Frjáls verslun - 01.03.1981, Qupperneq 63

þaö aö líku að vera vel klæddur og
aö vera í jakkafötum með bindi og
venjulegum götuskóm. Svo einfalt
er málið ekki. Það er ekki hægt að
fara út í búð, versla fyrir nokkur
þúsund krónur og koma út vel
klæddur. Til að vera vel klæddur
verða menn að átta sig á hvað
hentar þeirra persónu og hvað
hentar þeirra starfi og aldri.
Við skulum taka ungan mann,
sem var að Ijúka stúdentsprófi.
Hann langar til aö spreyta sig í at-
vinnulífinu og þarf að ræða við
ráðningastjóra eða forstjóra.
Hann er með sítt hár, eins og eitt
sinn tíðkaðist. Hann vill koma vel
fyrir og fer í dökku stúdentsfötin,
hvíta skyrtu, rauða þverslaufu,
hvítan vasaklút í brjóstvasann og
honum finnst hann glerfínn.
Klukkan er tíu og allir brosa, því
hann gleymdi að greiða hárið frá
andlitinu, er í hvítum íþróttasokk-
um og skónum, sem hann var í,
þegar hann fylgdi Gunnu heim af
ballinu og varð að ganga heim
fimm kílómetra leið í rigningu. Eða
hann var í gömlu, góðu, skítugu
strigaskónum.
Tökum sama mann. Hann ætlar
ekki láta hefðbundna hugsun
smáborgara há sér. Hann mætir í
gömlu góðu strigaskónum, her-
mannajakkanum frá því í þriðja
bekk, sem er þrem númerum of
stór, trosnuðum gallabuxum,
lopapeysu, sem lítur út fyrir að
hýsa líflegt dýralíf og með hárið
skítugt. Hann minnir á snillinginn
gáfaða, kámuga og tvítuga, sem
sagði við vinkonu sína fyrir tíu ár-
um: ,,Ef þú villt mig ekki eins og ég
sé, þá færð þú ekki eins og ég sé“.
Tíu árum seinna er hann enn í
skítagallanum og undrast það,
hvers vegna enginn vill hann eins
og hann ,,sé“. Þennan mann
dreymdi um að verða næsti Eggert
Kristjánsson og er að bjástra við
rassvasaheildsölu. Hann situr í
gúmmístígvélunum og gömlu
peysunni og skilur ekkert í því að
fólk skuli ekki streyma til hans og
krefjast þess að kaupa af honum,
sælgæti, matvörur og snyrtivörur.
Þriðja tegund af hallærisgæjum
eru þeir, sem fara í tískublöðin og
ákveða að verða eins. Þeir kaupa
allt sem til þarf, fá sér greiðu vatn
og brillantine og standa svo í
tískuversluninni hans frænda síns,
eða í matvöruversluninni hans
pabba og eru ,,voða fínir".
En hvernig á þá að vera vel
klæddur? Með því að vera í fötum,
sem manni líður vel í og sem henta
því fólki, sem við er að fást á
hverjum tíma. Það henta ekki
sömu fötin við að ganga í augun á
stelþunum, sem eyða sínum tíma í
Hollywood og fólki, sem fæst við
áhrifastörf í þjóðfélaginu.
Hverjir eru vel klæddir? Það eru
menn, sem klæða sig eftir eigin
persónu og gera sér ekki upp
klæðaburð. Þeir sem vit hafa á
tísku, reyna að vera með í henni,
þegar hún hefur náð nokkurri út-
breióslu, en vera þó fremur á und-
an en eftir. Þeir kunna líka að
hætta að nota föt, þegar þau eru
orðin úrelt. Það er ekkert sniðugt
að verða fyrsti maðurinn til að nota
breið bindi, þegar þau komast í
tísku erlendis, en menn eiga að
vera með þeim hópi, sem fyrstur
gerir það. sama gildir þegar buxur
þrengjast eða víkka, flibbar
stækka og minnka, o.s.frv.
Það er algerlega þýðingarlaust
að ætla að ákveða sjálfur hvað er
að vera vel klæddur. Það þýðir
ekki að koma til Reykjavíkur frá
útlöndum í hvítum silkijakka og
rauðum flauelsbuxum og segja að
þetta sé fínt, því að þaö hafi fengist
í fínni búð erlendis. Það er jafn fá-
ránlegt fyrir það.
Yfirleitt eiga íslenskir karlmenn
talsvert af góðum fötum og ekki
skiptir minna máli að hér á landi
er gott úrval af vönduðum fötum,
bæði innlendum og erlendum, á
tiltölulega hagstæðu veröi, þó að
margir telji fínna að hafa keypt föt
sín annarsstaðar.
Það sem oft skortir er snyrti-
mennska. Það er alveg sama
hversu vönduð föt eru, ef þau eru
með hné í buxunum. Skitug skyrta
frá Dior er áfram skítug. Burberry
frakki er óhreinn frakki, ef hann
hefur ekki farið í hreinsun nýlega
og Yves Saint Laurent bindi með
súpubletti er aðeins bindi með
súpubletti.
Það er mikilvægasta atriðið í
klæðaburöi að vera snyrtilegur.
Hreinlegum manni fyrirgefst að
vera í slitnum fötum og gamal-
dags.
Skór á Islandi eru sér kafli. Það
er vorkunnarmál að vera í skóm,
sem eitthvað sér á, eins og veður-
fari er háttað hér á landi. Rigning-
ar, selta og venjulega drulla leggj-
ast á eitt, en samt mætti úr miklu
bæta með því að bursta skó
reglulega og spara ekki skósvert-
una. Illa hirtir skór geta eyðilagt
allan árangur, sem menn reyna að
ná með gallalausum klæðaburði
að öðru leyti.
En hvaða hópar manna eru vel
og illa klæddir. Svo teknir séu
áberandi starfshópar eru blaða-
menn og blaðaljósmyndarar
sennilega verst klæddi hópur
manna, sem vinnur við áberandi
störf á Islandi. Að horfa yfir venju-
legan blaðamannafund er sorgar-
sjón. ekki er aðeins að Ijótar úlpur,
groddalegur lopapeysur og galla-
buxur ráði ríkjum, heldur viröist
vafi leika á hreinlætinu. Blaða-
menn og fréttamenn hafa að vísu
þá málsbót að þeir þurfa oft að
vera á ferð á óhreinlegum stöðum,
starfs síns vegna, en það nægir
varla til að skýra klæðaburðinn.
Án efa eru stjórnmálamenn og
stjórnendur stórfyrirtækja best
klæddu menn á landinu. Þeir eru
að vísu oftast íhaldssamir og ekki
ástæða til fyrir unga menn að vera
svo íhaldssamir. En þeir eiga það
yfirleitt sameiginlegt að vera í
vönduðum fötum, sem þeim líður
vel í, og ekki eru mjög áberandi.
Þeir eiga það einnig, nær undan-
tekningarlaust sameiginlegt, að
vera mjög snyrtilegir til fara. Ef til
vill er það ekki tilviljun, að tveir
þeirra manna, sem voru hvað
snyrtilegastir meðan þeir voru
blaðamenn, eru nú á Alþingi, þeir
Árni Gunnarsson og Eiður
Guðnason.
En skapa fötin manninn? Senni-
lega ekki, en vilji menn komast
áfram í sínu samfélagi, borgar sig
ekki að berjast gegn smekk þeirra,
sem völdin hafa. Hann er tiltölu-
lega Ijós á landi hér. Þó að mönn-
um finnist gráleit föt, bláleit bindi
og hvítar eða bláar skyrtur ekki
spennandi, geta þeir með smekk-
vísi verið skemmtilega klæddir og
skorið sig svolítið úrfjöldanum.
Og fyrir alla muni: Aldrei vera
,,glerfínn“, nema við brúðkaup og
jarðarfarir. ®
63