Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.2002, Blaðsíða 47

LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 2002
Helgarblac} 33 V
Með pókerfés í fangelsið
Það hefur lenqi uerið ólöglegt
að reka spilai/íti á íslandi og í
upphafi sjötta áratugarins
var eitt slíkt upprætt við Oð-
insgötu I. Þar var oft glatt á
hjalla og spilavítið hafði úti-
bú á Baldursgötu.
Það hefur lengi verið ólöglegt á íslandi að spila fjár-
hættuspil og þess er skemmst að minnast þegar lög-
reglan ruddist inn í spilavíti fyrr á þessu ári og setti
starfsmenn þess bak við lás og slá. Það var rekið i skúr
bak við Hjálpræðisherinn því eðli málsins samkvæmt
hefur slík starfsemi jafnan verið neðanjarðar á íslandi
og skort verulega á þann glamúr og glæsileika sem oft
fylgir spilavítum í löndunum við Miðjarðarhafið þar
sem þetta er þjóðarútvegur.
Reglulega á tuttugustu öld fóru af stað sögur um
ákveðna staði í Reykjavík þar sem rekin væru ólögleg
spilavíti eða spilaklúbbar og varð það oft á allra vit-
orði án þess að yfirvöld gerðu mikið í því að útrýma
þeim og án efa hafa slíkir klúbbar lifnað, starfað og
dáið án þess að til þess bær yfirvöld ömuðust nokkum
tíma við þeim.
í mars 1952 birtist í blaðinu Reykvíkingi grein með
fyrirsögninni: Þetta getur ekki gengið! Efni greinar-
innar var í stuttu máli það að i Reykjavík væru menn
sem gerðu sér það að atvinnu að féfletta samborgara
sína með fjárhættuspili. Þessi blaðaskrif urðu til þess
að Rannsóknarlögreglan fór á stúfana og hóf rannsókn
málsins. Svo fór að lokum að rannsóknin leiddi til þess
að fjórir karlmenn í Reykjavík voru dregnir fyrir dóm
og ákærðir fyrir að hafa rekið spilaviti í verslunarhús-
næði sem einn þeirra réð yfir við Óðinsgötu 1. Þar var
að nafninu til verslað með gömul húsgögn eða nokkurs
konar antíkmuni. Einnig var þeim gefið að sök að hafa
staðið fyrir ólöglegu fjárhættuspili í skúr sem þeir
leigðu bak við hús á Baldursgötunni og átti í orði
kveðnu að vera verkstæði þar sem gert væri við göm-
ul húsgögn sem síðan væru seld i versluninni á Óðins-
götu.
Draga dám af sínum sessunaut
Þessir fjórir kumpánar sem kærðir voru verða seint
kallaðir neinir englar. Þeir voru allir í kringum fimm-
tugt og höfðu alloft komist í kast við lögin svo ekki sé
fastar að orði kveðið. Sá þeirra sem átti flest brot að
baki hafði 39 sinnum verið dæmdur fyrir allt frá ölv-
un á almannafæri og reiðhjólaþjófnaði yfir í að kenna
12 ára dreng að aka bíl og stela úr sjálfsölum. Hinir
gáfu félaga sínum litið eftir því þeir voru með brota-
feril talinn í tugum dóma að baki en sá sem var með
einna hreinastan skjöld hafði aðeins verið dæmdur
níu sinnum svo í samanburðinum virkaði hann eins
og hálfgerður engill. Enginn þeirra var þó það sem
kalia mætti stórglæpamann því flest brotin eru smá-
þjófnaðir og meinlaus innbrot eða ölvunarbrot af ýms-
um gerðum. Sérstaka athygli vekur þó að einn þeirra
fékk árið 1950 sérstaka uppreisn æru meö forsetaúr-
skurði og hafði þá að baki 23 ára afbrotaferil með 24
dóma á bakinu.
Spilavítið var ekki aðeins á Óðinsgötunni því í viðlögum var það einnig rekið í skiír bak við húsið númer 24 við
f sveita þíns andlitis
Hinir ákærðu héldu því allir fram að þeir hefðu
nægt fé sér til lífsviðurværis af löglegri atvinnu en
einn þeirra hélt því reyndar fram að verulega hefði
gengið á eignir hans undanfarin ár. Rétturinn gafst
því í raun upp við að ákvarða hve miklar tekjur þeir
hefðu haft af fjárhættuspili en ákvað að þær hefðu ver-
ið allnokkrar þótt engin krafa kæmi fram um að gera
þær upptækar.
Það þótti því sannað að þrír hinna ákærðu hefðu afl-
að sér verulegra tekna með því að standa fyrir og
stunda fjárhættuspil en sá fjórði, sem með réttu má
kalla höfuðpaur starfseminnar, var auk þess dæmdur
fyrir sömu sakir en einnig fyrir að leigja út húsnæði
til fjárhættuspils og hafa þannig af því tekjur og var þá
vísað til skúrsins góða á Baldursgötunni.
Þessir framtakssömu piltar voru því dæmdir til þess
að dúsa í fangelsi í þrjá mánuði hver og auk þess
dæmdir til að greiða ríkissjóði 10 til 12 þúsund krónur
í sekt hver um sig. Sennilega hefur þetta talist vera
nokkuð vel sloppið en enginn þeirra fjölmörgu sem
fyrir dóminum viðurkenndi að hafa spilað i húsakynn-
um þeirra vildi gera kröfu á hendur þeim vegna tap-
aðs fjár. PÁÁ
í þessu húsi við Óðinsgötu 1 í Reykjavík var rekið umsvifamikið spilavíti í byrjun sjötta áratugarins. Starfsemi
þess lagðist niður þegar fjórir forsprakkar þess voru dæmdir fyrir starfsemi sína.
Það verður að teljast bjartsýni að halda að þessir
þokkapiltar gætu rekið saman húsgagnaverslun án
þess að komast í kast við lögin. Við réttarhöld í máli
þeirra var dreginn saman sægur vitna og leiddur fyrir
réttinn. Mörg þeirra báru að í litlu herbergi inn af
versluninni á Óðinsgötu eitt hefði nánast mátt ganga
að hópi manna á hverjum degi veturinn 1950-51 þar
sem þeir sátu við fjárhættuspil. Um þetta vitnuðu gler-
skurðarmaður, rakari, sjómaður, loftskeytamaður, bif-
reiðarstjóri, verkamaöur, forstjóri, kaupmaður og sjó-
maður svo augljóslega hafa menn af ýmsum stéttum
vanið komur sínar í búðina á Óðinsgötunni.
Það fer allt í kostnað
Svo virðist sem fyrst hafi spilamennskan verið ein-
skorðuð við skúrinn á Baldursgötunni en eftir því sem
félögunum óx áræði hafi starfsemin verið flutt á Óð-
insgötuna. Skipti hópurinn með sér verkum þannig að
tveir þeirra sáu um „reksturinn" á Baldursgötu en
hinir tveir um Óðinsgötuna. Kaupmaðurinn á Óðins-
götunni átti skúrinn og greiddu tveir félaganna honum
leigu fyrir að hafa þar húsaskjól fyrir spilamennsk-
una.
Það kom fram í réttarhöldunum að eitt sinn var lög-
reglan kvödd að Óðinsgötu eitt eftir að komið hafði til
ryskinga milli manna í bakherbergi. Þar sátu allmarg-
ir menn að spilum og voru almennt ölvaðir og sóðalegt
um að litast eins og lesa má í skjölum málsins. Ekki
virðist hafa hvarflað að lögreglunni að neitt væri at-
hugavert við þessa starfsemi í þetta skipti.
Starfsemin virðist hafa farið þannig fram að aöal-
lega var spilaður póker en stundum tuttugu og einn
eða „kaution" eins og það er orðað í málsskjölum sem
ekki er alveg ljóst hvaða spil er. Annar húsráðenda á
hvorum staö sá yfirleitt um „pottinn" en þegar spilað
var annað en póker sat potthaldari við sama borð og
aðrir spilamenn en þegar póker var í gangi mátti pott-
haldari taka ákveðnar prósentur af veltunni í pottin-
um í sinn hlut eða lágmarksupphæð af hverjum potti.
í staðinn hafði hann umsjón með að allt færi fram eft-
ir settum reglum og spilamönnum var veitt öl og tóbak
á kostnað „hússins" meðan þeir sátu að spilum. Eitt-
hvað mun einnig hafa verið um áfengisveitingar en lit-
ið virðist hafa kveðið að því.
Mjög var tekist á um það í réttarhöldunum hvort
potthaldarar hefðu haft miklar tekjur af starfseminni.
Þeir báru sig allir afskaplega aumlega fyrir rétti og
töldu þær litlu tekjur sem hafst hefðu af þessari starf-
semi jafnharðan hafa farið kostnað og veitingar til
gestanna. Vitni voru mörg hver á öðru máli og töldu
að potthaldarar hefðu rakað saman fé og nánast allt fé
sem í umferð var á spilaborðinu hefði að lokum ratað
til þeirra. Má eflaust til sanns vegar færa að spiiaflkl-
ar standi ógjarnan upp fyrr en allt fé er urið upp.
Baldursgötu.