Frjáls verslun - 01.10.1952, Page 28

Þjóðþrifczfyrirtœki IV.:
Slippfélagið í Reykjavík
íslenzka þjóðin á því láni að fagna aS
hafa á ýmsum tímum átt mikla fram-
fara- og bjartsýnismenn, sem ótrauSir
hafa lagt á brattann og yfirstigiS erfið-
leikana meS dugnaSi og ósérhlífni. Einn
af kunnustu framfaramönnum þjóðarinn-
ar um síðustu aldamót má hiklaust telja
Tryggva Gunnarsson, bankastjóra. ÞaS
þarf því engan að’ furða, þótt hann hafi
verið hvatamaður að stofnun eins elzta
starfandi þjóðþrifafyrirtækis landsins,
Slippfélagsins í Reykjavík.
RiðiS á vaðið.
Um aldamótin var mikil þörf orðin á því að koma
hér upp dráttarbraut til aðgeröar á þilskipum, eftir
að þilskipaútgeröin tók að eflast svo mjög á kostnað
bátaútgerðarinnar, sem þá var svo til að hverfa að
mestu hér á landi. Þegar hugmyndin kom fyrst fram
um stofnun Slippfélagsins í Reykjavík, mun skipaeign
landsmanna hafa verið nokkuð á annað hundrað, en
engin tæki hvergi á landinu, þar sem hægt var að
annast viðgerðir á skipum. Á þessum tíma var starf-
andi í Reykjavík útgerðarmannafélag, og var Tryggvi
Gunnarsson formaður þess. Á fundi í félaginu hinn
28. desember 1901 bar formaðurinn upp tillögu þess
efnis, að það beitti sér fyrir að koma hér upp dráttar-
braut, svo unnt væri að taka þilskipin á land til við-
gerðar. Tillagan fékk þegar góðar undirtektir og var
samþykkt af fundarmönnum, sem lofuðu að leggja
fram 5200 krónur til þessa fyrirtækis. Hinn 15. marz
árið eftir var svo undirbúningsstofnfundur haldinn.
Áhugi útgerðarmanna um að hrinda þessu merka máli
í framkvæmd var mikill, og fundir voru margir haldn-
ir. Loks var endanlegur stofnfundur haldinn 21. októ-
ber 1902, og voru þar samþykkt lög fyrir félagið, sem
skyldi vera hlutafélag. Hlutaféð var þá 24.100 krón-
ur. Fyrstu stjórn Slippfélagsins skipuðu þeir Tryggvi
Gunnarsson, formaður, Ásgeir Sigurðsson
og Jes Zimsen, kaupmenn í Reykjavík.
Starfseminni var valinn staður á Hlíð-
arhúsasandi, þar sem hún hefur haft að-
setur sitt alla tíð.
„Patent-slippur" frá Englandi.
Fyrsta dráttarbrautin, sem byggð var
fyrir Slijtpinn, var harla frumleg. Til
þess að draga upp skip var notað gang-
spil, þar sem fjöldi manna gekk á kross-
reista staura til þess að snúa því og
vinda þannig upp á brautina. Sá er gekk
frá smíði þessarar fyrstu dráttarbrautar
var norskur maður, Hammaraas að nafni, en hann var
aðeins stuttan tíma í þjónustu félagsins. Árið 1903
réði Slippfélagiö til sín annan Norömann, O. Elling-
sen, skipasmíðameistara, sem síöar stundaði umfangs-
mikla veiðarfæraverzlun í Reykjavík. Starfaði hann
hjá félaginu um 13 ára skeið og reyndist stórhuga um
allar framkvæmdir. Árið 1904 sá Ellingsen um útveg-
un nýrrar dráttarbrautar frá Englandi, svokallaðs
„patent-slipps“. Reyndist hún vel í alla staði og var
hér í notkun í 28 ár. Með þessari dráttarbraut má
segja, að starfsemi Sli]tpfélagsins hefjist fyrir alvöru.
Breytilegir tímar.
Þegar Ellingsen lét af stjórn fyrirtækisins tók Dan-
íel Þorsteinsson skipasmiður við af honum. Tímarnir
voru þá óðurn að breytast. Gömlu skúturnar, sem
dráttarbrautin hafði verið miðuð við, voru seldar úr
landi, en togarar keyptir í slaðinn. Nauðsyn var því á
slækkun dráttarbrautarinnar vegna hinna stærri skipa,
en þetta drógst þó af ýmsum ástæðum. Gat því Slipp-
urinn ekki nema að litlu leyti afgreitt hin nýju skip,
og orsakaði þetta samdrátt hjá fyrirtækinu, sérstaklega
á árunum 1920—1930. Stjórnarskipti urðu í félaginu
árið 1930, og var eins og fjörkippur kæmi í fram-
Sigurður Jónsson.
100
FRJÁLSVERZLUN