Frjáls verslun - 01.01.1968, Blaðsíða 9

FRJÁLS VERZUUIN
9
Batnandi efnahags-
horfur í Evrópu
— þó er líklegt, a3 efnahagsaðgerðir USA dragi úr hagvexti.
Efnahagsþróunin í hinum frjálsu
ríkjum heims árið 1968 mun velta
á þróuninni í sex ríkjum: Banda-
ríkjunum, Vestur-Þýzkalandi, Jap-
an, Frakklandi, Bretlandi og ítal-
íu. Framleiðsla ríkjanna sex er
áttatíu hundraðshlutar af aliri
framleiðslu utan kommúnistaríkj-
anna. Búizt er við að efnahags-
framfarir verði meiri á þessu ári
en árið 1967. Bandarískir efna-
hagssérfræðingar reikna með
4.3% framleiðsluaukningu 1968.
Helmingur heiidarframleiðsl-
unnar fer fram í Bandaríkjunum
en þar er gert ráð fyrir 4% aukn-
ingu á árinu. Efnahagslífið mun
sennilega batna mest í Vestur-
Þýzkalandi. Efnahagsþróunin þar
einkenndist af verulegum sam-
drætti sl. ár, sem m. a. leiddi til
þess að Japan komst upp fyrir
Vestur-Þýzkaland í bifreiðafram-
leiðslu í fyrsta sinn. Áætluð fram-
leiðsluaukning í V-Þýzkalandi er
þrír af hundraði. Hins vegar er nú
gert ráð fyrir að Japan fari fram
úr Vestur-Þýzkalandi í heildar-
framleiðslu árið 1968. Heildar-
aukning brúttó þjóðarframleiðsl-
unnar í EBE er áætluð 3.9% og
í EFTA 3.6%.
Þessar áætlanir og þær aðrar,
sem hér fara á eftir um efnahags-
þróunina í löndum Efnahags-
bandalagsins og nokkrum ríkjum
Fríverzlunarbandalagsins eru að
vísu ýmsum vafaatriðum undir-
orpnar. Enginn getur sjáð ennþá
um áhrif efnahagsaðgerðanna sem
Johnson Bandaríkjaforseti boðaði
í upphafi þessa árs. Einnig er erf-
itt að sjá fyrir áhrif á heimsvið-
skipti og fjárfestingu frá vanda-
málum sterlingspundsins og doll-
arans og greiðslujöfnuðar Banda-
ríkjanna. Vonir Evrópuríkja um
aukin efnahagsleg umsvif á þessu
ári geta brugðizt að nokkru leyti
vegna ráðstafana Bandaríkja-
stjórnar, sem munu m. a. sennilega
hafa töluverð áhrif á útflutnings-
möguleika Breta.
I. Efnahagsbandalagið.
Vestur-Þýzkaland var hinn
„sjúki maður“ Efnahagsbanda-
lagsins. Þar minnkaði þjóðarfram-
leiðslan um 1% sl. ár. Samdrátt-
ur eftirspurnar og framleiðsiu
sagði til sín í nær öllum greinum
framleiðslunnar. Gert er ráð fyrir
að þær efnahagsráðstafanir, sem
vestur-þýzka stjórnin hefur beitt
sér fyrir til úrbóta muni naumast
segja til sín að ráði fyrr en á
miðju þessu ári. Þær hafa hins
vegar komið í veg fyrir frekari
samdrátt en orðinn var. Nýting
framleiðslugetunnar, sem var 77 %
snemma á síðasta ári hefur nú
komizt upp í 82%.
Iðnaðarframleiðsla Vestur-
Þýzkalands mun sennilega aukast
um 4% á árinu og verður hún þá
jafnmikil og árið 1966. Gert er
ráð fyrir mestri framleiðsluaukn-
ingu í bílaiðnaðinum. Þrjú til
fimm prósent fjárfestingaraukn-
ing í iðnaði er fyrirsjáanleg af
þeim áætlunum, sem framleiðend-
ur hafa gert.
Frakkland. Þar kom afturkipp-
ur í efnahagslífið síðari hluta árs-
ins 1967 vegna minnkandi út-
flutnings til Þýzkalands og Hol-
lands, sem kaupa um 30% útflutn-
mgsframleiðslu Frakka. Meðal-
aukning í framleiðslu mun velta
á því að þessir viðskiptavinir
Frakka bæti afkomu sína.
Einkaneyzla í Frakklandi mun
haldast stöðug en útflutnings-
aukning er áætluð 9%. Embættis-
menn haía spáð 4% útgjaldaaukn-
ingu ríkisins.
Nokkur hætta virðist vera á
greiðsluhaila í viðskiptum við
önnur lönd. Hann var smávægi-
legur sl. tvö ár en gæti aukizt
verulega á þessu ári.
Ítalía. Árið 1967 var gott ár fyr-
ir ítali. Töluverð aukning þjóðar-
framleiðslunnar kom fram í næst-
um öllum greinum. Þjóðarfram-
leiðslan mun sennilega aukast um
51/2%. Útflutningur jókst um
7%% sl. ár og innflutningur um
15% en tekjur af ferðamönnum
gerðu betur en að jafna gjaldeyr-
ishallann.
Holland. Gengisfelling sterlings-
pundsins mun hafa neikvæð áhrif
á efnahag Hollendinga. Viðskipti
milli Breta og Hollendinga eru
mjög mikil. Útflutningur Hollend-
inga á landbúnaðarafurðum til
Bretlands, rnálmum og varningi í
efnagerð mun sennilega bíða
hnekki.
Belgía. Iðnaðarframleiðsla Belg-
íu jókst um minna en eitt prósent
sl. ár með þeim afleiðingum að
afturkippur kom í efnahagslíf
landsins. Framleiðsla á stáli og í
efnagerð jókst en vefnaðarfram-
leiðslan minnkaði um 11%. Út-
flutningurinn er 40% af þjóðar-
framleiðslu Belgíu og á samdrátt-
urinn í efnahagslífinu rætur að
rekja til minnkandi útflutnings til
hinna ríkjanna í Efnahagsbanda-
laginu. Fari efnahagsástand þeirra
ríkja batnandi má reikna með 3%
framleiðsluaukningu á þessu ári.
II. Fríverzlunarbandalagið.
Mesta efnahagsvandamál Breta
er greiðsluhallinn við útlönd.
Gengisfellingin er lækning, sem
tekur nokkurn tíma. Greiðsluhalli
undanfarin ár um 29 milljarða
króna árlega mun snúast upp í