Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.2002, Blaðsíða 20

20
Helgctrblacf 1DV LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 2002
„Sjálf nenni ég yfirleitt ekki að lesa langar bækur og
mér leiðast svolítið bækur sem ganga bara út á sniðug
plott eða einn stóran brandara," segir Sigurbjörg
Þrastardóttir. „Mér finnst að það þurfi að vera eitt-
livað í textanum sjálfum. Ég hef líklega nokkuð sjúkan
sögusmekk því ég held alveg út bækur sem ekkert ger-
ist í ef þær eru vel skrifaðar. Lífið er líka stundum
seigfljótandi. Það gerist ekki endilega eitthvað á
hverjum degi. Raunveruleikinn hefur ekki upphaf,
miðju og endi. Það eru sjaldnast frábærar fléttur í
hversdeginum, samt getur liann verið frábærlega
skemmtilegur.
mér. Þetta var mjög dularfullt tilbrigöi af stjarfa. En þegar
ég lét handritið endanlega frá mér las ég það ekki aftur;
það voru engar síðustu-mínútu-breytingar. Ég fór bara upp
i sveit.“
Jólabókaflóðið er straumþyngra á skáldsöguborðinu en
ljóðaborðinu. Hvernig líst þér á það?
„Ég áttaði mig alls ekki á þeirri bciráttu í fyrstu. Ég var
til dæmis rosalega glöð þegar ég uppgötvaði að ég væri að
gefa út á sama tíma og Andri Snær Magnason og fleiri góð-
ir félagar mínir, við gætum lesið saman upp og gert eitt-
hvað skemmtilegt. Þá var mér snarlega bent á að ég væri
í samkeppni við þessa menn. En ég lít ekki svo á og finnst
ég enn í góðu kompaníi.“
Er tómarúm í skrifunum núna eða ertu byrjuð á næsta
verki?
„Nú stendur yfir hin káta orrahríð upplestranna sem er
ansi skemmtileg. Ég les upp fyrir mjög ólika hópa: mennta-
skólanema, ellilífeyrisþega, kvenfélög, skólastjórnendur og
ýmsa fleiri. Það tekur sinn tíma þannig að lítið svigrúm er
til að vinna að öðru. En sem betur fer er tómarúmið ekki
algjört. Það er ljóðabók í farvatninu.“
Er víst að það verði ljóðabók?
„Já, ég hugsa að það sé nokkuð öruggt að þetta séu ljóð.
Reyndar orðfleiri en áður, ég hneigist víst í þá átt eftir að
hafa vanið mig á að skrifa lengri línur.“ -sm
Sjaldnast fr
fléttur í hví
Sigurbjörg Þrastardóttir vakti mikla at-
hggli fgrir Ijóðabækur sínar, Blálogaland
og Hnattflug. Nú er komin út fgrsta skáld-
saga hennar, Sólar saga, en fgrir hana fékk
hún verðlaun Tómasar Guðmundssonar.
Þvífer þó fjarri að Ijóðskáldið hafi stigið
til hliðar þvíbókin er gríðarlega fallega
skrifuð og Ijóðræn. Umfjöllunarefnið er
Sól, ung stúlka sem verður fgrir áfalli og
leitar huggunar með þvíað faðma súlur.
Hvenær kviknaði hugmyndin að Sólar sögu?
„Ég veit það ekki. Kannski hefur hún verið lengi i koll-
inum á mér. Ég byrjaöi þó ekki að skrifa hana fyrr en i
fyrrahaust. En mér finnst mjög langt síðan.“
Bókin er skrifuð í fyrstu persónu og rödd Sólar er mjög
skýr og einlæg. Hvernig fannstu þessa rödd?
„Stúlkan byrjaði einfaldlega að ganga um borgina. Fyrst
í stað reyndi hún að leyna því hvað hafði komið fyrir
hana. En ég sá við henni; elti hana um borgina. Smám
saman kom sagan fram. Ég hafði ekki sett niður neitt
masterplan um verkið enda var ekki ætlunin að skrifa
skáldsögu. Og ég er ekki enn viss um að ég hafi skrifað
skáldsögu. Textabrotin röðuðust svona saman. Orðið
skáldsaga er líka svo yfirþyrmandi og hátíðlegt að ég þorði
eiginlega aldrei að nota það - á titilsíðum bókarinnar kem-
ur hvergi fram að þetta sé skáldsaga."
Sagan er stöku sinnum brotin upp með einhveiju sem
kalla mætti ljóð innan hornklofa. Var það uppbrot strax
inni í myndinni?
„Já, þessir stuttu kaflar komu til snemma í ferlinu. Það
höfðu ýmsir efasemdir um hvernig þeir kæmu út á prenti
en ég var sannfærð allan tímann og hélt þeim til streitu.
Hornklofamir lýsa hugsunum Sólar; hún reynir að hugsa
rökrétt og segja frá en stundum bresta stíflur og tilfinning-
ar hennar og upplifanir streyma fram. Eflaust væri líka
hægt að lesa þessa stuttu kafla alveg sér. Annars eru frum-
drögin að þessari sögu horfin í móðu gleymskunnar. Rödd-
in, stíllinn og uppsetning eru nú hluti af heildinni."
Vissirðu hvað hafði komið fyrir Sól þegar þú byrjaði að
elta hana um stræti borgarinnar?
„Já, mig grunaði það, en hún fékkst ekki til að staðfesta
það strax. Hún er svo þögul.
Ég bjó annars sjálf í borginni Bologna sem sagan gerist
í en skrifaði ekkert af sögunni þar. Hún er skrifuð í Grikk-
landi, Hveragerði og ýmsum öðrum stöðum. Þegar ég var
langt komin með skrifin fór ég þó í rannsóknarleiöangur
til borgarinnar til að rifja upp hvernig var umhorfs á
ákveðnum stöðum. I þeirri ferð má segja að ég hafi bókstaf-
lega hitt Margheritu, gamla konu sem leikur stórt hlutverk
í sögu Sólar. Ég mætti henni í götunni sem Sól bjó við, á
gangi í kápu með innkaupapoka, alveg eins og Margherita
í sögunni. Það var mjög skrýtið en líka styrkjandi.“
Fannst þér eins og þú hefðir samið borgina þegar þú
komst þangað aftur?
„Nei, frekar eins og borgin hefði samið söguna. Þessi
borg er mjög sterk og skýr. Það var skrýtið að koma þang-
að og átta sig á því að þar var sumt fólk á kreiki sem ég
hélt að ég hefði skáldað upp.“
Súlumar faðmaðar
Þegar ég heyrði fyrst lýsingu á efni bókarinnar (ung
kona verður fyrir áfalli og byrjar að faðma súlur) hélt ég
að hún fjallaði um konu sem leiddist út í súludans.
„Á vinnslustiginu lýsti ég bókinni einmitt oft með orða-
laginu „faðmar súlur“ en það gekk ekki upp því hugtakið
súla hefur fengið á sig mjög vafasaman merkingarauka. En
Sól faðmar eldfornar, steyptar súlur sem eru undirstöður
risavaxinna bygginga - ekki kaldar stálsúlur á sviði.“
Það er varla auðvelt að skrifa um svona atburði.
„Nei, en það er heldur ekki auðvelt að lenda í því sem
Sól verður fyrir. Ég prísa mig sæla að skrifa bara um það,
svo ekki sé annað. Að mínum dómi er samt nauðsynlegt að
segja slíkar sögur; það er ekki rétt að þegja svona atburði
í hel eins og tilhneiging er til.“
Það sagði mér einu sinni rithöfundur að hann kæmist í
mikinn háska þegar hann skrifaði, hann svitnaði mikið,
titraði og skylfi. Komstu í uppnám þegar þú skrifaðir sögu
Sólar?
„Nei. Mér fannst það frekar gott. Það er viss léttir að
búa til samhengi og merkingu úr svona atburðum frekar
en hafa þá lokaða inni í huganum. Það var ákveðin lausn
að hjálpa Sól að segja þessa sögu. Þegar sagan hefur á ann-
að borð búið um sig í höfðinu er auðveldara að skrifa en
eiga það eftir.“
[minniháttar frásögn]
Og nú ertu komin af Ijóðabókaborði bókabúðanna og
yfir á skáldsagnaborðið.
„Já, Sólar saga er flokkuð sem skáldsaga, lengdin og
formið eru víst þannig. Sjálf nenni ég yfirleitt ekki að lesa
langar bækur og mér leiðast svolítið bækur sem ganga bara
út á sniðug plott eða einn stóran brandara. Mér finnst að
það þurfi aö vera eitthvað í textanum sjálfum. Ég hef lík-
lega nokkuð sjúkan sögusmekk því ég held alveg út bækur
sem ekkert gerist í ef þær eru vel skrifaðar. Lífið er líka
stimdum seigfijótandi. Það gerist ekki endilega eitthvað á
hveijum degi. Raunveruleikinn hefur ekki upphaf, miðju
og endi. Það eru sjaldnast frábærar fléttur í hversdeginum,
samt getur hann verið frábærlega skemmtilegur."
Þú varst greinilega ekki mikið að hugsa uqi hvaða bók-
menntaform væri um að ræða þegar þú varst aö skrifa Sól-
ar sögu.
„Ég var bara að skrifa. Einu sinni var undirtitill bókar-
innar: [minniháttar frásögn] sem er kannski hluti af ein-
hverri minnimáttarkennd sem fylgir okkur Sól. En Vigdís
Grímsdóttir sagði við mig að ég gæti ekki látið þetta
standa á aumingja bókinni. Ef hún hefði þennan undirtit-
il þá þyröi hún ekki öðru en vera minniháttar. Sagan yrði
að fá svigrúm til þess að verða eitthvað, öðlast sjálfstætt
líf. Ég fór að góðum ráðum Vigdísar og tók undirtitilinn út.
Bók á að fá að vera það sem hún ákveður að hún vilji
vera.“
Ljóðabók í farvatninu
Hellist ekki yfir þig einskonar fæðingarþunglyndi nú
þegar bókin er komin út?
„Það er góð spurning. Aðallega var það svefnleysi sem
hrjáði mig, síðustu dagana fyrir prentun sat ég stíft yfir
prófórkum og var hætt að geta sofið. Það slokknaði ekki á