Dagur - 19.12.1995, Blaðsíða 34

34 B - DAGUR - Þriðjudagur 19. desember 1995
Þrjár konur búsettar við
utanverðan Eyjafjörð; Sig-
ríður Hafstað á Tjörn,
Valva Gísladóttir á
Húsabakka, báðar í
Svarfaðardaí, og Sigur-
björg Snorradóttir á
Krossum í Arskógshrepyi
hafa á síðustu misserum
framleitt tehettur sem hafa
vakið mikla og verðskufd-
aða athygli, ekki síst fyrir
það að þetta eru mann-
eskjur klæddar í t.d.
p>eysföt með skotthúfu og
fléttur, prestar eða trölla-
stelp>ur. Tehetturnar hafa
fengið samheitið Freyjur.
Einnig hafa þær hafið
framleiðslu á kaffihettum,
sem nota má t.d. utan um
jaressukönnur o.fl.
Upphafsmaður þessa alls var
Valva Gísladóttir sem á síðasta
vetri hafði framleitt eina tehettu
sem hún sýndi Sigríði Hafstað og
vakti áhuga hennar á að taka þátt í
framleiðslunni. Þeim fannst skyn-
samlegast að vera þrjár við fram-
leiðsluna og fljótlega kom Sigur-
björg inn í hópinn. Um mánaða-
að sér vandasamasta verkið sem er
að gera sjálf andlitin, Sigríður
gerði hetturnar sem jafnframt
verða þá pilsin og Sigurbjörg
gerði slifsið, svunturnar og hend-
umar en skotthúfurnar hafa oftast
verið gerðar í samvinnu. Vinnan
fer þannig fram að fyrst vinna
konurnar liver sinn hluta kerling-
arinnar eða prestsins heima hjá sér
en hittast síðan vikulega að Tjörn
og púsla hlutunum saman. Af-
rakstur kvöldsins er venjulega
fjórar tehettur, stundum meira.
Fyrsta kynningin var á hand-
verksmarkaði austur á Laugunt í
Reykjadal í byrjun maímánaðar
þ.á. I lok maímánaðar var svo
haldinn önnur handverkssýning í
Árskógsskóla, þar sem handverks-
konum við Eyjafjörð var boðin
þátttaka. Salan hefur ekki verið
mikil þrátt fyrir að mörgum hafi
fundist tehettumar tnjög skemmti-
legar en þær hafa þótt nokkuð
dýrar, eða 3.900 krónur stykkið en
prestamir aðeins dýrari, eða 4.200
krónur, en þær stöllur segja það sé
kannski spegilmynd þjóðfélagsins,
vegna þess að karlmenn meti sig
hærra, en í raun sé það vegna þess
að efnið í hettumar er þó nokkuð
dýrt, m.a. 100% bómull í pilsun-
um og silki í svuntunum, þó ekki í
tröllastelpunum. Sumum finnst
þær jafnvel of fínar, vilja frekar
hafa þær uppi í hillu sem stofu-
djásn. Prestarnir eru með silfur-
kross og eru eilítið stærri og nú er
hafin framleiðsla á tröllastelpum
Sigurbjörg, Sigríður og Valva með
nokkrar tehettur í Galleríinu í
verslunarmiðstöðinni í Sunnuhlíð á
Akureyri sem annast sölu þeirra á
Akureyri en í Reykjavík má fá þær
í Iði við Vesturgötu. Mynd: GG
hreppa sýningarrétt auk þess sem
með því fékkst ákveðinn gæða-
stimpill. Þegar hafa selst nokkrar
tehettur í kjölfar sýningarinnar í
ráðhúsinu en í heildina hafa verið
framleiddar um eitt hundrað kerl-
ingar, prestar og tröllastelpur. Hér
gæti því verið lagður grunnur að
atvinnu fyrir þrjár konur, sem í
upphafi gerðu ekki ráð fyrir því að
áhugamálið mundi vinda svona
hratt upp á sig eða verða meira en
bara skemmtilegt tómstundagam-
an.
Aukin áhersla á vörur
sem minna á tslenska
þjóðtnenningu
Á undanförnum árum hefur verið
mikil fátækt í vöruúrvali fyrir er-
Tehettan „Freyja" nýtur vaxandi vinsaelda:
„Megum ekki vera svona heimóttarleg
- þegar um framleiöslu og sölu d vörum fyrir erlenda feröamenn er aö raeöa", segir Valva Gísladóttir
mótin apríl/maí á þessu ári voru
þær stöllur búnar að sauma sex te-
hettur. Strax varð ákveðin verka-
skipting í hópnum; Valva sem
upphaflega átti hugmyndina, tók
sem eru stærri en kerlingarnar, en
á sama verði og prestamir. Engar
tvær tehettur eru eins sem gerir
þær nokkuð sérstakar, hvorki eins
klæddar né með eins hár eða and-
lit. Þær fá allar nafn, t.d. séra Sig-
urður eða maddama Helga og eru
jafnframt kenndar við bæjamöfn,
eins og t.d. Hof eða Holt. Sumir
hafa þótt sig bera kennsl á
ákveðnar persónur á andlitunum.
Nokkrar eiginkonur presta hafa
pantað „prestatehettur“, þó ekki af
mönnum sínum en einnig hafa
þeim Sigríði, Völvu og Sigur-
björgu borist ljósmyndir með
pöntun og er þá andlitið gert sem
líkast myndinni.
Á jólamarkað t Jónshúsi
„Við höfum kannski til þessa ekki
tekið þetta allt of alvarlega og í
hvert skipti sem vel tekst til og
við fengið lof fyrir framleiðsluna
höfum við glaðst innilega, líklega
vegna þess að væntingamar hafa
ekki verið miklar eða við haldið
að þessi framleiðsla væri ekki
neitt einstök. Við vitum það hins
vegar nú að það er hún. Nokkrar
tehettur voru sendar á jólamarkað
í húsi Jóns Sigurðssonar forseta í
Kaupmannahöfn, Jónshúsi, og
hafa vakið mikla athygli. Það
koma margir til með að kaupa
svona hettur til að gefa erlendum
vinum eða viðskiptavinum," sagði
Valva Gísladóttir.
Nýlokið er handverkssýningu í
Ráðhúsi Reykjavíkur þar sem
„Freyjurnar" voru sýndar, en sýn-
ingaraðilar voru valdir úr allstór-
urn hópi umsækjenda svo þær
Sigríður, Valva og Sigurbjörg
voru mjög ánægðar með að
lenda ferðamenn, þ.e. fjölbreyttn-
in hefur ekki verið mikil og eft-
iröpun ráðið miklu á markaðnum
og lítið um vörur sem höfða til
þjóðlegra einkenna hérlendis. T.d.
hefur framleiðsla jólakorta sem
höfðar til íslenskra séreinkenna
verið á undanhaldi, erlend kort
hafa tekið stærri og stærri hluta af
markaðnum, enda eflaust ódýrari.
I ýmsum galleríum sem tekið hafa
til starfa á undanfömum misserum
má þó sjá þess merki að íslensk
framleiðsla er að aukast, sérstak-
lega framleiðsla sem höfðar til
hérlendra einkenna.
„Við megum ekki vera svona
heimóttarleg þegar um framleiðslu
og sölu á vöram fyrir erlenda
ferðamenn er að ræða og þurfum
að líta lengra fram á veginn. Hér
er fyrst og fremst boðið upp á ull-
arvörur alls konar, en við getum
framleitt ýmislegt annað fyrir
ferðamennina sem minnir á ís-
lenska þjóðmenningu. Ef við vilj-
um tryggja að ferðamennimir fari
heim með eitthvað sem minnir þá
áfram á Island, þá verður það und-
anbragðalaust að vera íslensk
gæðavara, því þeir vilja ekki
kaupa eitthvað „drasl“, heldur eitt-
hvað fallegt," sagði Valva Gísla-
dóttir, ein þriggja „Freyja“.
GG
Ónafngreindur tehettuprestur ásamt sinni „ektakvinnu" úti í guðsgrænni nátúrunni á síðasta sumri. Mynd: KH
Óskuni viðskiplavinuni okkarsvo og þeim Jáu
sem enn haja ekki komið í verslunina
gleðilegrctsjála
og Jarsœldar á nýju ári.

Ráðhústorgi 9 ■ Sími461 1837
4
Sendum öllum velunnuruin blaðsins
fuiijfieilar jálar og
ngár&kmðjur