Frjáls verslun - 01.06.1995, Page 48

STJÓRNUN
STÓRA FRAMKVÆMDIN
„Það virðist vera mjög almenn skoðun að ein algengustu mistök, sem leiða til
endaloka fyrirtækja, séu að ákveðið er að ráðast í stórt verkefni þar sem kostnaður
og tími eru vanmetin eða tekjur ofmetnar. Þessar skekkjur eru alltaf stórkostlegar.
Kostnaður er aldrei örlítið hærri en spáð var og tímasetning ekki lítillega á eftir
áætlun.
Ámi bætir því síðan við að til að
einræðisherrann geti tryggt stöðu
sína verði hann að tryggja að sem
flest af hinum fimm atriðunum (af-
skiptalaus stjórn og svo ffamvegis),
séu til staðar.
AFSKIPTALAUS STJÓRN
„Ef afskiptalaus stjóm fyrirtækis
hefur hvorki áhuga né vit á því að
meta hvernig rekstur fyrirtækisins
gengur þá er h'tið gagn af henni,“ seg-
ir Árni. „Mörg tilfelli er hægt að nefna
þar sem þetta hefur verið tilfellið og
telur Argenti hér til gjaldþrot Rolls-
Royce 1970 þar sem stjórnin vissi
ekki um erfiðleikana fyrr en nokkrum
vikum áður en farið var fram á gjald-
þrotaskipti.“
í afskiptalausum stjómum, þar
sem áhugi stjómarmanna er takmark-
aður, eiga framkvæmdastjórar með
einræðisherra-stílinn, auðveldara
með að kæfa umræðu um atriði í
rekstrinum sem geta verið mjög við-
kvæm fyrir þá sjálfa og ekki hefur
tekist að forða að kæmu inn á borð til
stjórnar.
JAFNVÆGISLEYSI í
EFSTU VALDASTÖÐUM
„Með jafnvægisleysi í efstu valda-
stöðum er átt við að framkvæmda-
stjórar og aðrir lykilmenn í fyrirtæk-
inu séu of einslitir. Taka má sem
dæmi framleiðslufyrirtæki þar sem að
framkvæmdastjórinn er verkfræð-
ingur og jafnvel meirihluti stjórnar-
innar. í krafti þess getur hann tryggt
einræði sitt því að enginn undirmanna
hans (jafnvel ekki verkfræðingar)
þorir að mótmæla ákvörðunum því að
hann hefur stjómarmenn á bak við
sig. Þess vegna er nauðsynlegt að
þeir, sem eru í efstu valdastöðum,
standi fyrir sem breiðastan hóp hæfi-
leika þannig að auknar líkur séu á því
að tekið sé eftir hugsanlegri ógnun.“
VEIK FJÁRMÁLAHLIÐ
„Sérstakt tilfelli jafnvægisleysis er
þegar að fjármálahliðin á sér engan
talsmann. Þetta þýðir alls ekki að í
fyrirtækinu ríki glundroði hvað varðar
fjármál og reikningshald heldur að
upplýsingar um þessi málefni komist
ekki til umræðu í stjóm fyrirtækisins
vegna þess að enginn fjármálamaður
er til staðar í stjóminni. Einnig getur
verið að fyrirtæki hafi í raun engan
fjármálastjóra heldur eingöngu reikn-
ingshaldsmann sem þess utan er ein-
vörðungu hafður með á stjórnarfund-
um þegar að fjárhagsáætlun er til um-
ræðu.“
0F LÍTIL STJÓRNUNARDÝPT
„Ljóst er að skortur á stjórnunar-
dýpt er til mikilla bóta fyrir hinn
drottnandi stjómanda því hann vill að
sjálfsögðu hafa puttana í sem flestu
sem viðkemur rekstrinum og hræðist
valddreifingu eins og pestina. Hann
er sannfærður um að taki hann ekki
sjálfur ákvarðanir um sem flest mál-
efni þá sé voðinn vís.“
EINRÆÐIÐ UNDIRRÓTIN
Ámi dregur hina sex þætti saman í
niðurstöðu og segir að einræðisþátt-
urinn sé aðalákvarðandinn fyrir hina
fimm þar sem hinn drottnandi stjórn-
andi geri sitt besta til að tryggja völd
sín að eilífu með því að reyna að koma
hinum þáttunum á.
Ámi fjallar síðan um kenningar Ar-
genti um bókhaldsupplýsingar en þar
kemur fram „að þær upplýsingar sem
helst skortir hjá fyrirtækjum sem
lenda í rekstrarerfiðleikum em bók-
haldsupplýsingar". Fyrir vikið hafa
stjórnendur ekki nægilega vitneskju
um það hvernig reksturinn gengur.
Fems konar bókhaldsupplýsingar eru
nauðsynlegar: REKSTRARÁÆTL-
UN, GREIÐSLUÁÆTLUN,
KOSTNAÐARKERFI og EIGNA-
VIRÐING.
REKSTRARÁÆTLUN
„Vel rekin fyrirtæki gera allt að
fimm ára rekstraráætlun sem sýnir
sölu, tekjur, vexti, laun, fastakostn-
að, efniskaup og svo framvegis af
mjög mikilli nákvæmni. Mest ná-
kvæmni er lögð í mánuðina framund-
an og grófari tölur eftir því sem frá
líður. Kosturinn er sá að verði frávik
frá áætluninni fæst yfirsýn yfir þær
forsendur sem breytast hverju sinni
og hægt er að gera ráðstafanir til lag-
færingar."
GREIÐSLUÁÆTLUN
Þær eru hliðstæðar við rekstrar-
áætlanir en sýna peningalegt streymi
svo sem innborganir frá skuldunaut-
um, lán á gjalddögum og svo framveg-
is. Hjá illa reknum fyrirtækjum eru
þessar áætlanir yfirleitt ekki til stað-
ar.“
KOSTNAÐARKERFI
„Mörg fyrirtæki vita ekki enn þann
dag í dag hvað vara þeirra kostar í
raun í framleiðslu og hvaða áhrif það
hefði á hagnað ef framleiðsla vörunn-
ar yrði aukin um 10%. Eða hvaða
hagnað hver rekstrareining sýnir.
Þetta á bæði við um framleiðslu- sem
þjónustufyrirtæki. Það er staðreynd
hjá fyrirtækjum, sem hætta rekstri,
að yfirleitt eru ekki til neinar kostnað-
artölur, þær eru algerlega ófullnægj-
andi og jafnvel hættulegar að því leyti
að þær eru misvísandi eða ónákvæm-
ar.“
EIGNAVIRÐING
„Telja ber Kklegt að fyrirtæki í
vandræðum reyni með öllum ráðum
að ýkja eigur sínar. En það er í sjálfu
sér einkenni vandræða en ekki orsök
og má af þeim völdum flokka með
útsjónarsömum reikningsskilum en
ekki með þeim þáttum sem eru flokk-
aðir sem niðurstöður.“ Því má hér
bæta við að reglur um eignafærslu á
kostnaði eru orðnar mun skýrari en
þegar Argenti setti fram kenningar
sínar.

mMSBBHhHhBBBBbBHBBBhBBÍ
1
48