Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1993, Blaðsíða 45

FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1993
69
Menning
Bræöurnir Ossie og Tito sitja hér hinn glæsta hest Tirma sem afi þeirra hefur meðferðis.
Regnboginn: Til vesturs: ★★★
Á fáki fráum
Til vesturs er afskaplega falleg og seiðandi kvik-
mynd sem tvinnar saman írskan nútíma og keltneska
sagnahefð í hrífandi ævintýri fyrir alla aldurshópa.
Papa Reilly (Gabriel Byrne) hefur snúið baki við
þjóðflokki sínum, írskum sígaunum, sem kalla sig
„ferðalanga" og lifa flökkulífi í húsvögnum. Eftir að
kona hans dó hefur hann búið í hrörlegu.blokkar-
hverfi í Dublin ásamt tveim ungum sonum sínum og
þeim litlu peningum sem hann aflar sér eyðir hann á
kránni. Dag einn kemur tengdapabbi hans til bæjarins
með tignarlegan hvítan hest sem varð á vegi hans niðri
við sjó. Hann hefur nefnt hestinn Tir na nOg, eftir
ævintýralandi handan við hafið, þar sem enginn eld-
ist. Hann skemmtir strákunum með sögum og ævin-
týrum og skilur eftir hestinn sem er orðinn verulega
hændur að strákunum. Pabbinn er of drukkinn til að
skipta sér af þvi að hestur deili allt í einu íbúðinni
með þeim, en yfirvöld eru fljót að komast að því og
handsama Tir na nOg, strákunum til mikillar gremju.
Þeir komast að því hvar hann er geymdur og ákveða
að frelsa hann og foröa sér út í „villta vestrið".
Óvenjulegt efni þessarar myndar heldur athyglinni
strax frá byrjun en margþætt sagan vindur upp á sig.
Sagan er einfóld en þaö er hægt að skynja hana á
margan hátt, þannig getur hún verið skemmtilegt
ævintýri fyrir börnin en þeir sem eru eldri geta lesið
út úr henni annað og meira.
Tveir óþekktir írskir leikarar eru ómótstæðilegir í
hlutverki strákanna tveggja, Tito og Ossie. Þeir eru í
raun stjömur myndarinnar, en hjónakornin og Holly-
woodleikararnir Gabriel Byme og Ellen Barkin standa
sig líka vel. Hinn írski Byrne er meðframleiðandi og
haíði lengi barist til að fá myndina gerða.
Það ekki erfitt að fá samúð með hinum ráðvillta sí-
gauna sem þarf að takast á við fortíðina um leið og
hann eltist við syni sína en Byrne nær vel að sýna
Kvikmyndir
Gísli Einarsson
togstreituna innra með honum. Hin ameríska Barkin
er sannfærandi írsk útlits þótt hreimurinn hafi ekki
alltaf verið á sínum stað.
Eitt af því sem gerir Into the West minnisstæða er
myndræn útfærsla sögunnar. Gamli og nýi tíminn
togast á í allri myndbyggingunni og það er sérskalega
áhrifamikið hvemig myndin fer frá nöturlegum fá-
tækrahverfum höfuðborgarinnar út 1 óspillta, gullfall-
ega sveitina. Sjaldan hefur hinn klassíski leikur kvik-
mynda að andstæðum borið jafn góðan árangur og hér.
Into the West (Bresk/band. - 1992) 102 min.
Handrit: Jim Sheridan (My Left Foot, Enchanted April), David
Keating eftir sögu Michael Pearce.
Leikstjórn: Mike Newell (Dance With a Stranger.
Leikarar: Gabriel Byrne (Cool World, Miller’s Crossing), Ellen
Barkin (Man Trouble, Switch), Ciaran Fitzgerald, Ruaidhri
Conroy, David Kelly.
Tilvera barnanna
Um hvað snýst líf og tilvera nútímabarna og ungl-
inga? Ef nefna ætti eitthvað eitt væri niðurstaðan lík-
lega körfubolti og þá fyrst og fremst sá körfubolti sem
leikinn er í NBA-deildinni í Bandaríkjunum. Hetjur
bama og unglinga em Charles Barkley, Michael Jord-
an, Scottie Pippen, Shaquille O’Neill og fleiri. Lífið
snýst meðal annars um körfuboltamyndir, sem náð
hafa ótrúlegum vinsældum, og fyrir bragðið hefur
verið mikill uppgangur í körfuknattleik á íslandi á
undanfórnum misserum.
Bókin Snoðhausar eftir Jón Hjartarson ijallar um
íslensk börn í dæmigerðu íslensku umhverfi og líf
þeirra er tengt nútímalegum íslenskum raunvera-
leika. Þaö er verið að byggja, koma sér upp þaki yfir
höfuðið. Því fylgja örðugleikar í samskiptum fólks en
alhr vilja standa sig.
Bömin lifa í nálægð lífsbaráttu foreldranna og harö-
ast kemur hún fram þegar einhver úr hópnum þaiT
að flytja vegna þess að hjónaband foreldranna er úr
sögunni. Þá verður einhver að flytja í burtu. Enginn
veit hvert og enginn veit hvar sú saga endar.
Jón Hjartarson hefur eins og ótrúlega margir leikar-
ar sest niður og skrifað sögu. Sagan Snoðhausar er
spegilmynd af menningarheimi íslenskra barna með
lif fullorðna fólksins í hæfilegri fjarlægð. Það er alltaf
þama en verður ekki mjög sýnilegt. Það er helst að
amma Pálína komi nokkuð skýrt fram. Hún er í senn
áhrifavaldur og bjargvættur. Hún er ákveðin í barátt-
unni, stendur með sínu fólki en reynir um leið aö leiða
bömin til réttrar hugsunar. Hún er þessi sterki bak-
hjarl sem ömmur og afar era oft á tíðum í hfi barna
og unghnga, háðum til gleði og ánægju.
Ég skynja ritstörf leikara sem aðferð þeirra til sjálf-
stæðrar sköpunar. Þeir búa yfir hstrænum hæfileikum
og jafnframt yfir næmi á þá sem þeirra hstar vilja
njóta. Þeir vita hvað áhorfandanum líkar og nýta þá
reynslu við ritstörfin. Mér virðist sagan um Snoð-
hausa vera til vitnis um að höfundur hafi reynt að
skoða heim barna. Hann gerir sér ljósa grein fyrir
hinum sterku tískustraumum sem ná tökum á bömun-
um og fá þau til að breyta lífsháttum sínum og jafnvel
úthti.
Fyrir fáeinum áram hefði engum íslendingi dottið í
Bókmenntir
Sigurður Helgason
hug að unghngar hér á landi ættu eftir að leggja jafnm-
ikla áherslu á að klæðast og lifa í samræmi við það
sem tíðkast í Bandaríkjunum.
Ég hafði gaman af að lesa um Snoðhausana. Mér
finnst Jón Hjartarson hafa reynt að koma mikilvægum
þáttum í lífi barna á framfæri óbeint. Það er ekki eins
og verið sé að hafa áhrif á þau, þó svo sé. Dæmi um
það má nefna opnu lóðina sem allir eru sammála um
að sé „slysagildra" fyrir börn. Þá hvefja foreldrar böm
sín th að setja hjálm á höfuðið þegar farið er út aö
hjóla. Ekki mjög áberandi en samt beinskeytt aöferð
við að vekja foreldra og böm til vitundar um að þaö
geta leynst hættur í daglega lífinu.
Brian Pilkington myndskreytir bókina afbragðsvel
og eru myndir hans mikilvægar í hehdarmynd hennar.
Jón Hjartarson: Snoðhausar
Myndskreytingar: Brian Pilkington
Reykjavik, Iðunn, 1993
JÓLATRÉSSKEMMTUN
1993
Jólatrésskemmtun fyrir börn félagsmanna
verður haldin í Átthagasal Hótel Sögu mió-
vikudaginn 29.12. 1993 kl. 15-18.
Miðar veróa seldir viö innganginn.
Verö er kr. 500.
Félag járniðnaðarmanna
Bíliðnafélagið
Félag blikksmiða
Nót, sveinafélag
netagerðarmanna
Iðja, félag verksmiðjufólks
á jólum eins og aðra daga
Skemmtilegar og spennandi
WALTER IVAGER

Ódýrar en vel gerðar
m ir
TmiNaGnHCMiT
A bóka- og blaðsölustöðum
URVALS
BÆKUR