Frjáls verslun - 01.06.1995, Blaðsíða 33

lilliilllll!
OiH IIIH II i/í'ifIII,. 'LLiHí i.. /.;, j/;/í H IM-, IlIIIiIIfillxiií jíll HIiH
HÚN STJÓRNAR OG ÞORIR
Björk býr í Englandi og þaðan stjórnar hún veldi sínu. Innan poppheimsins segja
menn að hún sé mjög skynsöm og yfirveguð í viðskiptum. Hún stjórni og þori að
fara eigin leiðir.
Hljómsveitir gætu vel við unað að selja jafn rnikið af
plötum og Björk. En athugið! Björk er svonefndur sóló-
isti. I samanburði við fimm manna hljómsveit situr
hún ein að ágóðanum, hann dreifist ekki á fimm hend-
ur.
selja á hæsta verði en af-
sláttur og tilboð eru í þess-
ari atvinnugrein sem öðr-
um. Framleiðslan, útgáfan
og dreifingin er á herðum
útgáfna. Raunar semja þær
oft við önnur fyrirtæki um
dreifmgu á plötunum.
Vald hljómplötuútgáfn-
anna er mikið - þó ekki
meira en samningamir við
tónlistarmennina kveða á
um. Utgáfumar taka ekki
aðeins nokkra áhættu held-
ur skuldbinda þær sig gagn-
vart tónlistarmönnunum um
að taka lögin upp og gefa þau
út. Venjan er að útgáfurnar
reiði af hendi fyrirfram-
greiðslu til listamannanna í
upphafi samstarfs. Þær em
óendurkræfar af hálfu út-
gáfnanna hlaupi snuðra á
þráðinn og ekkert verði af
plötugerð.
„PUBLISHING“ SAMNINGAR
Plötusamningurinn við hljómplötu-
útgáfumar skiptir vissulega mestu
máli fyrir tónlistarmennina. Engu að
síður liggja tekjumöguleikar þeirra
mun víðar, sérstaklega hjá alþjóðleg-
um stjömum á borð við Björk. Sam-
keppnin er hörð og vinsældir geta dal-
að á skömmum tíma þannig að mikil-
vægt er að nýta sér frægðina til
öflunar tekna á meðan sólin skín
skært.
Fyrir utan plötusamninginn við
hljómplötuútgáfumar gera tónlistar-
menn yfirleitt svonefnda „publishing"
- samninga við svonefnd „publishing-
fyrirtæki“. Þótt nafnið bendi til samn-
ings um útgáfu er um annars konar
samning að ræða en við hljómplötuút-
gáfumar. Hlutverk þessara fyrir-
tækja er að gæta hagsmuna laga- og
textahöfunda varðandi höfundarlaun-
in en ekki síst að halda höfundum á
lofti og selja lög þeirra til annarra tón-
listarmanna og hljómplötuútgáfna vítt
og breitt um heiminn. Þekkt er að
tónlistarmenn flytji lög, sem áður hafa
verið gefin út, á hljómplötum.
í mörgum tilvikum er það svo að
„publishing-fyrirtækin" eignast rétt í
lögunum ásamt höfundunum. Við það
skiptast höfundarlaimin á milli þeirra
eftir því hve umsaminn réttur „pub-
lishing-fyrirtækjanna“ er mikill.
Eftir að Björk varð alþjóðleg
stjama hefur hún vakið athygli
margra topptónlistarmanna. Ma-
donna hefur verið með hana á heilan-
um um nokkurt skeið og farið afar
lofsamlegum orðum um hana í hverju
viðtalinu af öðru. Hún hefur ekki
aðeins hælt Björk heldur líka sungið
lag eftir hana. Sömuleiðis hefur söng-
konan Anni Lennox farið í smiðju
Bjarkar og sungið lag eftir hana. Þá
má geta þess að tvö laga Bjarkar,
Play dead og Army of me, hafa verið
notuð í kvikmyndum. Fyrir þetta hef-
ur hún fengið góðar tekjur. En vegna
skorts á upplýsingum sleppum við
þessum tekjum hennar í reiknings-
dæmi okkar.
UMBOÐS-OG
FJÁRMÁLAMENN
Það em fleiri samningar
sem alþjóðlegar stjömur í
tónlistarheiminum þurfa að
gera. Flestar hafa samning
við góða umboðsmenn og
framkvæmdastjóra sem em
á prósentum, fá þetta á bil-
inu 10 til 20% af heildarveltu
viðkomandi tónlistarmanns.
Þessi kostnaður vegur
þungt í útgjöldum tónlistar-
manna. Hlutverk umboðs-
manna og framkvæmda-
stjóra er að koma þeim sem
víðast á framfæri og skipu-
leggja starfið.
Þá em stjömurnar með
samning við lögmenn og
ijármálamenn. Þeir samn-
ingar þýða einnig útgjöld
fyrir stjömumar en skapa
þeim að sjálfsögðu líka tekj-
ur ef rétt er staðið að mál-
um.
VÍÐA LIGGJA MÖGULEIKAR
En möguleikar alþjóðlegra stjama á
tekjum eru fleiri en í plötusölu. Al-
þjóðlegar stjörnur eru með samninga
um hljómleikahald langt fram í tím-
ann. Standa þarf rétt að þeim málum.
Einnig em svokallaðir söluvörusamn-
ingar vinsælir. Ekki má heldur
gleyma samningum við kynningarfyr-
irtæki (PR-fyrirtæki), sem sjá um al-
mannatengsl þeirra og koma þeim á
framfæri við fjölmiðla.
Mikil og stöðug umfjöllun í fjölmiðl-
um er afar nauðsynleg fyrir tónlistar-
menn, ekki síst fyrir þá sem eru að
byrja í faginu og þurfa að kynna sig.
Mikilvægast er þó auðvitað að láta
verkin tala, að semja og syngja lög
sem verða vinsæl - og seljast.
PANTA VERÐUR VIÐTAL
MÁNUÐI FRAMÍTÍMANN
Björk getur ekki kvartað yfir því að
hafa ekki fengið umfjöllun í fjölmiðl-
um. Enda gerir hún það ekki. Hún er
33