Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1998, Blaðsíða 31

Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1998, Blaðsíða 31
JjV LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1998 31 Qðtal Franskir veðurfræðingar verðlauna íslenskan kollega sinn, Harald Ólafsson, fyrstan útlendinga: Vindbylgjubrot getur eyðilagt flugvélar Nýlega tók Haraldur Ólafsson veðurfrœðingur við Prud’homme verðlaunum Veöurfrœðifélags Frakklands - La Société de la méter- ologie de la France, í Frönsku vísindaakademíunni í París. Þessi verðlaun eru veitt ungum vísindamönnum sem lokið hafa doktors- námi. Verðlaunin er kennd við franska veðurfræðinginn Prud’homme sem lést árið 1959 og eru hugsuð sem hvatning til að halda áfram frekari rannsóknum í veðurfrœði. Valið fer þannig fram aö ungir doktorar frá frönskum háskólum senda inn ritgeróir sínar sem síðan eru lagðar fyrir dómnefnd. Dómnefndin er skipuð meðlim- um í Veðurfrœðifélaginu, auk Jacques Lamonte fyrir hönd Vísinda- akademíunnar og Jean-Claude André frá Cerfaces, stofnun sem vinn- ur vió rannsóknir í stærðfrœði og tölvufrœði. Cerfaces tengist ekki frönsku Veðurstofunni með formlegum hœtti og á því fulltrúi hennar að tryggja að verðlaunaveiting sé hlutlaus. Að þessu sinni varð dómnefndin að velja úr átján ritgerðum um ólík efni og varð verkefni Haraldar Ólafssonar ofan á, ekki síst vegna þess að hann hefur þegar fengið tækifæri til að reyna kenninga sín- ar á raunveruleikanum. Haraldur lauk doktorsnámi sínu frá Háskól- anum í Toulouse árið 1996 og er fyrsti útlendingurinn sem hlýtur Prud’homme verðlaunin; 10.000 franska franka. Aðspurður hvaða þýðingu þau hafi fyrir sig, svarar Haraldur: „Ef ég hefði ekki áhuga á að fara til íslands þyrfti ég ekki að líða hungur í Frakklandi." Spurður út úr Það var augljóst við afhending- una að verðlaunin vekja athygli nægja ekki alveg, því öðru hvoru er nauðsynlegt að gera mælingar til að tengja sig við raunveruleikann. Ég gerði að vísu í litlum mæli, kannsku vegna þess að undir niðri veit ég að á íslandi eru miklu áhugaverðari gögn til að vinna með.“ Vindurinn blæs frjáls - Hvemig stendur á því? „Það eru meiri öfgar í veðri á ís- landi. íslensk fjöll eru ekki eins flókin og fellingafjöll á borð við Pýrenafjöllin sem veita vindinum meira viðnám. Á íslandi blæs vind- urinn frjáls. Þegar fjallabylgjur skila sér niður á yfirborð jarðar eru það ekki bara bílar sem fjúka held- ur líka malbik. Þetta gerist á hverju Haraldur Ólafsson veðurfræðingur að störfum á Veðurstofu íslands. DV-mynd Pjetur franskra veðurfræðinga. Um fimm- tíu veðurfræðingar af eldri kynslóö- inni voru viðstaddir til að hlusta á fyrirlesturinn sem Haraldar hélt eft- ir og spyrja hann spurninga um nið- urstöður rannsóknarinnar. í hópi viðstaddra voru einnig Bjöm Bjarnason menntamálaráðherra, Páli Skúlason, rektor Háskóla Is- lands, og Þorsteinn Gunnarsson, rektor Háskólans á Akureyri, sem allir voru í París til að sitja alþjóð- lega ráðstefnu um stefnumál fram- haldsmenntunar hjá UNESCO. - Af fyrirlestri þínum, Harald- ur, þóttist ég skilja að rannsókn þin hefði snúist um áhrif fjalla á vind. Þú sýndir nokkur lýsandi dæmi frá Islandi þótt rannsókn hefiði verið miðuð við aðstæður í Pýrenafjöllunum. Notarðu þau sem viðmiðun vegna þess hve ná- lægt þau eru Toulouse? „Nei! Ég tók Pýrenafjöllin fyrir af því að ég var með í höndunum gögn úr annarri rannsókn, byggðri á tölvuútreikningum. Þessi gögn leysa jöfnu sem lýsir hreyfingu and- rúmslofts með aðstoð tölvu. Gögnin ári á íslandi en hér í Frakklandi geta menn þurft að bíða lengi eftir slíku.“ - Hvað er Pyrex sem þú minn- ist oft á í fyrirlestrinum? „Pyrex er nafn á gagnaöflunar- átaki sem var gert árið 1990. Þá eyddu Veðurstofur Frakklands og Spánar 200 milljörðum íslenskra króna i að safna gögnum úr sendum flugvéla, loftbelgjum og svo fram- vegis um fjallabylgjur. Þeir fundu samt ekki eina einustu fjallabylgju sem brotnaði." Bylgjubrotin segja til um stefnu lægflar - Hvað gerist þegar fjallabylgja brotnar? „Þá verða allra verstu stormar niðri við jörð, hlémegin við fjöllin. Við þessar aðstæður verður lika mest ókyrrð í lofti sem getur eyði- lagt flugvélar. Ég hugsa að það hafi verið þetta sem gerðist þegar Metró vélin lenti í mikilii ókyrrð við ísafjörð fyrir fáum árum. Hún hefur líklega lent í fjallabylgjubroti. Það útskýrir hvers vegna þetta kom fyrir. Þess vegna eru gögn úr svarta kassanum í vél- inni sumpart merkilegri en nokkuð það sem kom út úr Pyrex dæminu." - Ertu búinn að kanna gögnin? „Nei, ekki ennþá en ég á vonandi eftir að skoða þau.“ - Hveiju bætir þín rannsókn við þekkingu veðurfræðinga á fjallabylgjubrotum? „Mín rannsókn sýnir fram á að þetta fyrirbæri getur átt sér stað við áður óþekktar aðstæður. Ég tek tillit til samspils svigkrafts jarðar og fjallabylgju. Það hvernig fjöllin hægja á andrúmsloftinu skiptir miklu máli fyrir reiknilikön sem reikna veðurfar nokkra áratugi fram í tímann. Tengsl snúnings jarðar og fjallabylgna skipta máli fyrir spár sem ná til dæmis viku fram í timann." - Er hægt að sjá fjallabylgju- brot fyrir? „Það er ekki vonlaust og líklega er það aðeins spursmál um tíma hvenær það verður hægt. En bylgju- brot skiptir ekki aöeins máli þar sem brotið verður, það hefur mikið að segja fyrir veður á miklu stærri kvarða. Ýmislegt bendir til þess að fjailabylgjur og fjallabylgjubrot geti stjómaö lægðabrautum, það er að segja því hvert lægðimar fara. Við getum tekið dæmi sem skipt- ir okkur á Islandi máli. Ef það brotna margar bylgjur yfir Græn- landi þá brotnar hreyfiorka and- rúmsloftsins niður. Og mikil hreyfi- orka, sem er ekkert annað en hraði í andrúmsloftinu, er lægðabraut. Þess vegna geta bylgjubrotin sagt okkur heilmargt um það hvert lægð- imar stefna." - Margrét Elísabet Ólafsdóttir Frá 26. október til 19. desember 8 vikna aðhaldsnámskeið Gauja litla - þar sem feitir kenna feitum! Þjálfun 3 til 5 sinnum í viku • Fræðsludagur • Vigtun og fitumælingar • Ytarleg kennslugögn • Matardagbækur • Mataruppskriftir • Æfingabolur og vatnsbrúsi • Frir Ijósatimi • Feikna mikið aðliald Kennsla í tækjasal • Hvetjandi verðlaun • Næringarráðgjafi á staðnum • Ótakmarkaður aðgangur að World Class i 8 vikur ‘Vaxtamótun með íþróttakennara • Yogatimi WoiidClass tO]Il /acum ^^þegar þér hentar ' IbROT LITT IÞROTTAFATNAÐUR mm RÆKTIN Skráning í síma 896 1298
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.