Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.1997, Qupperneq 10

10
LAUGARDAGUR 18. JANÚAR 1997 JjV
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVlK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins I stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Fólkið kýs með fótunum
Dæmi eru um, að auglýst hafi verið erlendis, að gott
sé að fjárfesta á íslandi, af því að launakostnaður sé hér
heldur lægri en í öðrum vestrænum löndum, en starfs-
hæfni manna svipuð eða betri. Þannig hefur til dæmis
verið reynt að fá hugbúnaðargerð inn í landið.
Með þessu er verið að nota láglaunakerfið í landinu
eins og söluvöru svo sem Japanir og síðar Suður-Kóreu-
menn höfðu áður gert. Þetta er ágæt aðferð til að ná
tímabundnum árangri við að efla atvinnulífið. Með lág-
um launum verður það hæfara til fjölþjóðlegrar sam-
keppni.
Samkeppni þjóða um fíármagn til að byggja upp nýjar
og arðvænlegar atvinnugreinar er hins vegar ekki eina
samkeppnin, sem þarf að hafa í huga. Þjóðir eru ekki að-
eins í samkeppni um íjármagn, heldur einnig um fólk.
Það þarf bæði fólk og peninga til að búa til arð.
Oftast hefur verið einblínt á Qármagnið, af því að það
er ekki eins staðbundið og fólk. Auðveldara er að flytja
peninga frá stöðum, sem gefa lítinn arð, til staða, sem
gefa mikinn arð, heldur en að flytja fólk milli staða af
sama tilefni. En fólk greiðir þó atkvæði með fótunum.
Þannig urðu íslenzkar sveitir undir í samkeppni um
fólk við sjávarplássin. Þannig eru lítil sjávarpláss að
verða undir í samkeppni við stór sjávarpláss. Og þannig
verður landsbyggðin í heild smám saman að láta undan
síga í samkeppni við höfuðborgarsvæðið.
Þessir fólksflutningar innanlands raska ekki stöðu
þjóðfélagsins gagnvart öðrum löndum, ef fólk léti við þá
sitja. En það fer lengra. Fiskvinnsla á Jótlandi hefur
dregið marga til sín. Öflugt velferðarkerfi á Norðurlönd-
um hefur einnig sogað íslendinga yfir pollinn.
ísland er sem ríki í samkeppni við önnur lönd um
fólk. Sérstaklega er þessi samkeppni nærtæk á Norður-
löndum vegna samninga, sem gera íslendingum tiltölu-
lega auðvelt að fá vinnu í þessum löndum. Margt dugn-
aðarfólk hefur notað þetta og enn fleiri munu gera það.
Mesta samkeppnin um fólk mun verða af hálfu Noregs
á næstu árum. Þar er mikill uppgangur vegna olíugróða.
Þar er skortur á fólki til starfa og boðið upp á miklu
hærri laun og miklu öflugra velferðarkerfi, að meira eða
minna leyti vegna hagnaðar af olíuvinnslu.
Reynslan sýnir, að íslendingar eiga auðvelt með að fá
góða vinnu í Noregi. Margir munu á næstu árum hafna
íslenzkri húsbréfaþrælkun á lágum launum og leita
skjóls í þjóðfélagi, sem er fólki vinsamlegra. Þannig
verður ísland undir í samkeppni við Noreg um ungt fólk.
Við erum líka að verða undir í samkeppni við um-
heiminn um hæfileikafólk, sem er alþjóðlega samkeppn-
ishæft. Við lesum vikulega um íslendinga, sem hefur
vegnað vel í hámenntastofnunum víða um heim og eru
hvarvetna eftirsóttir vegna kunnáttu og atgervis.
Hér er hins vegar ekkert fyrir þetta fólk að gera, af því
að landið hefur að mestu staðnað á frumframleiðslustigi,
hefur ekki innviði atvinnulífs á sviðum þekkingargreina
og getur ekki borgað samkeppnishæf laun. Verst er, að
fáir láta sig þetta nokkru skipta.
Við þyrftum þó að skipta út undirmáls- og meðalmáls-
mönnum í stjórnmálum og fá í staðinn gerendur, sem
treysta sér til að rífa niður verndarkerfi frumframleiðslu
og fáokunar, kvótakerfi, byggðastefnur, einkaleyfi, toll-
múra, reglugerðir og tilskipanir ráðuneyta.
Við þyrftum að hreinsa til, svo að grundvöllur sé fyr-
ir samkeppnishæfni landsins um hvort tveggja, fólk og
flármagn. Annars verður allt landið að einum útnára.
Jónas Kristjánsson
Átök um dreifbýlið
eftir sátt um Hebron
Þegar þetta er ritað fjalla þing
ísraels og Palestínumanna um ný-
gert samkomulag um framkvæmd
enn eins áfanga ÓslócU'samkomu-
lagsins um afléttingu ísraelsks
hernáms af palestínsku landi. Bú-
ist er við samþykki á báðum stöð-
um, þótt andstöðu gæti á báða
bóga.
Annað aðalatriðið, sem nú hef-
ur verið útkljáð, er að ísraelsher
lætur af hendi fjóra fimmtu hluta
Hebron, síðustu stórborgar Palest-
inumanna sem hann hersat. Hitt
meginatriðið er að tímasett hefur
verið hvenær fram skal fara brott-
för ísraelska hemámsliðsins af
dreifbýlissvæðum Vesturbakkans
i þrem áfongum.
Samkvæmt Óslóarsamkomulag-
inu átti ísraelsher að rýma megin-
hluta Hebron í mars í fyrra en
fyrri ísraelsstjóm frestaði brott-
förinni eftir hermdarverk palest-
ínskra hryðjuverkasamtaka í Isra-
el. í Hebron búa 400 herskáir ísra-
elsir landnemar innan um á ann-
að hundrað þúsund Palestínu-
menn.
Helsta deiluefnið varðandi
Hebron var réttur israelskra her-
sveita sem standa vörð um land-
nemana. Það mál reyndist auð-
veldara úrlausnar eftir nýafstaðna
atburði. Þá hóf ísraelskur hermað-
ur skothríð á Palestínumenn á
markaðstorgi en yfirmenn örygg-
ismála ísraels og Palestínsku sjálf-
stjómarsvæðanna komu á vett-
vang í skyndi og tókst í samein-
ingu að afstýra því að upp úr syði
á götum borgarinnar.
Yfirstjórn ísraelshers er fegin
að vera laus við hemám stórborga
Palestínumanna. Benjamin Net-
anyahu, forsætisráðherra hægri
stjórnarinnar í Israel, sér ekki eft-
ir þeim heldur, því þær ásamt
Gaza-svæðinu geti aldrei orðið líf-
vænlegt Palestínuríki en stofnun
þess er hann andvígur.
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Óiafsson
Öðm máli gegnir um dreifbýlis-
svæði Vesturbakkans. í Óslóar-
samkomulaginu er kveðiö á um að
þau skuli afhent yflrstjóm sjálf-
stjómarsvæða Palestínumanna í
þrem áföngum sem ljúki í septem-
ber í haust. Undan eru skildir
„hemaðarlegir staðir" og 144 land-
nemabyggðir ísraelsmanna.
Að þessu loknu skyldu hefjast
viðræður um lokaatriði friöar-
gerðarinnar. Helst þeirra em þjóð-
arréttarleg staða sjáifstjómar-
svæðanna til frambúðar, staða
Jerúsalem, afmörkun landamæra
ísraels og framtíð landnema-
byggða ísraelsmanna.
Niðurstaða í samningaþófmu
undanfarið dróst eins og raim
varð á vegna þess að Netanyahu
krafðist þess að afhending dreif-
býlissvæða og lokasamningar um
vandasömustu átakaatriðin héld-
ust í hendur og lyki ekki fyrr en
1999. Með því vildi hann hafa
landafhendinguna til að þrýsta á
Palestínumenn til að láta af kröf-
um sínum til ítaka í þeim hluta
Jerúsalem sem Palestínumenn
byggja og til stofnunar sjálfstæðs
rfkis.
Jasser Arafat, forseti Palestínu-
manna, tók þetta ekki í mál og
tengdi lausn þessa ágreiningsefnis
undirritun að mestu frágengins
samkomulags um Hebron.
Fyrir milligöngu Bandaríkja-
stjómar og sér í lagi Husseins
Jórdaníukonungs hefur nú fund-
ist málamiðlun. Hún er á þá leið
aö ísraelsher taki að rýma dreif-
býlissvæði á Vesturbakkanum
þegar á þessu ári og þriðja áfanga
rýmingarinnar skuli ljúka í ágúst
1988.
En umfang rýmingarinnar er
enn óljós. Palestínumenn skilja
Óslóarsamkomulagið svo að þeir
fái í hendur eftir þriðja áfanga níu
tíundu flatarmáls Vesturbakkans.
Úr herbúðum ísraelsstjórnar
heyrast þær raddir að hún ætli að
skilgreina „hernaðarlega staði“
svo að í hæsta lagi fjórir tíundu
landsins komist undir stjórn
Palestinumanna.
Þykist Netanyahu hafa fengið
tryggingu fyrir þeim skilningi
Bandaríkjastjómar að ákvörðun
ísraelsstjómar skuli ráða því hve
mikið af dreifbýlissvæðum Vest-
urbakkans ísraelsher rými. Réð
þetta úrslitum að forsætisráðherr-
ann fékk samkomulagið samþykkt
í rikisstjóm sinni, þó með sjö mót-
atkvæðum i hópi 18 ráðherra.
Þeir eru flestir úr flokkum
strangtrúarmanna sem byggja kröfu
til yfirráða ísraelsmanna yfir allri
Palestínu vestan Jórdan á Mósebók-
um. Fylgismenn þeirra telja Net-
anyahu erkisvikara eftir það sem
nú hefur gerst en markmið hans er
eftir sem áður að hindra stofnun líf-
vænlegs ríkis Palestínumanna og
meina þeim ítök í Jerúsalem, án
þess að koma ísrael út úr húsi hjá
Bandaríkjunum.
sett fangamörk sín á samkomulag í Erez-
Benjamin Netanyahu og Jasser Arafat takast í hendur eftir aö hafa
landamærastööinni á mörkum Gaza-svæöisins og Israels.
skoðanir annarra___________________
Síðasti geirfuglinn
„Milosevic (Serbíuforseti) er síðasti leiðtoginn i
■ þessum heimshluta sem hefur ríkt frá þvi á tímum
| kommúnista. Hann hefur enst svona lengi með því að
: spila á þjóðernistilfmningar á sama tíma og gamla
j Júgóslavía hefúr verið að leysast upp. Serbneska þjóð-
j in sér hins vegar núna að stríðsstefna hans hefur alið
á spillingu, gert landiö gjaldþrota og einangrað það.
j Kosningaþjófnaðurinn var síðasta hálmstrá hans. Sí-
fellt fleiri landsmenn vilja hvorki frjálslyndan né end-
urbættan kommúnisma, sem innst inni er bæði kúg-
unar- og alræðisafl, heldur lýðræði. Þeir eru að berjast
fyrir því og þeir munu hafa sigur.“
Úr forustugrein Washington Post 16. janúar.
Ástin gæti soðið upp úr
„Ást þjóðarinnar er styrkur minn, sagði einn for-
j vera (Margrétar Danadrottningar) í hásætinu. En
1 enginn hefúr verið jafn ástsæll meðal þjóðar sinnar
j og Margrét. Og þess vegna býr þessi valdalausa
drottning nú yfir dæmafáum, já eiginlega söguleg-
um, styrk. En hættan fyrir hana og ætt hennar er
sú að ástin sjóði upp úr. Að fjölmiðlaumfjöllunin
verði svo mikil að það endi með sprengingu eins og
í Englandi. Ósk okkar til handa Margréti og kon-
ungsfjölskyldunni er því: Verið aöeins konunglegri,
ekki jafn fábrotin og verið mun minna í sviðsljós-
inu. Til hamingju."
Úr forustugrein Politiken 14. janúar.
Óhæf stjórn
„Búlgarar, sem hafa fengið innblástur frá ná-
grönnum sínum í Serbiu, hafa flykkst út á götur til
þess að reyna að losa sig við stjóm sem er ein sú
óhæfasta í Evrópu. Vera má að aðferðin beri árang-
ur. Á mánudaginn varð stjómin við helstu kröfu
mótmælenda, sem sé að kosningum verði flýtt. En
það er of langt í kosningamar. Það á aö halda nýj-
ar kosningar á þessu ári en ekki 1998. Samt sem
áöur gefur svar stjómvalda til kynna að pólitísk
skoðanaskipti séu möguleg í landi þar sem ósveigj-
anleikinn hefur verið Etllsráðandi."
Úr forystugrein New York Times 15. jan.