Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1997, Qupperneq 31

30
helgaryiðtalið
LAUGARDAGUR 8. MARS 1997 DV
Borgarstjórahjónin Ingibjörg Sólrón Gísladóttir og Hjörleifur Sveinbjörnsson heimsótt í vesturbæinn:
Skafrenningur og slæmt skyggni
var þegar blaðamaður DV renndi sér
í vesturbæinn eitt kvöldið í vikunni
og heimsótti Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur borgarstjóra og hennar
íjölskyldu á Hagamelnum. Baráttan
fyrir næstu borgarstjómarkosningar
er að hefjast og yfir einhverja skafla
verður að fara á leið Reykjavíkur-
listans að markmiðunum; að halda
völdum í borginni og sjálfstæðis-
mönnum úti í kuldanum. Skyggnið
er hins vegar ekki slæmt framundan
því Ingibjörg hefur mikið persónu-
fylgi og fylkingarnar eru nær
hnífjafnar samkvæmt nýjustu skoð-
anakönnun DV, D-listinn þó aðeins
yfir 50 prósentunum, en munurinn
ekki marktækur.
Eiginmaður Ingibjargar, Hjörleif-
ur Sveinbjörnsson, er rétt ókominn
úr kennslu í Endurmenntunardeild
Háskólans og synir þeirra, Svein-
björn 14 ára og Hrafnkell 11 ára,
komnir á kaf í heimalærdóminn. Um
íbúðina læðist kötturinn Keli.
Annasamt en ögrandi
Við byrjum á að spyrja Ingibjörgu
hvemig árin í borgarstjórastólnum
hafa verið:
„Þetta hefur verið mjög annasam-
ur tími en um leið mjög ögrandi og
lærdómsríkur. Ég var enginn ný-
græðingur í pólitík þegar ég hóf
störf í Ráðhúsinu þannig að pólitískt
séð hefur ekki margt komið mér á
óvart. En mér hefur frmdist spenn-
andi viðfangsefni að fást við stjórn-
sýsluna. Það var nýr heimur fyrir
mér því ég hafði aldrei unnið á því
sviði. Þótt hlutverk mitt sé pólitískt
þá er ég yfirmaður stjómsýslunnar
um leiö og framkvæmdastjóri sveit-
arfélagsins. Mér hefur þótt gaman að
kynna mér nýjar hugmyndir um
stjórnsýslu, ekki síst í löndunum í
kringum okkur.“
Ingibjörg hefur þurft að eiga sam-
skipti við embættismenn með öðrum
hætti en þegar hún var t.d. þingkona
Kvennalistans. Hún segist hafa þurft
að bregða sér í hlutverk brúarsmiðs-
ins til að tengja saman pólitikina og
embættismannakerfíð. Það hafi
komið henni mest á óvart hvað
stjórnkerfi borgarinnar var gamal-
dags. Hún hafi ekki skynjað það sem
borgarfulltrúi í minnihluta áður.
Enda ekki haft tækifæri til að kynn-
ast innviðum þess á sama hátt.
Tregðulögmálin
„Tregðulögmál og fastheldni á
gamlar venjur virðast víða vera inn-
byggð í kerfið. Ég hef oft heyrt menn
segja „svona höfum við aldrei gert“.
En ég skynja það sterkt núna að
mikill áhugi er á að breyta þessu
kerfi og hugsa hlutina upp á nýtt. Ég
hef stundum líkt þessu við stórt
skip. Átta þúsund manns starfa hjá
Reykjavíkurborg og að breyta stefn-
unni er eins og að breyta um kúrs á
stóru skipi. Enda þótt maður snúi
stýrinu gerist ekkert strax. Það tek-
ur langan tíma að ná réttri stefnu.
Tregðulögmálið er mjög lífseigt."
En hvað hefur verið skemmtileg-
Borgarmálin og pólitíkin almennt er oft til umræ&u yfir kaffibolla í eldhúsinu á Hagamelnum. Ingibjörg segist oft fá
snjallar hugmyndir á síðkvöldum sem hún prófi gjarnan á Hjörleifi. Hann segist sjaldan hafa þurft að skjóta þær í kaf.
DV-myndir Þorvaldur Örn Kristmundsson
ast? Jú, borgarstjórinn er ekki lengi
aö svara því og nefnir öll þau tæk-
ifæri sem hún hafi fengið til að hitta
áhugavert fólk; borgarbúa, starfs-
menn og kollega, innlenda sem er-
lenda.
„Maður kynnist öllu litrófi mann-
lifsins. Ég hef t.d. mjög gaman af því
að fara á hverfafundi, taka á móti
starfsmannahópum og sinna viðtöl-
um við borgarbúa. Allt hefur þetta
gefið mér mikið og verið mér mikil-
vægt.“
Hattlaus með drottningu
Vitanlega hefur margt komið
upp í borgarstjórastarf-
inu, jafnvel
spaugi-
leg at-
vik, og
björg oft
hafa náð
að redda
sér fyrir
horn á erfið-
um augna-
blikum. Nú er
Hjörleifur
kominn heim
og sesiur hjá
okkur og hann
hjálpar Ingibjörgu
við að rifia upp
þegar þau tóku á
móti Beatrix
Hollandsdrottningu
og manni hennar se<" ”
Kláusi þegar þau voru
hér í opinberri heimsókn. Ingibjörg
kveikir strax og skellir upp úr.
„Eins og vera ber voru drottning-
in, Vigdís forseti og fleiri þama með
hatta en ég hafði ekki spáð neitt í
það. Skömmu seinna hitti ég mann
sem hafði tekið þátt í umræðum í
heitu pottunum í Vesturbæjarlaug-
inni. Þar var kona nokkur mjög upp-
tekin af því að ég hefði verið hatt-
laus að taka á móti drottningunni.
Þá varð einhverjum að orði að það
skipti meira máli hvaö væri í höfð-
inu en á því. Þetta fannst mér virki-
lega skemmtilegt," segir Ingibjörg og
upplýsir að hún hafi ekki orðið neitt
meiri hattakona upp frá þessu.
Talandi um hatta þá var útlit
og fatnaður nokkuð
sem Ingibjörg
þurfti
?
00**
að
endurskoða og
hún viðurkennir fús-
lega að það hafi hún gert
nauðug viljug.
„Fatakaup hafa aldrei heillað mig
en ég hef átt ágætar vinkonur sem
hafa séð um að fylgjast með þessum
hlutum fyrir mig. Vinna mín er þess
eðlis að ég verð að vera undirbúin
fyrir mismunandi aðstæður og uppá-
kornur."
Stundum á maður enga
úrlausn
Líf borgarstjórans sem annarra er
ekki bara dans á rósum. Ingibjörg
segir mörg erfið mál hafa komið
upp, ekki kannski leiðinleg, en oft á
tíðum taki hún þau mikið inn á sig.
Kjaradeilur séu t.d. mjög erfiðar við-
fangs. Hún hafi fullan skilning
á kröfum um mannsæmandi
laun, en um leið þurfi að
passa upp á að ofbjóða ekki
borgarsjóðnum.
„Tilfinningalega verður
þetta erfitt, og maður verð-
ur svolítið klofinn. Það er
taugaspenna í kjaradeil-
um og mikilvægt að all-
ir haldi haus í þeim
efnum. Eins eru mál
þeirra sem koma í
viðtöl til mín oft
mjög erfið. Ég finn
fyrir samúð með
þeim en oft er lit-
ið hægt að gera.
Stundum á mað-
ur enga úr-
lausn, það er
bara þannig,"
segir Ingibjörg
og viðurkennir að
þessu þurfi stjórnmálamenn
ætíð að standa frammi fyrir. „Sem
betur fer er maður ekki ónæmur fyr-
ir vandamálum annarra."
Eftir að Ingibjörg varð borgar-
stjóri hefur heimilislífið raskast
meir en fjölskyldan hafði kynnst í
þingmanns- og borgarfulltrúatíð
hennar. Hún segir aö Hjörleifur hafi
í raun tekið yfir verkstjóm og
ábyrgð á heimilishaldinu.
„Þessu geng ég út frá enda getur
það ekki öðruvísi verið. Áður var
verkaskiptingin jafnari. Ef ég þarf
að vinna fram á kvöld þá geri ég það
og veit að allt er í lagi heima fyrir.“
Maturinn tekinn af borð-
um
Hjörleifur er hógvær maður og
vill ekki líta á sig sem verkstjóra
heimilisins. Hann segist reyna að
rúlla þessu frá degi til dags, Ingi-
björg sé oft að vinna að kvöldi til og
fram á nætur og við því sé ekkert að
segja. Hún skýtur því inn að oftast
reyni hún að komast heim í mat en
verði oft að rjúka aftur. En skyldi
það ekki koma fyrir að hún komi
ekkert og maturinn kólni á borðinu?
„Jú, jú, þá er maturinn bara tek-
inn af borðum eins og tiðkaðist til
sjós. Ég er nefnilega gamall blöðra-
bátskokkur,“ svarar Hjörleifur og
Ingibjörg hlær við þessa athugasemd
bóndans. „Mér dettur ekki í hug að
kvarta og segi ekki orð. Bara tek því
sem að mér er rétt.“
Aðspurður hvort Ingibjörg haií
tekið einhverjum breytingum í borg-
arstjórastólnum, eða sýnt á sér
óvæntar og nýjar hliðar, segir Hjör-
leifur að hliðunum sem að honum
snúi hafi frekar fækkað vegna mik-
illa fjarvista.
Strákarnir fastheldnir á
tvennt
Þau segja strákana hafa tekið
borgarstjóraönnum móðurinnar með
jafnaðargeði. Þeir séu þó fastheldnir
á tvennt, að þeir fái fóstudagskvöld
og annan hvorn daginn um helgar
með foreldrum sínum. „Og svo er
þeim afskaplega mikið í nöp við fjöl-
miðlamenn,“ segir Ingibjörg og
skaut pínulítið á saklausan blaða-
manninn sem þó hafði tekið eftir því
að drengirnir flúðu inn í herbergi er
hann bar að garöi! En það var ekki
illa meint, af nógu var áreiðanlega
að taka af heimalærdómnum.
Þau segjast ekki halda að þeir hafi
orðið fyrir ónæði í skóla sem rekja
megi til þess að þeir eru synir borg-
arstjórans. Þeir hafi alltaf verið í
sama skólanum og krakkamir þekkt
þá áður en Ingibjörg varð borgar-
stjóri. Fyrst og fremst líti þeir á
borgarstjórastarfið eins og hverja
aðra vinnu, sem það auðvitað er.
Þau segja vinahópinn lítið hafa
breyst, verst sé að lítill tími sé til að
sinna þeim.
„Eftir situr hins vegar sú tilfinn-
ing að maður sinni fjölskyldu og
vinahópi ekki nægjanlega vel. Við
eigum nokkra mjög góöa vini sem
við umgöngumst töluvert," segir
Ingibjörg og Hjörleifur bætir við:
„Vinir þurfa ekki að hittast, eins og
þar stendur. Þeir eru þarna ef á þarf
að halda.“
Ekki borgarstjórafrúin!
Hjörleifur er næst spurður hvern-
ig það sé að vera „kona“ borgarstjór-
ans. „Þetta er óttalega klént," segir
hann og bætir við að sér finnist ekki
ástæða til að hafa húmor fyrir svona
viðhorfum.
„Mín sjálfsímynd er ekki að vera
JjV LAUGARDAGUR 8. MARS 1997
helgarviðtalið
maður borgarstjóra eða borgarstjór-
afrúin. Ég er það sem ég er vegna
eigin verðleika, ekki annarra."
Hjörleifur segir það vissulega hafa
breytt nokkru fyrir sig þegar Ingi-
björg varð borgarstjóri. Þannig hafi
hann nýverið skipt um vinnu, en til
síðustu áramóta vann hann hjá
BSRB.
„Þegar forysta BSRB hóf áróðurs-
stríð vegna meintra frjálshyggjutil-
burða í launamálum ákvað ég að
hætta vegna þeirrar hollustukreppu
sem ég var þar með kominn i. Ég sá
að ég gat ekki verið að halda utan
um einhver áróðursmál hjá BSRB og
haft atvinnu af því að skamma kon-
una mína,“ segir Hjörleifur og hugs-
ar sig um í smá stund, „þótt ein-
hverjir myndu kjósa að vera
á fullu kaupi við það!“
Hjörleifur segist fylgja -
konu sinni í móttökur og
yopinberar athafnir þeg-
ar þau
telji
ástæðu
til,
sem
Ástæðulaust að ön/ænta
I nýlegri skoðanakönnun DV kom
fram lægsta fylgi frá síðustu kosn-
ingum við Kvennalistann, „gamla"
flokk Ingibjargar. í kjölfarið spratt
upp umræða um hvort flokkurinn
myndi lifa eða ekki. Ingibjörgu
finnst umræðan hafa verið of þung-
lyndisleg og ástæðulaust að ör-
vænta. Hvort Kvennalistinn sé úrelt-
ur vill hún ekki fjölyrða um, stokka
þurfi flokkakerfið upp í heild sinni.
„í mínum huga er það ekki spurn-
ing um hvort heldur hvenær einhver
uppstokkun fer fram. Slík umræða á
ekkert endilega meira við um
Kvennalistann en aðra flokka. Ég
hef aldrei skilið að það þurfi að vera
eitthvert reiðarslag þótt flokkar eða
aðrar stofnanir hætti að vera til.
Það tekur bara eitthvað annað
við. Aðalatriðið er að sú
hætti en Ingibjörg.
„Við sitjum oft við eldhúsborðið á
kvöldin og ræðum pólitík fram og
aftur, reyndar gerðum við meira af
því þegar hún var á þingi. Enda
finnst mér áhugaverðara að tala um
pólitík á hugmyndafræðilegum
grunni frekar en að taka afstöðu til
einhverra framkvæmda sem á að
ráðast í hér i borginni," segir Hjör-
leifur.
Ingibjörg tekur undir þetta
og segist oft fá góðar hug-
myndir heima í eldhúsinu
seint á kvöldin. Þá prófi ,a
hún þær á Hjörleifi til að
leita viðbragða. Oftast hafi IB
viðbrögðin verið góð og 1 |
Hjörleifur játar því. Hann
hafi sjaldan þurft að skjóta
einhverjar hugmyndir í
kaf í fæðingu hjá borgar- .$p<
stjóranum.
hverfi og aðstöðu, og að færri væru
á atvinnuleysisskrá. En það sem
snúi að atvinnumálum sé ávallt erf-
iðasta viðfangsefni allra sveitarfé-
laga. Oft væri erfitt að ráða við þró-
unina í þeim efnum. Á hverju ári
þurfi þúsund störf að bætast við í
Reykjavík ef skapa eigi öllum at-
sínu eru þeir ekki sjálfstæðismenn.
Málefnastaða okkar er góð og eftir
því sem líður á kjörtímabilið kemur
betur í ljós hverju við höfum áorkað.
Ef við berum gæfu til þess hér eftir
sem hingað til að standa saman þá
er ég óhrædd um framhaldið."
um
Aðspurð hvort hún vilji sjá ný
andlit á R-listanum fyrir
næstu kosningar segist hún
vilja líkja þessu viö fót-
boltalið. Gott lið þurfi
að hafa góðan þjálf-
ara og fyrirliða og
leikmenn með
mikla reynslu og
jafnframt nýja og
ferska einstak-
linga. Liðið skipti
ekki bara um
menn til að
skipta heldur ein-
göngu ef eitthvað
efnilegt og betra
kemur í staðinn.
„Síðan skiptir
stuðningsmannaliðið
ekki síður máli,“ segir
Ingibjörg og er greini-
lega nokkuð ánægð með
þessa líkingafræði.
I forsetaframboð?
Yfir í allt annað. Ingi-
björg Sólrún segist ekki
vera á leiðinni í land-
spólitik en skyldi
hana langa til að
verða forseti? Hún
segir það af og
frá. Henni sé
margt bet-
ur gefið
en að
reyndar sé þó ekki nema endrum og
sinnum.
Ekki þæg húsmóðir í
vesturbænum
En skyldi hann aldrei hafa hvíslað
því að konunni hvort hún ætli ekki
að fara að hætta þessu stússi? Hjör-
leifur segir að það hafi aldrei hvarfl-
að að sér, henni gangi vel í starfinu
og engin ástæða til annars en að
halda áfram því verkefni sem
Reykjavíkurlistinn hafi lagt af stað
með.
„Ef hún hætti þá fyndi hún sér
bara eitthvað annað að takast á við.
Ég sé hana að minnsta kosti ekki
fyrir mér sem einhverja þæga hús-
móður í vesturbænum," segir Hjör-
leifur með striðnissvip.
Ráðherrastóll freistar
ekki
En yfir i pólitíkina aftur. Ingi-
björg hefur verið nefnd til sögunnar
sem hugsanlegt foringjaefni í sam-
einuðu framboði vinstri flokka á
landsvísu í ljósi góðrar reynslu af
Reykjavíkurlistanum. Hún gefur lít-
ið færi á umræðu af þessu tagi þar
sem hún segir að það sem eigi við í
sveitarstjómarmálum eigi ekkert
endilega við á landsvísu. Þetta sé
tvennt ólíkt.
Hún segist ekki vera með hugann
við landsmálapólitíkina núna og ráð-
herrastóll freisti sín ekki. Vissulega
sakni hún stundum umræðna á Al-
þingi þar sem farið er um víðan völl,
umræða í borgarstjórn sé t.d. oft
miklu þrengri. En fyrst og fremst
taki hún hvert verkefni fyrir í einu.
Hafi aldrei lagt nein sérstök framtíð-
arplön.
„Ég hef aldrei sagt: þangað stefni
ég. Þetta er meira og minna tilviljun-
um háð hvemig hlutimir hafa æxl-
ast,“ segir Ingibjörg um leið og bónd-
inn horfir á hana vantrúaður. „Þetta
er nú samt svona," bætir hún við.
hugmyndafræði sem Kvennalistinn
hefur staðið fyrir eigi sér sterkan
málsvara, ekki að Kvennalistinn
sem pólitískur flokkur verði til um
aldur og ævi.“
Baráttusæti heillar
Ingibjörg segist vera tilbúin í slag-
inn fyrir komandi kosningar. Hins
vegar er hún ekki búin að gera það
upp við sig hvort heppilegra sé að
hún stefni á efsta sætið eða það átt-
unda, baráttusætið.
„Persónulega finnst mér það
heillandi hugmynd að vera aftur
í 8. sætinu og standa þá og falla
með þessum meirihluta."
En taki hún 8. sætið og svo
fari að Sjálfstæðisflokkurinn
vinni kosningarnar þá er
hún úti í kuldanum. Hún
segist að sjálfsögðu verða
að taka þeim afleiðingum,
þá komi einfaldlega upp
ný staða í hennar lífi.
Aðspuröur um ráð-
leggingar henni til
handa segir Hjörleif-
ur að hann myndi
byrja á að fá hana
með sér í bakpoka-
ferðalag um norð-
vesturhérað Kína
og yfir háslétt-
una til Tíbet. Á
meðan gæti ,
hún hugsað
um hvað tæki
við hér heima.
þetta sagði hann an pess ao
brosa út í annað! Þetta væri drauma-
ferðin enda hefur Kína ætíð heillað
Hjörleif eftir að hann stundaði þar
nám. Drengirnir yrðu bara teknir
með.
Guðjón bak við tjöldin
í framhaldi af þessu er Hjörleifur
spurður hvort aldrei hafi hvarflað að
honum að fara út í pólitík. Hann seg-
ist vera í sinni pólitík, Guðjón bak
viö tjöldin, eins og hann orðcir það.
Tilheyri fótgönguliðinu og sé þátt-
takandi í pólitík, bara með öðrum
Daavistarmál minnis-
varðinn
Þegar Ingibjörg horfir til baka yfir
borgarstjóraferilinn segist hún vera
stoltust af átakinu í dagvistunarmál-
unum. Það sé merkilegur minnis-
varði Reykjavíkurlistans. Hún leitist
ekki við að safna steinsteyptum
minnisvörðum hér og þar um borg-
ina heldur hafi hún áhuga á þarfari
úrlausnarefnum. Búið sé að bæta
við 800 heilsdagsplássum
á leikskólunum
og 300
Ekkert
klikka
vinnu sem kæmu nýir út á vinnu-
markaðinn. Þetta hafi reyndar tek-
ist.
Hverfafundir krefjandi
Ingibjörg tók upp þá nýbreytni að
halda fundi úti í hverfunum með
borgarbúum. Hún er nú í 2. umferð
með slíka fundi og segir þá hafa
komið mjög vel út. Segist ætla að ná
einni yfirreið til viðbótar fyrir kosn-
ingar.
„Þetta er krefjandi verkefni og
þýðir að maður þarf að fara vel yfir
málefni hverfisins fyrir hvern fund.
Það er mjög hollt. Þarna heyrir mað-
ur sjónarmið og þarfir borgarbúa.
Það kemur á daginn að
þeir málaflokkar
sem standa
upp úr
eru um-
ferðar- og
skólamál.
Þetta
brennur
mjög á fólki.
Umræðan
snýst um stóru
málin þótt vit-
anlega koma
upp smærri mál
á þessum fund-
um.“
’ Ser/e9a?era e/tth
ist við á þessu ári. rasfhe/ nu9ð
Sömuleiðis sé búið að gera /QW a
merkilega hluti í skólamálum, eins
og með átakinu að einsetja skólana.
Þetta var um plúsana en hvar
skyldu mínusarnir liggja? Ingibjörg
svarar því strax til að hún vildi að
öll verkefnin væru lengra komin.
Hún hefði t.d. gjaman kosið að búið
væri að gera meira fyrir miðbæ
Reykjavíkur, bæði hvað varðar um-
Ný skoðanakönnun
DV sýndi að ekki er
marktækur munur á fylgi
R- og D-lista í borginni og
allt stefnir því í æsispenn-
andi kosningabaráttu. Ingi-
björg segir sitt fólk verða að
halda mjög vel á spöðunum næstu
mánuði, ekkert megi klikka.
„Hins vegar tel ég að við eigum
mikla möguleika á sigri. Við höfum
alla burði til þess. Ég veit það fyrir
víst að helmingur borgarbúa tilheyr-
ir ekki Sjálfstæðisflokknum, í hjarta
ástunda eitthvert uppúrstandandi
samkvæmislíf og þrátt fyrir allt vilji
hún sem minnst vera einhver mið-
depill. Sér líði best við óformlegar
aðstæður innan um venjulegt fólk
þótt allir séu auðvitað venjulegir og
sérstæðir í senn.
Aðspurð segist hún ekki hafa kos-
ið Ólaf Ragnar í fyrra en finnst þau
Guðrún Katrín hafa staðið sig mjög
vel í embætti. Náð aö skapa sinn per-
sónulega stíl og verið fundvís á það
sem getur komið Islandi á framfæri
erlendis. Hjörleifur er hér kominn
aftur í umræðuna og tekur undir
þetta með Ingibjörgu um forseta-
hjónin. En forsetaembætti er nokkuð
sem hann hefur engan áhuga á fyrir
hönd konu sinnar. Margt vilji hann
fyrir hana gera en ekki þetta. Frekar
skilji hann við Ingibjörgu, en þetta
segir hann meira í gamni en alvöru!
„Sköruleg" og „skarpur"
Fyrst við erum komin út í hjóna-
bandsmál eru þau hjónin beöin að
lýsa hvort öðru. Hjörleifur byrjar og
er snöggur til. Vísar til fornbók-
menntanna og segir Ingibjörgu vera
„væna og sköralega“. Hún gefur í
skyn að hún geti varla verið svo
stuttorð um Hjörleif en eftir smá um-
hugsun segir hún: „Skarpur, um-
burðarlyndur og hollur."
Svo mörg eru þau orð og greini-
legt að á milli þeirra ríkir gagn-
kvæm ást og virðing. En blaðamaður
getur að lokum ekki á sér setið og
ber undir þau sterkan orðróm sem
gengið hefur um bæinn að Ingibjörg
sé kona eigi einsömul um þessar
mundir. Þau fara að skellihlæja og
eiga ekki til orð.
„Þetta fór fyrst á kreik skömmu
eftir kosningar. Ég ætti að vera kom-
in með steinbarn eftir allan þennan
tima,“ segir borgarstjórinn og bætir
við: „og þó svo væri þá kemur það
engum við.“
-bjb