Frjáls verslun - 01.02.1998, Page 79

hann sjálfan og ástkonu hans í gíslingu og áður en yfir lýkur eru
fyrrverandi eiginkona hans, dóttir, framleiðandi og enn fleiri
flæktir í netið. Morðingjarnir eru að sjálfsögðu snargeðveikir, en
þó ekki ruglaðri en svo, að þeir fá þá bráðgóðu hugmynd að
bjarga sér úr klandrinu með því að láta leikstjórann taka sökina á
sig. Það á hann að gera með því að gangast við ábyrgð sinni á
fólki eins og þeim i ávarpi í beinni sjónvarpsútsendingu. Ohugn-
aðurinn nær hámarki, þegar sjónvarpið kemur á staðinn og loka-
þáttur uppgjörsins fer fram á sjónvarpsskjám um öll Bandaríkin.
Ben Elton er sem sagt að deila á þann skemmtanaiðnað sem
makar krókinn á morðæði sjúks fólks. Mætti þó kannski snúa
ádrepunni upp á sjálfan hann og spyija, hvort hann sé ekki með
leikriti sínu einmitt að kitla hinar lægri hvatir okkar, velta sér upp
úr þeim viðbjóði sem hann þykist vera að vinna gegn? Spurning-
in er auðvitað og verður klassísk um alla list, sem kemur fram
sem raunsæisleg afhjúpun siðferðislegra meinsemda. Elton vel-
ur sér efni, sem er líklegt til að skírskota til mikils flölda áhorf-
enda og matreiðir það með þeirri einföldu en áhrifaríku frásagn-
artækni sem hann hefur lært í bió (og ættuð er að langfeðgatali
úr leikhúsinu) og veit að mun kitla góma hinna afþreyingar-
þyrstu. En á sama tíma kafnar dramatíkerinn undir prédikaran-
um og satíríkernum, sem hæðist grimmt að persónunum jafn-
framt því sem hann eys blóði þeirra um sviðið.
Guðjón Pedersen tekur í sviðsetningu sinni þá stefnu að
iylgja „gamansemi" höfundar mjög eindregið eftir og setur sig
ekki úr færi að prjóna við hana eins og hans er von og vísa.
Þannig tekst honum að nýta húmor sinn, hugarflug og mynd-
skyn, sem eru helstu kostir hans sem leikstjóra. Hann dregur
upp ýkta skopmynd af leikstjóran-
um og því úr-
kynjaða yfir-
stéttarpakki,
sem hann hef-
ur í kringum
sig, og morðin-
gjarnir fá svip-
aða afgreiðslu.
Utkoman verð-
ur mun líflegri
sýning en sú
sem ég sá í
London á dögun-
um, þar sem leik-
stjórn og öll
sviðsútfærsla bar
raunsærra yfir-
bragð. Ahinnbóg-
inn sýnist mér þessi
aðferð ekki þjóna
verkinu sjálfu neitt
betur; ef nokkuð er eykur hún á það óbragð sem það skilur eftir
í munni manns.
Frammistaða leikenda var eftir vonum. Eg verð þó að þessu
sinni að kvarta undan Ólafi'u Hrönn, sem gerir ekki annað en
endurnýta takta, gamalkunna úr áramótaskaupum fyrri ára.
Margrét Vilhjálmsdóttir var hins vegar afar góð sem gljápían og
fýrirsætan Brooke Daniels. l'i
Enginn svikinn í Hlaðvarpanum
Svikamylla eftír Anthony Shaffer í Kafiileikhúsinu ic ic 1/2
Leikstjóri: Sigríður Margrét Guðmundsdóttír
Leikmynd og búningar: Þórunn E. Sveinsdóttír
Háir hefðu víst búist við því, þegar Kaffileikhúsið hóf göngu
sína fyrir fáeinum árum, að það ætti eftir að festa sig svo í
sessi, að maður gæti naumast hugsað sér leiklistarlíf borgar-
innar án þess. Efra loftið í bakhúsi Hlaðvarpans er að vísu
ekkert kjörlendi leiklistar, en hvað gerir til, þó að andlit leikenda
hverfi stöku sinnum á bak við stoðir, náist á annað borð sú nánd
sem vissar leiktegundir fá ekki þrifist án? Velgengni sína á Kaffi-
leikhúsið því að þakka, að stjórnendur þess hafa kunnað að nýta
sér þennan styrk þess og jafnframt tekist að koma sífellt á óvart
með frumlegum uppákomum, sem margar hafa fallið í ágætan
jarðveg. Konur hafa þarna löngum borið hita og þunga dagsins,
og ekki mun það hafa gerst í sögu leikhússins fyrr en nú, að tveir
karlar beri uppi tveggja tíma leiksýningu. Huggun í harmi, að kon-
ur eru skrifaðar fyrir leikstjórn og búningagerð.
Um trylli Anthony Shaffers, Sleuth, sem nú nefnist Svikamylla
og mörgum mun minnisstæður úr frægri kvikmynd, er óþarft að
hafa mörg orð. Nóg að segja, að maður verði illa svikinn, streymi
spennufíklar landsins ekki í Hlaðvarpann næstu vikur og mánuði.
Leikritið sjálft er nokkurn veginn eins pottþétt og hægt er að fara
fram á, og frammistaða leikenda dágóð. Það er að vísu mikil vog-
un að setja ungan leikara og fremur lítt sjóaðan í burðarhlutverk á
móti einum reyndasta stórleikara þjóðarinnar. En það tekst von-
um framar, þó að sennilega
bitni það verr á leik þess
„gamla“ en unga mannsins,
Sigurþórs Heimissonar,
sem skilar sínum hlut vel,
einkum f seinni helmingi
leiksins.
Am.k. trúi ég því tæpast,
að Arnar Jónsson gæti ekki
náð meiru út úr hlutverki rit-
höfundarins en hann gerir
hér, hefði hann mótleikara,
sem hann gæti beitt sér
gegn af fullum þunga. Arn-
ar á hættulega auðvelt með
að lýsa þessum íláráða og
sjúka manni; hlutverkið er
nokkuð til þess fallið að
kalla frarn hjá honum gam-
alkunna tilgerð, sem getur
endað með ofleik, sé leik-
stjóri ekki vel á verði (þessarar tilhneigingar gætir
t.d. talsvert í leik hans í Poppkorni). Þegar Arnar leikur af full-
kominni einlægni, á hann ekki sinn líka meðal íslenskra leikara og
því merkilegt, að honum skyldi ekki takast að gera sálarlegt gjald-
þrot og hrun rithöfundarins í lokin átakanlegra en raun varð á. En
hver veit hvað gerist, þegar frumsýningarhrollurinn er farinn úr
mönnum og leikurinn tekinn að slípast, og því er ekki nokkur
minnsta ástæða til að spá Svikamyllu Shaffers öðru en löngum líf-
dögum í Hlaðvarpanum. S!1
Leikhiísgagniýni Jóns Vidars Jónssonar
79