Frjáls verslun - 01.06.1968, Qupperneq 9

FRJÁLB VERZLUN
Björgvin
Guðmundsson,
deildarstjóri.
GJALDEYRISDEILD BANKANNA
GAF ÚT 58 ÞÚS. LEYFI 1967
Sagt frd yfirgripsmiklu starfi Gjaldeyrisdeildar bankanna, sem
annast úthlutun gjaldeyris- og innflutningsleYÍa í samrdði við
ViðskiptamdlardðuneYtið,
9
Árið 1960 var Innflutningsskrif-
stofan, sem hafði annazt úthlutun
innflutningsleyfa, lögð niður.
Samkvæmt lögum frá 25. maí 1960
var gjaldeyrisbönkunum falið að
annast úthlutun gjaldeyris- og
innflutningsleyfa í samráði við við-
skiptamálaráðuneytið. Til þess að
anna þessu hlutverki mynduðu
gjaldeyrisbankarnir, Landsbanki
íslands og Útvegsbanki íslands
sérstaka sameiginlega deild, Gjald-
eyrisdeild bankanna. Tók hún við
hlutverki Innflutningsskrifstof-
unnar og hefur á undanförnum
árum annazt úthlutun innflutn-
ings- og gjaldeyrisleyfa í samráði
við viðskiptaráðuneytið.
í reglugerð, sem viðskiptamála-
ráðherra setti, hinn 27. maí 1960
um skipan gjaldeyris- og innflutn-
ingsmála segir svo m. a.: „Inn-
flutningur á vörum til landsins
skal vera frjáls, nema annað sé
ákveðið í sérstökum lögum eða í
reglugerð. Sama máli gegnir um
gjaldeyrisgreiðslur til útlanda.
Úthlutun gjaldeyris- og innflutn-
ingsleyfa fyrir vörum og 'gjala-
eyrisgreiðslum annast þeir við-
skiptabankar, sem hafa með hönd-
um kaup og sölu á erlendum gjald-
eyri, í samráði við viðskiptamála-
ráðuneytið. Þessir bankar eru nú
Landsbanki íslands og Útvegs-
banki íslands.
í upphafi hvers árs og fyrir ár-
ið 1960, þegar reglugerð þessi tek-
ur gildi, ákveður ríkisstjórnin, að
höfðu samráði við Seðlabankann,
heildarupphæð leyfaúthlutunar í
frjálsum gjaldeyri fyrir þær vör-
ur, sem samkvæmt reglugerð eru
háðar leyfum, og skiptir þeirri
upphæð á milli vöruflokka. Upp-
hæð hvers flokks nefnist kvóti
hans, og skulu þessir kvótar aug-
lýstir. Úthlutun fer síðan fram
eftir því, sem viðskiptabankarnir
ákveða í samráði við viðskipta-
málaráðuneytið. Leyfi, sem gefin
eru út samkvæmt kvótum, skulu
gilda fyrir öll lönd, sem viðskipti
fara fram við á marghliða grund-
velli, eftir því sem nánar verður
tekið fram, þegar kvótarnir eru
auglýstir. Heimilt er ríkisstjórn-
inni, að höfðu samráði við Seðla-
bankann, að auka kvótana, ef ser-
stakar ástæður eru fyrir hendi.
Þegar ekki er um kaup frá jafn-
keypislöndum að ræða, skulu víð-
skiptabankarnir halda úthlutun
gjaldeyris- og innflutningsleyfa tiJ
vörukaupa innan þessara kvóta.
Þó getur rikisstjórnin, að höfðu
samráði við Seðlabankann, heim-
ilað úthlutun umfram kvótana, ef
sérstakar ástæður eru fyrir hendi.
Leyfisveitingar fyrir innílutn-
ingi frá þeim löndum, sem verzlað
er við á jafnkeypisgrundvelli, fara
fram í samræmi við viðskipta-
samninga eftir nánari reglum, sem
ríkisstjórnin setur, að höfðu sam-
ráði við Seðlabankann.
Leyfisveitingar fyrir öðrum
gjaldeyrisgreiðslum en til vöru-
kaupa skulu fara eftir árlegri á-
ætlun, sem ríkisstjórnin lætur
semja og staðfestir, að höfðu sam-
ráði við Seðlabankann. Endur-
skoða skal áætlunina, ef sérstakar
ástæður eru fyrir hendi.“
Ákvæðum þessarar reglugerðar
hefur verið framfylgt. í upphafi
hvers árs hefur verið auglýst,
hversu mikill innflutningskvóti
þeirra vara, sem háðar væru leyí-
um, skyldi vera hverju sinni. Út-
hlutun hefur síðan farið fram
þrisvar á ári.
Úthlutun gjaldeyrisleyfa fyrir
duldum greiðslum hefur hins veg-
ar verið stöðug og hefur farið
fram á fundum þeim, sem Gjald-
eyrisdeildin og ráðuneytið hafa
haldið tvisvar til þrisvar í viku á
undanförnum árum. Á fundum
þessum eru fulltrúar viðskipta-
ráðuneytisins, Landsbanka íslands,
og Útvegsbanka íslands. Frá því
að Innflutningsskrifstofan var
lögð niður og Gjaldeyrisdeild
bankanna stofnuð, hafa allar
gjaldeyrisafgreiðslur gengið mjög
fljótt fyrir sig. Gjaldeyrisleyfi
fyrir t. d. erlendum ferðakostnaði
eru nú afgreidd á örskömmum
tíma, oftast samdægurs, en á með-
an Innflutningsskrifstofan var
starfandi tóku slíkar afgreiðslur
mjög langan tíma. Hið sama er að
segja um aðrar gjaldeyrisafgreiðsl-
ur. Þær eru nú afgreiddar með
mjög miklum hraða. Hefur sú
skipan gjaldeyrismála, sem verið
hefur í gildi síðan 1960, reynzt
mjög lipur og hraðvirk.
Ástæðan fyrir því, að stjórnar-
völdin lögðu Innflutningsskrif-
stofuna niður og fólu gjaldeyris-
bönkunum að annast leyfisveit-
ingar í samráði við viðskiptaráðu-
neytið, var sú, að ætlun stjórnar-
valdanna var að gera innflutnings-
verzlunina að mestu frjálsa. Þegar
árið 1960 voru allmargar vöruteg-
undir settar á frílista og síðan
hafa nær árlega verið stigin stór
skref í áttina til þess að gera inn-
flutningsverzlunina frjálsa. Er nú