Frjáls verslun - 01.06.1968, Blaðsíða 8

B
FRJALS VERZLUN
og geta á sama tíma nýtt okkar
ódýru orku við öflunina. Skapast
því sérlega jákvæð afstaða gagn-
vart þessu. Með því t. d. að vinna
salt úr sjónum, má koma við báð-
um þáttum, jarðhita, 5—10
um ódýrari en hitaorka almtnr.’
og raforku. Okkar megin rmirk-
mið er þannig í raun og ver' ny',-
ing á jarðhita cg raforku, en ht.a-
efnin eru hjáli_argögn við nýt-
ingu þeirra, fremur en verðm-cti
sem slík. Þegar svona ver';-;fni
eru tekin fyrir eins og við crum
að reyna að gera í sjóefnavinnslu,
er leitast við að velja þær aðferð-
ir, sem nýta okkar sérstöku við-
horf, það er að hafa ódýran hita-
gjafa og dýra raforku. Þannig
hugsum við okkur að geta fram-
leitt það, sem til kæmi, töluvert
ódýrara en aðrir. Orka er það
stór þáttur í framleiðslu kemískra
efna, að með því að sameina áhrif
beggja orkulinda, hljótum við að
standa vel að vígi.
F.V.: Hver eru þessi efni?
B. L.: Við höfum rannsakað sjó-
efnavinnslu á nokkuð breiðum
grundvelli, en aðallega staðnæmst
við magnesíum til þess að koma
orku við á sem hagkvæmastan
hátt. Þó að magnesíum hafi óneit-
anlega verið sérstaklega undir
smásjánni, kemur margt annað
til. Mg er unnið úr magnesíum-
klóríði, MgClo, sem er raunar fyr-
ir hendi sem slíkt í sjónum. Frem-
ur er þó óaðgengilegt að vinna
það alveg beint og koma því til
hliðarleiðir. Það, sem venjulega
er gert, er að fella MgClo út með
kalki og væntanlega yrði lík að-
ferð notuð hér, t. d. með skelja-
sandskalkvinnslu við Faxaflóa.
Til þess að geta nýtt orkuna vel
á þennan hátt, þurfum við þó að
fara nýjar leiðir við að vinna
MgCL, úr magnesíumhídroxíði
Mg(OH)o því, sem þar myndast.
Á þessu stigi þurfum við hjálpar-
efni og það, sem við höfum í huga,
er salt, og komum við þá að frum-
þætti málsins, sem er saltvinnsla.
F.V.: Svo viS skiótum inn í
einni spurningu. í hvað er magn-
esíum notað?
B.L.: Magnesíum er talsvert not-
að sem sjálfstæður málmur í ýmsa
létta hluti og svo einnig í málm-
blöndur, t. d. ál. Ég tel að vax-
andi eftirspurn sé eftir þessum
málmi, en það er ekki langt síðan
hann fór að ryðja sér til rúms.
Nú er þannig að rofa til fyrir
markafii og um mjög vaxandi
■'ramleiðslu er að ræða.
F.V.: Svo við snúum olckur þá
c;.''ur aö saltvinnslu.
B.L.: Já, eins og ég sagði áðan
er salt frumskilyrðið til að ná
árangri í sjóefnavinnslu. Salt er
mjög mikilvægt hráefni og er
varla tiltækilegt að koma upp al-
hliða efnaiðnaði hér án þess að
geta framleitt salt hér á landi.
Við höfum í fjöldamörg ár verið
að rannsaka þetta atriði og það,
Baldur Líndal efnaverkfræðingur.
Hann lagði grundvöllinn að kísil-
gúrverksmiðjunni við Mývatn.
sem við höfum staðnæmst við nú
vegna margra hluta, er jarðsjór
á jarðhitasvæði á Reykjanesi.
Þar er að finna salt hveravatn,
sem er saltara en sjór. Þarna er
um að ræða nokkuð frábrugðna
efnasamsetningu frá venjulegum
sjó, þótt upprunalega sé um
venjulegan sjó að ræða. Við álít-
um, að með því að bora eftir
þessu salta hveravatni og um leið
gufu, megi framleiða hér mjög
ódýrt salt. Þetta er frumþáttur
málsins og verður fyrst að ganga
úr skugga um, hvort við getum
eða getum ekki framleitt þetta.
Boranir hafa þegar hafizt og höf-
um við fengið fjárveitingu fyrir
tveimur sæmilega djúpum holum.
Fyrri holan er nú langt komin og
var látin gjósa á 300 metra dýpi.
Fékkst þar mikil gufa og salt vatn
eins og vonazt var eftir. Ef allt
gengur þarna að óskum með frek-
ari rannsóknir, þá opnar það leið-
ina til meiri framkvæmda á þessu
sviði.
F.V.: Ef vel fer4 er hér um aS
rœSa mikla framleiSslumögu-
leika?
B.L.: Til þess að hefja nýja iðn-
grein, þá er það segin saga, að
séraðstöðu þarf til, hvort sem hún
er varanleg eða ekki, en hana
þarf. Á Reykjanesi höfum við
eitt slíkt sérstakt fyrirbrigði, sem
er vandfundið annars staðar og
auk þess orkumöguleikar. Við vit-
um auðvitað, að allt þarf sitt þró-
unarskeið, en, ef svo fer, sem við
vonum, getur orðið hér um að
ræða það stærsta, sem við þekkj-
um, eða höfum nokkurn tíma
hugsað.
F.V.: HvaS me3 frekari fram-
kvœmdir?
B.L.: Þetta er auðvitað allt
nokkuð óheflað ennþá, en ef við
minnumst á saltvinnsluna t. d.
nánar, þá myndum við vinna
annað líka með, t. d. kalí, sem
við gætum bæði notað hér innan-
lands til áburðarþarfa og flutt út,
og svo væntanlega bróm og þar
að auki smáefni, sem fylgja með
í þessu. Hvernig þetta svo yrði
byggt upp, er enn óútkljáð og
ekki hægt að segja ákveðið um,
á þessu stigi málsins. Sama er að
segja um aðra efnavinnslu á þessu
sviði, sem minnst hefur verið á,
og kemur til greina. Þó er þegar
fyrir hendi starfsrásarkerfi fyrir
víðtæka efnavinnslu, sem verður
tekið til frekari meðferðar, þegar
aðstæður leyfa. Frumathuganir
um stofnkostnað hafa einnig' verið
gerðar.
F.V.: A3 lokum Baldur.. hva3
um fjárhagshli3ina?
B.L.: Það er flestum augljóst,
sem kynna sér þessi mál, að svona
fyrirtækjum verður ekki hrint í
framkvæmd nema í einhverskon-
ar samvinnu við erlenda aðila,
bæði hvað snertir markaði og fjár-
magn. Það er með þetta eins og
allt annað, það þurfa allir að
græða.