Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1946, Side 69

71
rúgi og höfrum. Árin 1777—78 voru hörð og misheppnaðist
þá kornið á Bessastöðum, og er ekki getið um kornrækt Tho-
dals eftir það, þótt ólíklegt sé, að hann hafi þá lagt árar í bát.
Það er auðsætt af þeim heimildum, sem fyrir hendi eru, að
Thodal hefur verið bæði áhugasamur um kornræktina og
rekið hana af skynsemd og þekkingu, enda munu engir hafa
náð betri árangri en hann af samtíðarmönnum hans.
Annar meginfrömuður kornyrkjunnar á þessum árum var
Magnus Ketilsson sýslumaður í Búðardal. Voru tilraunir
hans að öllu hinar merkilegustu, því að hann leitaðist mjög
við að þreifa sig áfram, bæði um val jarðvegs og legu akur-
blettanna. Hann skýrir frá árangri tilrauna sinna í ritinu:
Nokkrar tilraunir gjörðar með nokkrar sáðtegundir og plönt-
ur hentugar til fæðu etc., er prentað var í Hrappsey 1779.
Lýsir hann þar jöfnum höndum akuryrkju og garðrækt. Þor-
steinn Þorsteinsson sýslumaður telur að Magnús hafi byrjað
tilraunir sínar um 1770 og haldið þeim áfram fram í móðu-
harðindi.20) Muni hann lengstum hafa fengið bygg og hafra,
sem notað var til manneldis, en ekki hafi það verið vel þrosk-
að, og reynst því léleg fæða. Af Islandske Maanedstidender
er að sjá, að Magnús hafi fyrst fengið fullþroskað bygg 1769,
síðan misheppnaðist það stöðugt til 1774, en þá fékk hann
nokkra uppskeru og svo hin næstu árin til 1778, er hann
semur rit sitt um sáðtegundir. í því riti segir hann frá til-
raunum sínum. Hafði hann fyrst haft til útsæðis bæði sjá-
lenskt bygg og íslenzkt frá Hlíðarenda. Reyndist honum þá
hið erlenda útsæði betur. Annars reyndist svo, er fram liðu
stundir, að heimaræktaða byggið varð bezt til útsæðis, og
telur Magnús það muni vera mikilvægt, ef hægt sé að gera
það landvant. Magnús sáði einnig rúgi og hveiti. Vetrarrúg-
ur og vetrarhveiti óx allmikið. Stöngin varð há og öxin stór,
en kjarninn náði engum verulegum þroska. Svo má segja, að
þrátt fyrir þann árangur, sem Magnús náði, sé hann fremur
vondaufur um gildi kornyrkju í íslenzkum landbúnaði og
frjósemi jarðvegsins, heldur hann einnig, að ekki sé rétt að