Atlanten - 01.01.1904, Side 310
— 310 —
men skæbnesvanger for mangen Kunde. Mere end een færøsk
Hustru har grædende fortalt mig, at hun havde ikke til at bage
Brød til sig og Børnene, fordi Mandens for kommende Sommer
paaregnede Fortjeneste allerede var bogført som Afdrag for
Brændevin, drukket op, før Vinteren var godt begyndt.
Tilfælde af den Art have maaske været færre, end jeg tænker.
Men Omsætningen skal selv den braveste Handelsmand leve af.
Og ikke heller af ædruelige Færinger var det at vente, at de,
troskyldig som Befolkningen er af Karakter, skulde vise sig
modstandsdygtige over for driftige Handelsmænds fristende Over-
talelser. Der blev paa Grund af den udstrakte Kredit købt i
det hele over Evne, og ikke blot til Unytte men — ganske afset
fra Brændevinen — til Fortræd. Saaledes kom i Steden for de af
Uld hjemmegjorte ensfarvede, men solide Stoffer, og som passe
saa fortrinlig til Øernes fugtige Klima, indførte, spraglede og
daarlige Bomuldstøjer i Vælten. Ogsaa Færingens Kost blev en
anden. Hidtil havde denne aldeles overvejende bestaaet i ani-
malske Næringsmidler, ferskt, saltet eller vindtørret Kød af Hval,
Faar, Fugl eller Fisk. Kun lidt af Brød, men saa meget mere
Spæk og Tælle. Desforuden Smøl-, Ost og Mælk. Men efter
Frihandelens Indførelse begyndte Færingerne at gøre ikke blot
den Fisk, de fangede, men ogsaa deres Faar, deres Smør, Ost
og Mælk i Penge, og der købtes, som der købes den Dag i Dag,
store Kvanta Kaffe, Hvedebrød og Kager.
Fra lidt ind i Firserne kom der en Række elendige Aar.
Faareavlen mislykkedes. Fiskegrundene laa ubeskyttede af
Staten, og Fiskeriet, der foregik med aabne Baade, slog fejl.
Grind saas ikke. Der var Bygder, hvor Smaafolks Kost Aaret
rundt bestod i tør Sej og Kartofler. Nøden kunde ikke længer
nægtes. Samtidig viste Befolkningens Modstandskraft sig svækket.
Helbredet var ikke længer som før. Kigger man i Kirkebøgerne fra
det syttende og attende Aarhundrede, vil man finde, at dengang
bleve Færingerne gamle Folk. Kun fra Tid til anden optraadte en
ondartet »Landfarsot« epidemisk i en Bygd. Dette hændte især,
naar nævnte Sygdom, som vi kalde Tyfus, fik Indpas i et Hus,
der laa højere paa Fjældet end de andre og helst tillige tæt ved
Elven, der bruges til Drikkevand. Ogsaa bleve engang Kopperne
bragt til Øerne. Men som Regel, hvis nogen i hine Tider døde i
en forholdsvis ung Alder, og det var en Mand, skyldtes Døden
et Ulykkestilfælde, og var det en Kvinde, døde hun i Barselseng.