Frjáls verslun - 01.05.1970, Qupperneq 17

FRJALS VERZLUNf
17
Lög og réttur
Ábyrgð vinnuveitanda á opin-
berum gjöldum starfsmanns
Ábyrgð vinnuveitanda á
greiðslu opinberra gjalda
starfsmanna sinna hefur hvað
eftir annað bitnað þungt á at-
vinnurekendum, t fyrst og
fremst á þann hátt, að vinnu-
veitandi hefur eftir á orðið að
greiða þá fjárhæð, sem honum
lögum samkvæmt bar að halda
eftir af launum starfsmanns
síns til greiðslu opinberra
gjalda. Sjaldnast er þar um
vanrækslu af hálfu atvinnurek-
enda að ræða, heldur er þar
miklu frekar um ókunnugleika
að ræða á þeim reglum, sem í
þessu efni gilda. TJpplýsingar
um þessar reglur, sem í raun-
inni eru ekki flóknar, eiga því
alltaf rétt á sér. Væri jafnvel
eðlilegast, að þær væru birtar
að minnsta kosti einu sinni á
ári í dagblöðum t. d. er blöðin
birta leiðbeiningar skattayfir-
valda varðandi skattaframtöl,
Þeir eru mjög margir, sem
geyma |þá blöðin sér til handar-
gagns, þegar þeir þurfa að fylla
út skattframtöl sín og til þess
að afla isér ýmiss fróðleiks um
þessi mikilvægu efni.
Gjaldheimtan og verkefni
hennar. j
Gjaldheimtan í Reykjavík
tók til starfa 1. september 1962
og féllu þá til hennar allar
skyldur, sem innheimtumönn-
um ríkissjóðs, sveitarsjóða og
opinberra stofnanna eru lagð-
ar á herðar lögum samkv., en
jafnframt allar heimildir sem
þeim eru veittar til þess að
framfylgja gjaldheimtunni.
Gjöld þau, sem Gjaldheimtan
í Reykjavík innheimtir samkv.
innheimtuseðli sínum eru nú
sextán að tölu, þ.e.a.s. tekju-
skattur, eignaskattur, náms-
bókagjald, kirkjugjald, lífeyr-
issjóðsgjald, slysatrygginga-
gjald, iðnlánasjóðsgjald, alm.
tryggingasj óðsgj ald, tekj uútsv-
ar, eignaútsvar, aðstöðugjald,
atvinnuleysistryggingagjald, og
iðnaðargjald.
Utan Reykjavíkur sjá sveit-
ar- og bæjarfélögin um inn-
heimtu útsvars og aðstöðu-
gjalds en bæjarfógetar og sýslu-
menn um innheimtu anarra of-
angreindra gjalda.
Skyldur launagreiðenda.
Löggjafinn leggur launa-
greiðendum þá heimild, að þeir
herðar, að þeir ábyrgist þessi
gjöld launþega sinna, sem um
þeirra eigin gjöld væri að ræða,
þó í vissu hlutfalli við launa-
greiðslur þær sem þeir inna
af hendi, að því er eftirstöðvar
skattskuldar varðar. — Jafn-
fi'amt veitir löggjafinn launa-
greiðendum þó heimild, að þeir
megi halda eftir ákveðnum
hluta greiddra launa til þess að
standa undir þessari skyldu
sinni. Þessi heimild er mjög
mikilvæg og ber hiklaust að
notfæra sér hana, því að þessi
skylda launagreiðenda helzt
enda þótt þeir notfæri sér ekki
heimildina.
Þegar launagreiðandi fær
nýjan starfsmann í sína þjón-
ustu, ber að tilkynna Gjald-
heimtunni í Reykjavík það þeg-
ar í stað og utan Reykjavíkur
með sama hætti til sýslumanna
ag bæjarfógeta og þá jafnframt
til sveitarfélaga. A þá launa-
greiðandinn að fá sendar upp-
lýsingar um opinber gjöld við-
komandi starfsmanns og ber að
halda eftir af launum hans,
eins og nánar verður greint frá
hér á eftir.
Þegar starfsmaður fer úr
þjónustu launagreiðanda, hvíl-
ir á honum sama skylda. Hon-
um ber þá þegar að tilkynna
það til framangreindra aðila.
Þessi tilkynningarskylda
verður naumast of oft brýnd
fyrir launagreiðendum. Henni
kann að virðast ofaukið og vera
enn einn votturinn um skrif-
finnsku nútímans. En sú skoð-
un er alröng. Þessi skylda er
ein meginforsendan fyrir nú-
verandi kerfi um innheimtu
opinberra gjalda og því er það,
að svo rík ábyrgð er lögð á
herðar launagreiðendum sem
raun ber vitni, vanræki þeir
þessa skyldu sína.
Afleiðing slíkrar vanrækslu
er hvorki meiri né minni en
sú, að launagreiðandinn má bú-
ast við því að verða gerður
ábyrgur fyrir opinberum gjöld-
um starfsmannsins, allt að
þeirri fjárhæð, sem hann hefði
átt að taka af launum starfs-
mannsins, á meðan sá var í
þjónustu launagreiðandans.
Dómur um ábyrgð
launagreiðanda.
Til skýringar þessu er hvað
bezt að vitna til raunhæfs
dæmis um þessa ábyrgð, sem
fram kemur í dómi, er kveðinn
var upp í fógetarétti Reykja-
víkur 26. júní 1967. Þar voru
atvik á þann veg, að útgerðar-
maður nokkur í Reykjavík réð
til sín matsvein um tveggja
mánaða skeið á vorvertíð 1966.
Vanrækt var að tilkynna Gjald-
heimtunni um ráðningu manns-
ins og einnig, er hann lét af
störfum hjá viðkomandi launa-
greiðanda. Skuld mannsins við
Gjaldheimtuna nam þá kr. 42.
025.00 fyrir árin 1964—1966.
Þann 3. okt. 1966 var lögtak
gert hjá manninum sjálfum
fyrir skattskuldinni, en það
reyndist árangurslaust, og kom
það á daginn samkv. upplýs-
ingum Skattstofunnar í Reykja-