Frjáls verslun - 01.08.1967, Side 17

FrfJALS' VERZLUN
17
anirnar. Árið 1966 skipti hins veg-
ar um. Heimsframleiðslan á mjöli
jókst mjög á því ári. Jafnframt
höfðu undangengnar hækkanir
leitt til hægari aukningar á
notkun fiskimjöls í fóðurbætis-
blöndur eða jafnvel til minnk-
unar. Þá áttu Perúmenn og
miklar birgðir í ársbyrjun
1966. Mjölverðið hefur verið
á stöðugri niðurleið allt árið
1966 og það, sem af er þessa
árs. Nokkrum sinnum leit út
fyrir, að verðið ætlaði að styrkj-
ast, en þær vonir brugðust.
Almennt eru menn ekki bjart-
sýnir um, að verðþróunin snúist
við á næstunni. Birgðir útflutn-
ingslandanna eru enn gífurlegar,
og er reiknað með ca. 800 þús.
tonna birgðum í árslok 1967. sem
er 150 þús. tonnum meira en i árs-
lok 1966. Hins vegar má telja, að
hið lága verð leiði til aukinnar
neyzlu, þótt ólíklegt sé, að hennar
fari að gæta að ráði á þessu ári.
Líkur virðast því benda til, að
verð á fiskmjöli fari enn eitthvað
lækkandi á næstunni, en öldudal-
urinn sé samt sem áður ekki allt
of langt undan. Um horfurnar á
næsta ári er enn erfiðara að spá.
Þróunin verður annars vegar undir
aflabrögðum komin og hins vegar
undir því, hve mikil verðhækkun-
in getur orðið, án þess að þess fari
að gæta í samdrætti á neyzlunni.
SÍLDARLÝSI.
Verð á síldarlýsi var allstöðugt
árin 1956-1958, en árið 1959 byrj-
aði verðfall, sem stóð nær óslitið
til ársins 1962, þegar botninum
var loks náð. Verðfallið átti rætur
sínar að rekja til gífurlegrar fram-
leiðsluaukningar á búklýsi á þess-
um árum. Búklýsisframleiðslan
meir en tvöfaldaðist á þessum
tíma, og áttu þar Perúmenn
drýgsta hlutann, þó að einnig yrði
mikil framleiðsluaukning í öðrum
löndum, þar á meðal íslandi.
Árið 1963 minnkaði búklýsisfram-
leiðslan og jafnframt fór fram-
leiðsla hvallýsis að dragast saman.
Leiddi samdrátturinn til þess,
að verð á síldarlýsi tvöfaldaðist á
árinu 1963. Á árinu 1964 var
verð á síldarlýsi orðið svipað því,
sem það var árið 1959, áður en
verðhrunið hófst. Af þessari
ástæðu hefur meðalverðið 1964
verið sett sem 100 í meðfylgjandi
línuriti.
Verð síldarlýsis hélzt við þetta
mark fram í ársbyrjun 1966, þótt
nokkrar minniháttar sveiflur yrðu
á því. Um vorið 1966 byrjaði
verðið síðan að falla með vaxandi
hraða, allt fram í október, þegar
það styrktist nokkuð fram í
desember. Eftir áramót byrjaði
verðið hins vegar að falla enn, en
með minni hraða en á árinu 1966.
Allmikil framleiðsluaukning varð
á búklýsi árin 1964-1966, en jafn-
framt hefur framleiðsla hvallýsis
dregizt saman hröðum skrefum.
Hvallýsi mun nú nema tæpum
10% af heildarlýsisframleiðslunni,
en nam fyrir 6 árum síðan
um 35% heildarframleiðslunnar.
Óhætt virðist að fullyrða, að síld-
arlýsið hafi notið góðs af sam-
drætti hvalveiða.
Sé horft fram á veginn, virðist
ekki ástæða til að ætla, að annað
eins verðhrun eigi sér stað á þessu
ári og því næsta og varð árin
1959—1962. Framleiðsluaukningin
er nú mun hægari en á þeim ár-
um. Ekki er ólíklegt, að hvalveið-
ar haldi áfram að minnka, en hins
vegar fara áhrif þess samdráttar
þverrandi. Flestir aðiljar virðast
nú sammála um, að verðið sé að
nálgast lágmark og einhverjar
horfur um hækkandi verð séu
framundan. Benda menn á verð
jurtaolíu sér til stuðnings, en
markaðsverð hennar hefur ekki
lækkað.
HORFUR.
Eins og fram hefur komið hér
að ofan, virðist ekki ástæða til að
óttast, að verðfall þessara útflutn-
ingsafurða haldi áfram að marki,
nema ef til vill eitthvað á síldar-
mjöli. Á hinn bóginn er heldur
ekki ástæða til að vænta skjótra
breytinga til batnaðar. Minnihátt-
ar verðhækkanir virðast líklegar,
þegar fram í sækir, en líkindin til,
að sama útflutningsverð og var
fyrir verðfallið fáist fyrir þessar
afurðir í náinni framtíð, eru
hverfandi litlar.
4. 1. 2. 3. 4. 1.
3. 4. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 1.
1962
1963
1964
1965
1966
1967