Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.1999, Blaðsíða 24

24 ifjfiðtal
LAUGARDAGUR 23. OKTÓBER 1999
Nektardansstaðir, kiámlínur og vændi:
Tökum við þátt í þrælahaldi
og þjónustu við kynlífsfíkn?
Guðrún Ögmundsdóttir opnaði umræðu á Alþingi um ástandið hér á landi og þau viðhorf að evrópski klámiðnaðurinn
vegi að löggjöf og grundvallargildismati hvers lýðræðisríkis
Bamgóður ungur maður óskar
eftir ungum vinum sem vilja kynn-
ast unaðssemdum ástarlífsins.
Tuttugu og þriggja ára ungur
maður vill komast í samband við
böm 7-12 ára.
Þannig hljóðuðu tvær af þeim
fjölmörgu nýju auglýsingum á Net-
inu þar sem fullorðnir menn reyna
að komast í kynferðislegt samband
við börnin okkar.
Kynlíf sem er „sýnilega" til sölu
er nokkuð nýtt fyrirbæri hér á landi
þótt það hafl viðgengist í öðrum
þjóðfélögum frá ómunatíð - og
spuming hvort við emm í stakk
búin, félagslega og lagalega, til að
taka á móti þessum öflugu straum-
um í formi nektardansstaða, jafnvel
vændis. Önnur spuming sem vakn-
ar er hvort við eigum einhver ráð
til að hafa stjórn á því hvert þeir
straumar leiða og vísast þá í netaug-
lýsingar sem við getum ekki varið
bömin okkar fyrir. Enn ein spurn-
ing er hvort hér séu á ferðinni
stúlkur sem af frjálsum og fúsum
vilja hafa lagt þetta starf fyrir sig
eða hvort viö séum orðin þátttak-
endur i „þrælasölu".
Þrælahald nútímans -
lýðræðinu ógnað
Þótt þetta afbrigði mannlífsins
sé nýtt hér á landi em vandamálin
sem því fylgja ekki séríslensk,
vegna þess að bæði Evrópuráðið og
Sameinuðu þjóðirnar hafa um ára-
bil reynt að finna úrræði til að
stöðva skipulagða glæpastarfsemi
sem kölluð er „dreifíng á mann-
eskjum" (svona rétt eins og dreif-
ing á fíknilyfjum) þar sem ungar
stúlkur eru sendar borg úr borg til
að dansa nektardans og stunda
vændi.
„Dreifing á konum“ var yfirskrift
ráðstefnu á vegum Sameinuðu þjóð-
anna sem haldin var fyrir réttu ári.
í skýrslu ffá Evrópuráðinu sem þar
kom fram segir: „Hvað einstaklinga
varðar, er ljóst að dreifing á mann-
eskjum er brot á gmndvallarmann-
réttindum; jöfnum rétti allra á virð-
ingu og reisn. Kjarna mannréttinda
og þá sérstaklega kvenna, er ógn-
að.“
Enn fremur segir þar: „Hvað
þjóðfélagið varðar, þá er slík „dreif-
ing“ nútímategund af þrælahaldi og
setur spumingarmerki við löggjöf
og grundvallargildismat lýðræðis-
ins. Slík starfsemi grefur undan
stöðugleika í lýðræði þeirra þjóða
sem hlut eiga að máli, veikir inn-
flytjendalöggjöfina, magnar þjóöern-
isrembu og spennu milli kynþátta.
Þegar til lengdar lætur er öryggi
lýðræðis í Evrópu ógnað."
Undir þetta skrifuðu fjörutiu
þjóðarleiðtogar sem eiga sæti í Evr-
ópuráðinu á fundi í Strasborg í
október 1997 og gáfu síðan út sam-
eiginlega yfirlýsingu um að berjast
gegn kynferðislegri misnotkun á
konum.
Öll sú umræða sem átt hefur sér
stað í Evrópu hefur lítt borist til
okkar. í umræðunni um nektar-
dansstaði sjáum við annaðhvort
hvítt eða svart, eins og í öðram mál-
um, emm annaðhvort með eða á
móti en málefnaleg umræða hefur
verið víðs fjarri.
Ekki hægt að vera á
móti raunveruleikanum
Það kom því nokkuð flatt upp á
þingheim og landsmenn þegar
Guðrún Ögmundsdóttir, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, kvaddi sér
hljóðs í utandagskrárumræðum á
dögunum og fjallaði um kynlífs-
bylgjuna sem yfir okkur hvolfist, á
málefnalegan hátt og í stærra sam-
hengi en svo að þar sé pláss fyrir
„hvað ég vil“ og „hvað þú vilt“. Til
þess að fá það á hreint að Guðrún
væri ekki að heimta boð og bönn
brann fyrst á vörum spurningin
um það hvort Guðrún væri á móti
nektardansstöðum og vændi og
símalínum og dótabúðum fyrir
fullorðna og öðm því sem tengist
nöktu holdi.
„Ég veit ekki hvort hægt er að
vera á móti raunveruleikanum,“
svaraði Guðrún, „enda snýst málið
ekki um að vera á móti. Það sem
mér finnst skipta máli er hvað í
rauninni fer fram á þessum stöðum.
Við vitum nú þegar að stúlkumar
sem starfa á nektardansstööum
koma hingað á misjöfnum forsend-
um. Sumar eru mjög sjálfstæðar og
harðar og fá peningana sem þær
vinna fyrir í eigin vasa. En hingað
kemur líka annar hópur kvenna;
stúlkur sem em nýttar í alþjóðlegu,
skipulögðu vændi. Þær rúlla á mUli
stórborga án þess að hafa svo mikið
val um það sjálfar, þannig að þetta
er hvorki einfalt mál né gegnsætt."
Hvað kemur okkur þetta við? Er
þetta ekki vinna sem þær hafa sjálf-
ar valið?
„Sumar hafa valið sér þetta starf
af fúsum og frjálsum vilja, aðrar
ekki. í því liggur grundvallarmunur
sem'þarf að uppræta, ekki bara hér,
heldur um aUa Evrópu og það er
vissulega verið að berjast gegn frek-
ari vexti þessarar nútímaþrælasölu
þar, vegna þess að hún byggir á því
að verið sé að nýta neyð og fátækt
kvenna, aðaUega frá fyrrum austan-
tjaldsríkjunum, tU að auðgast. Það
er stundum verið að segja að þessar
stúlkur hafi upp í miUjón á mánuði,
en mér er það til efs að aUar þessar
stúlkur fá aUa þá peninga í eigin
vasa.“
Spurning hvort lögleiða
á vændi
Era nektardans og vændi réttlæt-
anleg ef stúlkumar fá peningana í
eigin vasa?
„Spurningin um réttlæti snýst
um það hvort þær eru í þessu af fús-
um og frjálsum vUja og fái aUa pen-
ingana sjálfar fyrir sína vinnu.
Þá erum við líka komin út í
spuminguna um það hvort eigi að
lögleiða vændi, eins og sumar þjóð-
ir hafa gert, þannig að stúlkurnar
sem stunda þessa elstu atvinnu-
grein kvenna fái atvinnuvemd gegn
lagabóketaf og öUu sem því fylgir.
Þá er þetta líka undir atvinnueftir-
liti eins og hver önnur starfsgrein.
Þá er aUt uppi á borði, hlutirnir
sýnUegir og viðurkenndir.
Hin hugmyndin er að setja bann
við líkamlegri þjónustu, eins og Sví-
ar hafa gert. Þar með er ábyrgðinni
varpað yfir á neytandann en ekki á
stúlkurnar sjálfar. Slík lagasetning
hefur auðvitað sínar skuggahliðar,
því þá fer þetta allt ífam neðanjarð-
ar og þær stúlkur sem eru í þessum
bransa geta ekki leitað sér aðstoð-
ar.“
Ber okkur skylda tU að vemda og
aðstoða þær erlendu stúlkur sem
koma hingað í þeim tUgangi að
veita líkamlega þjónustu?
„Já, þær em manneskjur og eiga
að njóta vemdar mannréttindasátt-
mála Sameinuðu þjóðanna sem við
eigum aðild að. Annars er talið að
margar íslenskar stúlkur séu líka í
þessum bransa nú þegar. Það má
segja að þjóðinni sé sama á meðan
hún trúir því að hér sé aðeins um
útlendar stúlkur að ræða. En raun-
veruleikinn er auðvitað annar."
Er þetta ekki einhver kimi í þjóð-
félaginu sem alltaf verður til?
„Jú, og við breytum þvi ekkert.
Hins vegar þýðir það ekki að við
eigum að vera feimin við að skoða
hann og ræða.“
Hvers vegna eram við svona sof-
andi á verðinum hvað þessi mál
varðar?
„í umræðunni erlendis hefur það
komið upp á yfirborðið að dætur í
vel stæðum fjölskyldum séu síður
líklegar til að fara út í vændi en
dóp. Fíkniefnaneysla fer ekki eftir
efnahag foreldranna, hún skýtur
upp kollinum hvar sem er. Og þar
sem vel stæðar fjölskyldur em yfir-
leitt við stjórnvölinn í hverju landi
er því lítill áhugi á málefnum
vændiskvenna."
Fórnarlömb kynlífs-
markaðar frá fyrrum
austantjaldslöndum
I áðurnefndri skýrslu Evrópu-
ráðsins kemur fram að pólitískt, fé-
lagslegt og efnahagslegt ástand í
sumum löndum hvetji fólk til að
koma sér úr landi og reyna fyrir sér
erlendis. Þar er Úkraína tekin sem
dæmi en átökin þar hafa leitt af sér
hrikalegt atvinnuelysi. Aðeins 11,5
milljónir af 23 milljónum íbúa hafa
atvinnu. Hlutfall kvenna á atvinnu-
leysisskrá er 80 af hundraði. 1,4
milljónir kvenna á aldrinum 18-25
ára em atvinnulausar og því taldar
í áhættuhópi, þ.e.a.s. gætu átt það á
hættu að verða fómarlömb kynlífs-
markaðarins. Vitað er að á síðasta
ári fóru 400 þúsund konur frá Úkra-
ínu til starfa á erlendri grund og
staðfest er að hundrað þúsund
þeirra séu misnotaðcir á kynlífs-
markaöinum í Þýskalandi, ísrael,
En hingað kemur Ifka annar hópur kvenna, stúlkur sem eru nýttar í alþjóðlegu, skipulögðu vændi. DV-mynd E.ÓI.