Fregnir - 01.06.2005, Blaðsíða 50

Fregnir. Fréttabréf Upplýsingar - Félags bókasafns- og npplýsingafrœða
það voru samþykkt árið 1973. Lögin fólu í
sér að allnokkur söfn voru sameinuð undir
einni stjóm. Þekktast þeirra safna var
bókasafnið í British Museum en það var
stofnað 1753. A næstu tvö hundrað árum
varð það eitt stærsta bókasafn veraldar og
eftir því sem safnkostur jókst voru opnuð
útibú í London og víðar.
Hugmyndir að sameiginlegu safnahúsi
komu fram á 7. áratug 20. aldar en það var
þó ekki fyrr en 1997-8 sem nýtt húsnæði
var tekið í notkun og safnkosturinn þar
með sameinaður. Byggingin sem er í St.
Pancras hverfinu er stærsta opinbera bygg-
ingin sem reist var í Bretlandi á 20. öld-
inni, yfír 112 þúsund fermetrar á 14 hæð-
um en þar af eru 5 neðanjarðar. Auk þessa
hefur safnið útibú fyrir dagblaðasafn í Co-
lingdale (en þar vinnur fólk m.a. við að
strauja dagblöð!) og vísinda- og tæknisafn
í Boston Spa.
British Library er lögum samkvæmt
skylduskilasafn og fær eintök af öllu út-
gefnu efni í Bretlandi og írlandi og eiga
þau að berast til safnsins innan mánaðar
frá útgáfudegi. Safnkosturinn inniheldur
160 milljónir gagna á öllum heimsins
tungumálum og eykst jafnt og þétt. Honum
hefur verið safnað saman á 250 árum og
hann er af ýmsu tagi og endurspeglar allar
hugsanlegar greinar, menningarheima og
tungumál. I safninu er lestrarrými fyrir
1200 manns og er það nær alltaf fullskipað
en yfír 16 þúsund manns notfæra sér þjón-
ustu safnsins daglega.
I miðju þeirrar glæsilegu og nútíma-
legu byggingar sem hýsir British Library
er gríðarmikill turn úr gleri og bronsi, full-
ur af gömlum bókum í vönduðu skinn-
bandi. Þarna er komið bókasafn Georgs III
en það inniheldur um 60.000 bækur og
handrit sem ná allt aftur á 15. öld. Georg
IV færði þjóðinni safnið að gjöf árið 1823
og gjöfinni fylgdu þeir skilmálar að bók-
unum yrði haldið út af fyrir sig en jafn-
framt að þær væru sýnilegar og að fræði-
menn hefðu aðgang að þeim við rann-
sóknir sínar. Tuminn er sérlega glæsileg
lausn og myndar eins konar kjama þessar-
ar gríðarlegu byggingar.
British Library ásamt þjóðarbókasöfn-
unum í Skotlandi og Wales, þjóðskjala-
safni og fleiri aðilum tekur nú þátt í
tveggja ára verkefni sem miðar að því að
velja áhugaverðar vefsíður og gera þær að-
gengilegar á einum stað. Talið er að um
það bil 400 milljónir .uk síðna liggi á vefn-
um og ekki er raunhæft að stefna að því að
varðveita þær allar. En þar sem meðalaldur
vefsíðu er einungis um 44 dagar er áríð-
andi að tryggja að mikilvægar síður glatist
ekki og er þá vitaskuld gengið frá höf-
undaréttarmálum við viðkomandi. Verk-
efnið hófst í júní 2004 og stefnt er að því
að því ljúki árið 2006 en þá verður farið
yfír notkunina á þeim síðum sem birtar
hafa verið og lagt mat á gildi þess að halda
úti síðu af þessu tagi þar sem safnað er
saman völdu efni af vefnum. Þær síður
sem þegar hafa verið valdar má skoða á
http://www.webarchive.org.uk/
Mike Clarke forstöðumaður þróunar-
deildar bókasafnanna í London ræddi um
almenningsbókasöfn og beindi sjónum sín-
um einkum að stöðu mála í London. Nú er
svo komið að 55% landsmanna nota al-
menningsbókasöfn reglulega ( a.m.k. á
tveggja mánaða fresti) og 33% lands-
manna eiga bókasafnskort. Mismunurinn
skýrist af því að margir leggja leið sína á
almenningsbókasöfn í upplýsingaleit og til
þess að nota tölvur. People's Network er
tímabundið verkefni sem meðal annars er
fjármagnað með lottópeningum. Það snýst
um að koma tölvum fyrir á bókasöfnum og
kenna fólki að nota þær. Ýmiss vandi
steðjar að bókasöfnunum eins og gengur,
byggingar era illa farnar og opinber stuðn-
ingur ekki nægjanlegur. Það breytir því þó
ekki að það er skylda yfirvalda að bjóða
upp á bókasafnsþjónustu og hún á að vera
fyrir alla. Clarke ræddi nokkuð um það
gífurlega fjölbreytta mannlíf sem blómstr-
ar í London og hlutverk bókasafnanna í
því sambandi. Það munu t.d. töluð um 300
tungumál í skólum borgarinnar. Jafnframt
viðraði hann hugmyndir um hvemig bóka-
söfnin gætu náð til ýmissa minnihlutahópa
á borð við þá sem eru illa læsir; heimilis-
lausir o.fl, o.fl.
Allar hirslurfullar...
Meðal brýnustu úrlausnarefna bókasafn-
anna í Oxford um þessar mundir era hús-
næðismálin eða öllu heldur geymslumálin.
Allar hirslur eru fullar í miðborginni og
land fyrir nýbyggingar er ekki að fá þar.
Alice Keller, yfírmaður „Collection
Management OULS“, ræddi þetta nokkuð
og gagnrýndi reyndar þá stefnu að ekki
mætti henda nokkrum sköpuðum hlut.
30. árg. - 2. tbl. 2005 - bls. 50