Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1998, Blaðsíða 11

DV LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1998
11
Steinrunnið tröll
síma Var það sagt auðvelt. Bara
að ná sér í svolitla aukavinnu til
þess að standa undir þessum lífs-
nauðsynlegu útgjöldum. Það er
enginn maður með mönnum sem
lætur sjá sig símalausan á skóla-
gangi.
Máttlítil dæmisaga
Ég varð ekki var við sinna-
skipti ungdómsins þá er ég sagði
þeim af upplifun minni á rakara-
stofu síðsumars. Þar sem ég sat í
rakarastólnum komu inn tveir
slöttólfar á framhaldsskólaaldri.
Báðir voru með GSM-síma að
hætti ungdómsins. Annar settist í
stól við hlið mér og bað um aflit-
un en hinn hélt uppi sambandi
við umheiminn úr biðstól. Hann
hringdi viða og talaði lengi. Þegar
aðeins varð hlé á hringingunum
heyrði ég þá kumpána ræða sam-
an um áhugamál sín, þann er tók
við aflituninni og hinn sem beið.
Sá sem beið lýsti því yfir að hann
hefði fengið útborgaða sumar-
hýruna þann sama morgun. Hann
hafði fengið 80 þúsund krónur í
mánaðarlaun. Gott hjá honum,
hugsaði ég mér, hann á þá vasa-
peninga til vetrarins. Það fór hins
vegar í verra þegar leið á samtal
þeirra félaga. Þá kom nefnilega í
ljós að útgjöld mánaðarins hjá
piltinum unga námu 95 þúsund
krónum, þar af var símareikning-
urinn 15 þúsund krónur.
Strákurinn átti þvi minna en
ekki neitt á útborgunardegi. Hann
virtist samt ekki hafa miklar
áhyggjur af stööunni. Ég fæ þetta
bara lánað hjá mömmu, sagði sá
sami um leið og hann ráðlagði fé-
laga sínum aö ná eins hvítu hári
úr aflituninni og mögulegt væri.
Því næst valdi hann nýtt númer
og hvarf í huganum út í bæ.
Dæmisagan virtist engin áhrif
hafa á ungdóminn á mínu heimili.
Hann var enn þeirrar skoðunar,
hvað sem peningapælingum leið,
að fjölskyldufaðirinn væri hallær-
ið uppmálað. í augum unga fólks-
ins var síminn lífsnauðsyn, líkt
og andrúmsloftið sjálft. Síminn
var hafinn yfir lágkúrulegar pen-
ingalegar vangaveltur.
Hagnýti nútímagjafa
Ég fæ nú stundum að hringja
hjá mömmu ykkar, sagði ég til
þess að reyna að bæta aðeins
stöðu mína í huga barnanna. Þau
tóku sig nefnilega til, með örlítilli
aðstoð minni að vísu, og gáfu
móður sinni nettan síma. Þótt ég
segði ekki margt þegar það stóð tO
grunaði mig að það væri í því
skyni að ná alltaf í móðurina til
þess að vita hvort eitthvað al-
mennilegt væri í matinn. Þann
þanka geymdi ég þó með sjálfum
mér enda ekki hægt að bera hann
á borð þegar blessuð börnin vildu
koma móður sinni inn í nútím-
ann.
Þessi rök mín um símalánið
dugðu lítt. Þótt það væri ekki sagt
upp í opið geðið á mér var það
fyllilega gefið í skyn að fátt væri
eins dapurlegt og að treysta á
GSM-síma annars manns, jafnvel
eiginkonunnar.
Karlmannlegra væri að eiga
sinn eigin og fara ekki dult með
það.
Börnunum hefur hins vegar
ekki dottið i hug að gefa foður sín-
um svona tól enda ekkert á því að
græða. Hann veit hvort sem er
sjaldnast hvað er í matinn.
Það getur verið erfitt aö kyngja
því að vera úreltur, kynjaskepna
sem hefur dagað uppi, steinrunn-
ið tröll eða andlegur dínósárus.
Slíkt hendir þó mætustu menn
þótt þeir átti sig alls ekki á stöðu
sinni eða að minnsta kosti löngu
síðar en allir í kringum þá. Þeir
voru og hétu. Fortíðin var þeirra
en ekki nútíðin og þvi síður fram-
tíðin.
Pistilskrifari áttaði sig á stöðu
sinni fyrr i vikunni og komst að
því við kvöldverðarborðið heima
hjá sjálfum sér að hann var stein-
gervingur. Eitthvað sem er gaman
aö skoða og ræða um fræðilega en
gersamlega ónýtanlegt fyrirbrigði
í nútíðinni. Við hjónakornin höfð-
um keypt í matinn í sameiningu
þetta síðdegi og hjálpuðumst að
við hefðbundin undirbúning
kvöldverðarins, raunar einu
tryggu samverustund fjölskyld-
unnar á degi hverjum. Samvinn-
an fólst að mestu i því að konan
matbjó en ég lagði á borðið og
sinnti ýmsu smálegu. Þótt aðstoð
mín og undirbúningur þessarar
samverustundar væri ekki merki-
legri en þetta var ég þó tiltölulega
sáttur við sjálfan mig. Ég taldi
mig nútímamann sem fylgdist til-
tölulega vel með því sem gerist í
samfélaginu, hræringum öllum
og framþróun.
Fimm símar á borðið
Þar kom að við settumst öll
við borðið, foreldrar, afkom-
endur og tengdadóttir. Það
var þá sem kviknaði á per-
unni og rann upp fyrir
mér ljós. Ég var utan-
veltu í þessari sam-
kundu. Upp á þetta
kvöldverðarborð
komu hvorki
fleiri né færri
en fimm svo-
kallaðir
GSM-símar.
Þrjú eldri
börn okkar
hjóna lögðu
þar frá sér
símana,
eigin-
konan
sömu-
leiðis
og
tengda-
dóttirin.
Þau einu
sem sátu
sem þvörur
þarna var litla
barnið á heimil-
inu, 9 ára gamalt, og fjöl-
skyldufaðirinn. Látum það vera
með bamið. Þar er vart hægt að
ætlast til þess að stúlkan sú fram-
visi þessu stöðutákni nema sem
leikfangi. Það var höfuð fjölskyld-
unnar sem sat þar eitt og yfirgef-
ið, gersamlega úr lagi gengið,
púkalegt og úr tísku.
Ungu mennirnir tveir, svolítið
komnir á þrítugsaldurinn, gerðu
beinlínis grín að föður sínum þá
er þessi dapurlega staðreynd
blasti við. Maðurinn var gersam-
lega ótengdur, maður sem fram til
þessa þóttist fylgjast með, fá
ábendingar, já taldi sig númer.
Hann var afhjúpaður í einni svip-
an. Eldri dóttirin og tengdadóttir-
in voru prúðari og sögðu ekki
margt. Af svip þeirra mátti þó
lesa að þær vorkenndu þessum
manni sem virtist algerlega úti á
þekju í hinu hraöa samfélagi. Eig-
inkonan lét kyrrt liggja en litla
dóttirin gaukaði nokkrum hugg-
unarorðum að föður sínum. Hún
má ekkert aumt sjá.
Ég reyndi að verja þessa von-
litlu stöðu og sagði þessa
pinusíma mikinn peningagleypi.
Það væri margt sem kailaði á út-
gjöld á stóru heimili og því ekki
hægt að veita sér hvaða munað
sem væri. Góði besti, sögðu strák-
arnir, þú verður að læra að for-
gangsraða. Þeir fluttu síðan
snöggsoðinn fyrirlestur um gagn-
semi þessara síma og
mikilvægi
að vera
stöðugt
í
sambandi. Þeir sögðu þessi tól
ómissandi, hvort heldur væri í
skóla eða vinnu. Um leið lýstu
þeir furðu yfir augljósu sam-
bandsleysi foðurins.
Sveinamir tóku ekkert mark á
því þótt ég benti þeim á að ekki
væru stórar fúlgur afgangs um
hver mánaðamót. Ég væri ekki í
biðröð eftir hlutabréfum, hvort
heldur væri í Landsbanka, Búnað-
arbanka eða Drengjabankanum.
Þeir fussuðu á þau rök og sögðu
skort á símatengingu einmitt
ástæðu þess að ég fjárfesti ekki
rétt.
Fiskur
undir
steini
í sakleysi
mínu spurði
ég stúlkurn-
ar tvær,
eldri dótt-
urina og
tengda-
dótturina
sem báðar
eru í skóla,
hvaða þörf
væri fyrir
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
fréttastjóri
þessi tól í náminu. Það stóð ekki á
svörunum. Þær þurftu að hafa
samband við skólasystkini og fé-
laga öllum stundum, hvort sem
það tengdist félagslífi eða námi.
Þá þurftu þær að ná heim til þess
að kanna hvað væri í matinn, þ.e.
hvort það borgaði sig að koma
heim eða hvort splæsa ætti í
pitsu. Fiskur i kvöldmat-
inn sparaði til dæmis
talsverð ferðalög. Þá
var ekki ástæða til
þess að koma fyrr
en nálgaðist
háttatíma.
Þegar ég gafst
ekki upp og
spurði
hvort
fátækt
skóla-
fólk
gæti
rek-
ið