Dagur - 19.12.1995, Blaðsíða 38

38 B - DAGUR - Þriðjudagur 19. desember 1995
Grundarkirkja íEyja-
fjarðarsveit hefur œtíð þótt
glœsilegt hús og tákn
mikillar framsýni og stór-
hugar Magnúsar Sigurðs-
sonar, bónda og kaup>-
manns á Grund, sem
byggði kirkjuna. Kirkjan
er mjög stór, af sveita-
kirkju að vera, en stairðin
er ekki það eina sem vek-
ur athygli heldur ekki síð-
ur hönnunin og smíðin.
Þann 12. nóvember síð-
astliðinn voru liðin rétt 90
ár frá því kirkjan var vígð
og i tilefni af afmazlinu
var hátíðarguðsþjónusta í
kirkjunni. Margt er breytt
á 90 árum, ekki síst
samgöngurnar og því er
ólíku saman að jafna,
ferðalagi kirkjugesta til
guðsþjónustunnar í haust
og vígsluhátíðarinnar fyrir
90 árum. Núna tekur
ekki nema um 15 mínútur
að aka á malbikuðum
vegi frá Akureyri að
Grund en sama ferðalag
krafðist mikils undirbún-
ings á sínum tíma. Guð-
laugur Asmundsson í
Fremstafelli í Köldu-Kinn
var meðal kirkjugesta á
vígsluhátíðinni og hann
festi minningar um þenn-
an eftirminnilega dag á
blað og sú frásögn birtist í
tímaritinu Súlum fyrir 16
árum. Við hœfi er við lok
afmœlisárs kirkjunnar að
rifja þessa frásögn upp>.
Fjölbreytilegir vagnar
fluttu kirkjugesti
„Af því ég var staddur á Akureyri
um þessar mundir, hafði ekki mik-
ið fyrir stafni og þurfti þó að
dvelja þar lengur, þar sem ég beið
eftir sjúklingi sem lá á spítalanum,
brá ég mér frameptir.
Það var mesti ys og þys í bæn-
um kveldið áður, eða þann 11.
nóv., því þá var fólk að búa sig
undir ferðina.
Þurfti þá á sem flestum ferða-
áhöldum að halda, því fjöldi
manna gimtist að vera við vígslu-
hátíðina, sem búist var við að yrði
sérlega viðhafnarmikil. Ekki gátu
allir haft og ekki heldur ekið í Iok-
uðum fjaðravögnum, menn urðu
„Þegar sá heim að Grund blöstu við
manni skrautleg og reisuleg timbur-
hús. Bar kirkjan að vísu af þeim
bæði að stærð og fegurð, þó að ytra
skraut hennar sé lítils háttar í sam-
anburði við hið innra.“
því að sætta sig við mykjukerrur
og hvað eina sem hægt var að sitja
á og draga eptir brautinni. Sýndist
mér það heldur munur fyrir Ey-
firðinga að geta notað þessi flutn-
inga-áhöld, eða fyrir okkur sem
ekki höfum svo að segja neinn
brautarstúf, hvað þá vagna.
Ekki fór nema fátt eitt af hinum
svokölluðu helstu „burgeisum“
bæjarins því þeir sátu að sumbli
fram á nótt - vóru að halda upp á
sjötíu ára afmæli séra Matthíasar.
Var þar fagnaður mikill, organ
troðið, bumbur barðar og ræður
flutu þar látlaust eins og freyðandi
bjór og kampavín. Flestir sem þar
vóru þurftu að liggja úr sér lúrinn
á sunnudaginn. Samt fór séra
Matthías gamli frameptir og flutti
þar snjalla ræðu og var ekki að sjá
á honum svefn né þreytu, þótt
vakað hefði um nóttina og væri
orðinn sjötugur.
Veður var hið fegursta hér
innra þennan dag og alauð jörð
svo ekki var ástæða til þess að
sitja heima fyrir þá er farið gátu.
Enda var mannstraumurinn mikill
og mér sýndist að nokkurs konar
sögulegur fomaldarblær mundi
vera á því að sjá heilar fylkingar
gangandi, ríðandi og akandi
manna selfærast og líða heim að
hinum fagra og veglega stað í hér-
aðinu, eins og þeir þekkja sem
kunnugir eru.“
Gestir skiftu hundruðum
Guðlaugi þótti mikið til guðshúss-
ins koma þegar að Grund var
komið. Og ekki var hrifning hans
minni þegar inn var komið.
„Þegar sá heim að Grund
blöstu við manni skrautleg og
reisuleg timburhús,“ segir Guð-
laugur.
„Bar kirkjan að vísu af þeim
✓
Á vígstudegi Grundar-
kirkju fyrir 90 árum
- frásögn Guðlaugs Asmundssonar af vígslunni
bæði að stærð og fegurð, þó að
ytra skraut hennar sé lítils háttar í
samanburði við hið innra.
Klukkan tólf var saman safnað
á áttunda hundrað manns á renni-
sléttum fleti suður undan kirkju-
dyrunum, því hún snýr út og suð-
ur; kváðu þá við hvell og há
klukknahljóð, var þar samhringing
og ekki hringt annað fyrir messu.
Pessi mynd var tekin i Grundarkirkju a vigsludaginn, aður en kirkjugestir tóku að streyma að.
Að hringingunni lokinni vóm
opnaðar afarstórar bogadyr á suð-
urgafli kirkjunnar og tók mann-
fjöldinn að streyma inn í forkirkj-
una sem mun rúma á að giska tvö
bundruð manns. Er hún mjög
vönduð að smíði og máluð
smekklega, en ekki er hún skreytt
til muna. Ur henni liggja tveir
stigar sinn til hvorrar handar þeg-
ar inn er gengið og fast út við
hliðveggi kirkjunnar. Setja þeir
fót norður en höfuð suður og upp
á lopt sem er yfir allri forkirkj-
unni. Þaðan er svo gengið norður
á lopt aðalkirkjunnar sem eru all-
breiðar skarir fyrst fyrir gafli og
síðan inn með hliðarveggjunum
allt að kór. Þiljað er l'rá brúnum
skaranna upp að hvelfingu en al-
sett er það bil bogadyrum svo
þéttum að aðeins er dálítill stólpi á
milli þeirra. A skörinni sem er
fyrir gafli stendur orgelið og eru
bogadymar fyrir þeirri skör jafn-
breiðar bilinu milli hliðarskar-
anna. Loptið rúmar nálega jafn
marga menn og aðalkirkjan niðri;
en í henni munu geta setið nær
þrjú hundruð manns, og er þó
ekkert sæti í kórnum. Loptskarir
þessar hvíla á tíu súlum afar mikl-
um haglega renndum og gulli
greiptu. Standa þær í röðum inn
og fram gólfið fremst við sætin.
I kórnum eru engir bekkir til að
sitja á eins og áður er sagt en af-
þiljaðar stúkur eru til beggja hliða
með dyrum á miðju og á að giska
tveggja álna breiðar, er því að-
alkórinn þessum mun mjórri en
framkirkjan. Engir bekkir eru
heldur í stúkum þessum, en í þetta
sinn sátu prestarnir þar á stólum.
Skilrúm þessi ná saman undir
miðju risi, svo að hvelfing kórsins
er þeim mun neðar en hvelfing
framkirkjunnar. Framan á stalla
þeim sem myndast við þessa af-
þiljun stendur ritað gullnu rósa-
letri frá öðrum enda bogans til
hins: „Dýrð sé guði í upphæðum“.
Má bæði letur það, mál og smíði á
boga þessum heita fullkomið lista-
verk að minnsta kosti samanborið
við það sem kostur er á að sjá hér
norðanlands. Altaristaflan er fal-
leg mynd af frelsaranum, en ekki
sýndist mér hún taka verulega
fram þeim töflum sem ég hefi séð
fegurstar. Svo er og um altari og
prédikunarstól að ekki er það neitt
verulega skreytt en mjög smekk-
lega smíðað og málað. Framan við
grátur eru tveir upphleyptir pallar
í hálfhring, sá fremri breiður um