Frjáls verslun - 01.10.1952, Side 23

Stevenson os; Sparkman í sipurvíinu.
Eisenhower eyðir frístundum með fjölskyldunni.
í kjörráðið. Kjósendurnir velja á milli flokkslistanna
yfir kjörráðsmennina — hver listi hefur 45 nöfn í
New York, 32 nöfn í Kaliforníu o.s.frv. — og þar
sem hægt er að treysta því í flestum tilfellum, að
kjörráðsmennirnir kjósi framhjóðendur síns flokks,
eru úrslit kosninganna kunn jafnskjótt og kjörráðs-
mennirnir hafa verið kosnir í byrjun nóvember.
i
Tekur við völdum 20. janúar.
Raunverulega koma kjörráðsmennirnir ekki saman
til funda fyrr en 15. desember, en þá mæta fulltrúar
hvers fylkis fyrir sig í sinni eigin fylkishöfuðborg.
Talning atkvæða fer hins vegar ekki fram opinber-
lega fyrr en 3. janúar, að úrslitin eru formlega til-
kynnt í sameinuðu þingi í Washington. I augum lag-
anna verður þá fyrst lýstur réttkjörinn næsti forseti
Bandaríkjanna, annaðhvort Eisenhower eða Stevenson,
en forsetinn tekur síðan við völdum 20. janúar 1953.
Kjörráð án minnihlutaflokka.
Samkvæmt stjórnarskránni, þá er það á valdi fylkj-
anna sjálfra að ákveða, hvernig fulltrúar kjörráðsins
skulu kosnir. Staðreyndin er nú samt sú, að öll 48
fylkin kjósa kjörráðsmenn sína í almennum kosning-
um, og sá flokkur, sem fær flest atkvæði við lista-
kosningu, fær alla kjörráðsmenn fylkisins kosna. Þetta
fyrirkomulag má telja eina af ástæðunum fyrir því,
að minnihlutaflokkar eins og Sósíalistar og Bann-
menn (Templarar), sem bjóða venjulega fram til for-
setakjörs, fá aldrei eitt einasta atkvæði í kjörráðinu.
Tekið tillit til þjóðarbrota.
Afleiðingar þeirrar venju að kasta atkvæðum hvers
fylkis sem heild í kjörráðskosningum komu greinilega
í ljós í New York 1948. Þrátt fyrir það, að Dewey
fylkisstjóri, frambjóðandi Repúblikana, fengi ekki
nema 46% greiddra atkvæða í fylkinu, fékk hann öll
47 atkvæðin, sem New York hafði þá í kjörráðinu. Við
síðustu kosningar fékk Truman liðlega 2 milljónir
atkvæða umfram Dewey af nálega 49 milljónum, sem
greidd voru, en þó fékk hann 303 kjörráðsatkvæði
samanborið við aðeins 189, sem féllu í hlut Deweys.
Kjörráðskosning þýðingarmikils fylkis getur oltið á
því, hvernig trúarflokkar og þjóðarbrot greiða at-
kvæði sín — t. d. Gyðingar og ítalir í New York og
Negrar Chicagoborgar — og með hliðsjón að þessu
er mikið tillit tekið til óska og hleypidóma þessara
minnihluta.
i
Forseti án meirihluta.
Stjórnarskrá Bandaríkjanna gefur fylkjunum frjáls-
ar hendur með fyrirkomulag kosninga. Engin tvö fylki
hafa eins lög varðandi kjörráðskosningar, enda þótt
öll fylkin miði kosningarétt við 21 árs aldur. Suður-
ríkin hafa notað ýmsar aðferðir til að halda kjör-
sókn niðri til tryggingar hagsmuna Demókrataflokks-
ins. Áhugaleysi manna, þar sem sigur Demókrata virð-
ist auðsær, dregur enn frekar úr fjölda þess fólks, sem
mætir á kjörstað í Suðurríkjunum. Árangurinn af
þessu kemur áþreifanlega í Ijós, þegar gerður er
samanburður á forsetakosningunum 1948 í Connecti-
cut, hreinræktuðu Norðurríkjafylki, og Suður-Caro-
lina í Suðurríkjunum. Þessi tvö fylki hafa svipaða
íbúatölu, eða um 2 milljónir, og hvort um sig hefur
8 atkvæði í kjörráðinu. Þegar úrslit voru kunn í þess-
um fylkjum, kom í ljós, að á bak við hvert þeirra 8
atkvæða, sem Dewey fékk frá Connecticut, voru 54.719
Repúblikanakjósendur samanborið við 12.826 Suður-
Carolinakjósendur, sem komu á hvert kjörráðsatkvæði
í því fylki. Ef Repúblikunum tekst að brjóta skarð í
FRJALS VERZLUN
95