Dagblaðið - 12.10.1981, Qupperneq 32

32
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 12. OKTÓBER 1981.
Þrjú ný þema-
kver Iðunnar
Út eru komin hjá IÐUNNI þrjú hefti
með bókmenntatextum handa skólum,
Þemakver Iðunnar. Er hér um aö ræða
valda texta um ákveðið yrkisefni eða
þema, og eru þeir sóttir í íslenzkar bók-
menntir að fornu og nýju. Mennta-
skólakennararnir Bjarni Ólafsson, Sig-
urður Svavarsson og Steingrímur Þórð-
arson sáu um útgáfuna. Fyrsta heftið
nefnist Hetjan í íslenzkum bókmennt-
um, annað hefti Ástin og hið þriðja
Konan. Textarnir eru birtir með orð-
skýringum eftir því sem þurfa þótti og
aftast eru skrár um útgáfur verkanna.
Textar eru jafnt í bundnu máli og
óbundnu, sögukaflar, smásögur og
ljóð. Elzta efni i kverunum er úr Eddu-
kvæðunum en yngsti höfundurinn,
Elísabet Þorgeirsdóttir, er fædd árið
1955.
í formála útgefenda segir að kver
þessi séu ætluð „til notkunar í fram-
haldsskólum. Þó hurfu útgefendur frá
því að hafa hér sérstök skólaverkefni.
Engin hefð er komin á að bókmenntir
séu lesnar eftir sérstökum þemum eða
aðalefni í framhaldsskólum og töldum
við ekki rétt að binda hendur kennara
og nemenda með verkefnum sem
fylgdu þessari útgáfu. Við teljum að
vinna megi með texta þessa kvers út frá
mörgum sjónarhornum og viljum gefa
hugmyndaríkum nemendum og kenn-
urum tækifæri áað spreyta sig.”
Þemakver Iðunnar eru 64 bls. hvert
um sig. Prentrún prentaði.
Mál og túlkun
Safn ritgerða um mannleg frnði
í ritgerðinni Textafræði eftir Jakob
Benediktsson er fjallað um þá fræði-
grein sem margir telja helztu upp-
sprettu rannsókna í sagnfræði, bók-
menntafræði og málfræði.
Tvær ritgerðir fjalla um túlkun sög-
unnar. í Sagnfræði og söguspeki eftir
Inga Sigurðsson er efnið rætt í víðu
samhengi, en i ritgerðinni Orsakaskýr-
ingar í sagnfræðí ræðir Gunnar Karls-
son um efnið með hliðsjón af einu
grundvallaratriði í sagnfræði.
Þrjár ritgerðir fjaila hver með sínum
hætti um túlkun texta. í erindinu Bók-
menntir og bókmenntatúlkun fjallar
Vésteinn Ólason um efnið á breiðum
grunni og veitir yfirlit yfir svið bók-
menntafræðinnar. í ritgerðinni Rit-
skýring og túlkun Biblíunnar ræðir
Gunnar Kristjánsson um efnið i tengsl-
um við það rit sem er undirstaða krist-
innar trúar. í Nokkur hugtök og úr-
lausnarefni I túlkunarfræði leitast Páil
Skúlason við að skýra fáein mikilvæg
atriði i fræðigrein sem staðið hefur í
nánum tengslum við textafræði, rit-
skýringu, sagnfræði og bókmennta-
fræði.
Að síðustu fjallar Halldór Halldórs-
son um það efni sem öllum ber að sinna
og ekki sizt þeim sem við visindi og
fræði fást. Fyrirlestur hans nefnist Um
málvöndun.
ÍOÐHAGFRÆÐ
Þjóðhagfræði
eftir GyHa Þ. Gíslason
Út er komin á vegum IÐUNNAR ný
kennslubók eftir Gylfa Þ. Gíslason
prófessor, Þjóðhagfræði. Bókin er
ætluð menntaskólum og öðrum fram-
haldsskólum þar sem um er að ræða
námsbraut á viðskiptasviði. Hún skipt-
ist í fimmtán kafla er svo heita: Hag-
fræði, efnahagsmál, stjórnmál; Fram-
leiðsluskilyrði; Framboð og eftirspurn;
Verðmætahringrásin í hagkerfinu;'
Þjóðarframleiðsla og þjóðartekjur:
Þjóðhagsreikningar: Neyzla, sparn-
aöur, fjárfesting; Opinber fjármál:
Peningar og vextir; Utanríkisviðskipti;
Vinnumarkaður; Hagsveiflur, verð-
bólga, hagvöxtur; Hagkerfi; Úr sögu
hagfræðikenninga; Markmið og leiðir i
efnahagsmálum.
í eftirmála vikur höfundur að við-
fangsefni þjóðhagfræðinnar, þ.e.
„macroeconomics” sem þýða mætti
með „heildarhagfræði”. Þar er ekki
fjallað um þá þætti hagfræðinnar sem
taldir eru til „microeconomics” sem
þýða mætti með „deildarhagfræði”,
svo sem kostnað fyrirtækja og verö-
myndun einstakra vörutegunda við
ólikar aðstæður. Það er gert í rekstrar-
hagfræði.” Áður hefur komið út
kennslubók eftir sama höfund um þau
efni, Þættir úr rekstrarhagfræði. —
Smurbrauðstofan
BJORNINN
Njálsgötu 49 — Simi 15105
Þjóðhagfræði er 218 blaðsíðna bók,
með allmörgum skýringarmyndum.
Prentrún prentaði.
©fðiitma
Sálfræði
hugur og hátterni
eftir Aldtei Guðmundsdóttur og
Jörgen Pind
Hjá Máli og menningu er komin út
bókin SÁLFRÆÐI, hugur og hátterni
eftir Aldísi Guðmundsdóttur og Jörgen
Pind, kennara.
Bók þessi er fyrst og fremst ætluð til
kennslu á framhaldsskólastigi og skipt-
ist efni bókarinnar í sjö kafla: 1. Inn-
gangur (sögulegt yfirlit, alþýðusál-
fræði og rannsóknaraðferðir), 2.
Taugasálfræði, 3. Heyrn, 4. Sjón, 5.
Nám, 6. Minni og eftirtekt og 7. Svefn
og draumar. í bókinni er leitazt við að
varpa ljósi á tengsl hugar, heila og hátt-
ernis. Auk hefðbundinna viðfangsefna
í sálfræði er einnig fjallað um ýmsar
nýjar kenningar og rannsóknir sem lítt
eða ekki hefur verið skrifað um á is-
lenzku áður.
N Bókin er prýdd fjölda mynda og
línurita til þess að auðvelda skilning á
efninu. í lok bókar er ítarleg heimilda-
skrá auk þess sem hverjum kafla fylgir
stutt skrá yfir aðgengileg rit um efni
kaflans.
Bókin er 270 bls. og unnin í Prent-
smiðjunni Odda hf.
Mannkynssaga
Tuttugasta öldin
Út er komin á vegum Hins íslenzka
bókmenntafélags Mannkynssaga —
Tuttugasta öldin (fyrra bindi 1914—
1945) eftir Einar Má Jónsson, Loft
Guttormsson og Skúla Þórðarson.
Fyrirhuguð er útgáfa síðara bindis sem
ætlað er að rekja gang heimsmála frá
lokum síðari heimsstyrjaldar til okkar
daga. Fyrra bindið, sem nú liggur fyrir,
er mikið að vöxtum, um 400 bls. Vand-
að hefur verið til verksins og er það
prýtt fjölmörgum myndum, kortum og
töflum. Er því skipt í 12 meginkafla
sem deilast aftur hver í nokkra undir-
kafla. Spássíugreinar segja nánar til um
hvað um er rætt á hverri síðu. í bókar-
lok er timatalsyfirlit og nafnaskrá.
Eins og segir í formála hafa höfund-
ar lagt megináherzlu á að rekja at-
burðarás, setja sögulegar staðreyndir í
samhengi. Auk hefðbundinna stjórn-
málaviðburða hefur verið kappkostað
að lýsa gangi mála á sem flestum
sviðum þjóðfélagsins, cfnahags- og fé-
lagslifs, lista og menningar.
Þessi mannkynssaga er huguð sem
yfirlitsrit fyrir almenning og fram-
haldsskólanema. Höfundar láta þá von
i ljós að hún megi nýtast til „upplýsing-
ar og umhugsunar um þá sögulegu
framvindu sem hefur ómótmælanlega
markað, oft með feiknstöfum, ásýnd
þess heims sem við nú lifum í”.
ISU.NSK HÓKI R t Ði
gjafi og hefur kynnzt mörgum líkum
vandamálum. í eftirmála gefur hann í
skyn að hér sé í og með fjallað um
raunverulega atburði. Þar segir hann
m.a.: „Sögu Eyvindar lýkur ekki með
þessu ævibroti. Hann átti oft eftir að
sitja í fangelsi og hljóta skilorðsbundna
dóma, en hann var ekki vonlaus, Iífi
hans var ekki lokið. Enn hann átti von
en hluti af þeirri von var fólginn í skiln-
ingi og viðhorfum hinna fullorðnu
Bókin Táningar og togstreita er 184
bls. Hún er myndskreytt af Rúnu Gísla-
dóttur. Setning og prentun var unnin i
Prentstofu G. Benediktssonar, bók-
band í Arnarfelli.
íslenzk bók-
fræði
eftir Einar G. Pótursson og Ólaf F.
Hjartar
Hið íslenzka bókmenntafélag hefur
gefið út bók eftir Einar G. Pétursson
og Ólaf F. Hjartar, sem heitir íslenzk
bókfræði, helztu heimildir um íslenzk-
arbækuroghandrit.
Fremst er kafli, Um bókaskrár, eftir
Ólaf, en þar er gerð grein fyrir bóka-
skrám almennt og oft höfð hliðsjón af
erlendum ritum. Annar er aðalmark-
mið þessarar bókar að geta skráa sem
til eru um íslenzk rit í öllum greinum.
Þess vegna eru i bókinni almennar
bókaskrár, skrár um einstaka efnis-
flokka, ritaskrár einstaklinga, efnis-
skrár tímarita, skrár frá einstökum út-
gáfustöðum, bókmenntasögur, almenn
mannfræðirit og stéttatöl o.fl. Oft
fylgir titlum umsögn til glöggvunar á
efni skránna. Efnið er flokkað en efnis-
orðaskrá og registur auðvelda notkun
bókarinnar. Sérstakur kafli er um
handrit, sem er fyllsta greinargerð um
skrár um íslenzk handrit, hérlendis sem
erlendis, sem völ er á.
Táningar og
togstreita
eftir Þóri S. Guðbergsson
Nýlega er út komin hjá Fjölvaútgáf-
unni íslenzk þjóðfélagsleg skáldsaga,
Táningar og togstreita eftir Þóri S.
Guðbergsson. Þetta er unglingabók
sem fjallar um unglingavandamál
nútímans. Hún gerir það á ýmsan hátt
á opinskárri og hreinskilnari hátt en
áður hefur tíðkazt.
Þetta er sagan af Eyvindi, ungum
pilti sem lendir úti á galeiðunni. Hann
kemst upp á kant við umhverfi sitt og á
í sífelldum brösum í skólanum, lærir
ekki og fer að skrópa og finnst þar allt
einskisvert. Þar með er hann orðinn að
vandamáli og lýst sláandi í bókinni við-
brögðum skólastjóra, yfirkennara og
sálfræðings og fleiri embættismanna,
þar sem þeir standa uppi ráðalausir.
Eyvindur reykir og drekkur og sýnist
vera kaldur karl. Sé hann blankur brýst
hann inn og stelur tóbaki, brennivíni og
peningum. Hafi hann náð feng finnst
honum hann eiga hann. Sírenurnar
væla og löggurnar bætast í hóp þeirra
mörgu embættismanna sem þurfa að
taka hann til meðferðar. Loks kemur
að örlagastund, getur Eyvindur snúið
út af glötunarbrautinni eða er önnur
leið fær eftir ólgu gelgjuskeiðsins?
Höfundurinn er sjálfur félagsráð-
JÓNAS H, HARAL2
VELFERÐARRÍKI
ÁVILUGÖrUM
£2^ Vlnsítrisrjóm
. . ReykjaviW
MKM =« i» « ****
ííiíli .... 1
»UW' 1*'®

Jónas H. Haralz
Velferðarríki á
villigötum
í þessu riti, sem er úrval greina eftir
Jónas H. Hæalz frá áttunda áratugn-
um, er rætt um margvísleg vandamál
velferðarríkisins, um viðbrögð stjórn-
málaflokka, einkum Sjálfstæðisflokks-
ins, við þessum vandamálum og síðast
en ekki sízt um hagstjórn og verðbólgu.
Höfundur segir í inngangi:
Bókin skiptist í þrjá hluta sem nefn-
ast Hvert stefnir velferðarríkið?, Hag-
mál og stjórnmál og Hagstjórn og verð-
bólga.
Dauðasveitin
Ný Mack Bolan bók
Bókaútgáfan Máni hefur nú sent frá sér
aðra bókina í flokknum um Mack
Bolan. Hún heitir Dauðasveitin og er
172 síður að stærð.
Bækur bandaríska rithöfundarins
Don Pendleton um Mack Bolan hafa
notið feiknavinsælda erlendis og bendir
salan á fyrstu bók hans hérlendis í
sumar til þess að sögurnar muni falla
islenzkum lesendum vel í geð. Til þessa.
hafa Bolan-bækurnar selzt í 30 millj-
ónum eintaka í Bandarikjunum.
Dauðasveitin segir frá þvi hvernig
Mack Bolan fær til liðs við sig harð-
snúna bardagamenn í striðinu við
undirheimalið mafiunnar í Bandaríkj-
unum. Hann er eftirlýstur af mafiunni
en auk þess eru löggæzluyfirvöld
komin á slóð hans. Glæpaliðið og
verðir laganna keppast um að hafa
hendur i hári Bolans og munar oft
aðeins hársbreidd að þeim takist það.
En Bolan nýtur reynslunnar úr Viet-
namstríðinu og með liði sínu tekst
honum að þurrka liðsmenn mafiunnar
út hvern eftir annan.
Bókaflokkurinn um Mack Bolan
fæst á blaðsölustöðum um allt land.