á síðustu árum og í raun-
inni allt frá því á fyrstu sólóplötu
sinni Here Come The Warm Jets
frá árinu 1974. Platan liggur nær
John Cale og ekki er fráleitt að
hann hafi forðað Eno frá því að
falla í það kviksyndi pælinga sem
Eno hefur viljað sökkva sér í þegar
hann hefur haft alræðisvaldið al-
gjörlega á sinni hendi. Wrong Way
Up er að flestu leyti aðgengileg og
þægileg áheyrnar án þess að í
neinu sé slakað á í frumleika. Að
þessu sinni er frumleikinn þó í því
formi að hann höfðar til fjöldans.
Lögin eiga það flest sammerkt að
vera einföld að uppbyggingu en fá
meðferð sem auka gildi þeirra og
dýpt. Augljóst er að tvíeykið hefur
farið af stað með það eitt að leiöar-
ljósi að gera plötu sem fullnægði
kröfum þeirra sjálfra en ekki
hljómplötufyrirtækis eða markað-
ar. Wrong Way Up er laus við
rembing, hún sýnir skapara sína
glaða í góðum fíling. Heimilislegur
andi svífur yfir vötnum, þannig
grípur sonur Eno’s í hljómborð á
plötunni, en Wrong Way Up var
einmitt tekin upp á heimili Brian
Eno í Suffolk á Englandi. Tónlistin
sem þeir félagar bera á borð minnir
á stundum á Roxy Music 8. áratug-
arins og í rólegri lögunum svífur
andi Leonards Cohen yfir vötnum.
Að öðru leyti er.erfitt að teyma
tvíeykið á bás. Ánægjulegt er að
heyra Brian Eno þenja raddböndin
eftir langt hlé. í 13 ár hafði hvorki
heyrst hósti né stuna frá Eno á
plötu. Sjálfur segist hann aldrei
hafa verið söngpípa góð en þó hafi
hann smám saman fengið trúna á
röddina, þökk sé dugnaöi hans við
tiltektir. Eno hefur nefnilega haft
þann kæk að setja gospeltónlist á
fóninn í hvert skipti sem hann býr
sig undir að ryksuga húsið sitt og
á meðan hann geysist um húsið
eins og hvítur stormsveipur hefur
hann sungið hástöfum með. Með
tímanum tók hann eftir því að
röddin var orðin betri og húsið til
„hreinna" fyrirmynda.
John Cale og Brian Eno hafa gert
plötu sem seint verður talin til
meistaraverka rokksins, Wrong
Way Up er hins vegar einlæg og
tíðum frumleg og það eru þættir
sem skipta máli. Á jafnri plötu
standa rólegu lögin upp úr, lög á
borð við Cordoba og The River en
fast á hæla þeirra koma One Word
og Spinning Away.
Góðirgestir
„Með réttu má segja að við séum
rokkband undir sterkum blúsá-
hrifum,“ sagði Esa Kuloniemi,
söngvari og gítarleikari finnsku
hljómsveitarinnar Honey B. and
the T-Bones, þegar hann var beðinn
um að lýsa sveitinni. Honey B. and
the T-Bones á rætur að rekja til
smábæjar í austur Finnlandi ekki
fjarri landamærum Sovétríkjanna.
„Krummaskuð er kannski réttasta
lýsingarorðið yfir staðinn því að
sem unglingur þurfti ég að panta
allar mínar hljómplötur frá Hels-
inki og jafnvel Svíþjóð. Á þeim tíma
lá maður í John Mayall, gömlu Fle-
etwood Mac, Cream og Jimi Hendr-
ix en síðar áttu gömlu blúsjaxlarn-
ir Robert Johnson, Muddy Waters
og B.B. King hug minn allann,"
segir Kuloniemi. Á þessum orðum
má sjá í hvaða geira tónlistarinnar
Honey B. and the T-Bones eru, því
Kuloniemi segir gömlu meistarana
hafa haft mikil áhrif á hljómsveit-
ina.
Reyndar ættu íslenskir tónlistar-
unnendur að þekkja fyrirbærið því
að hljómsveitin kemur til íslands í
þriðja sinni á miðvikudaginn nk.
og verður hér fram yfir helgi blús-
áhugamönnum til ánægju og ynd-
isauka.
Blús-rokk tríóið sem hefur verið
á faraldsfæti síðustu misseri og þá
aðallega í Bandaríkjunum, Kanada
og vestur Evrópu verðurmeð fimm
tónleika hér á landi. Á Borginni á
miðvikudagskvöld, á Tveimur vin-
um á fimmtudags-, fóstudags- og
sunnudagskvöld og á Akranesi á
laugardagskvöld. íslensku hljóm-
sveitirnar Vinir Dóra og Gal í Leó
inunu troða upp með tríóinu
finnska.
Hljómleikar Finnanna hafa feng-
ið ágæta dóma erlendis og i kana-
dísku blaöi sagði gagnrýnandi að
þar sem hann sat og hlýddi á leik
Honey B. and the T-Bones hafi
hann verið farinn að halda að ræt-
ur blúsins lægju norður í ballar-
hafi en ekki í sveittum Suðurríkj-
um Bandaríkjanna, svo mikil var
tilfinningin og hitinn í leik hljóm-
sveitarinnar.