Morgunblaðið - 14.02.2001, Blaðsíða 13

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. FEBRÚAR 2001 13
GUÐFINNA Bjarnadóttir, rektor
Háskólans í Reykjavík, sagði á Við-
skiptaþingi í síðustu viku að tölur
sýndu að íslenska menntakerfið
stæðist ekki samanburð við mennta-
kerfi þjóða sem við vildum helst miða
okkur við. Samkvæmt tölum Efna-
hags- og framfarastofnunarinnar
(OECD) hefðu aðeins 55% lands-
manna lokið framhaldsmenntun.
Björn Bjarnason menntamálaráð-
herra segir þetta ekki rétt. Breytt
skilgreining OECD á framhalds-
menntun valdi því að allir sem lokið
hafi gagnfræðamenntun séu ekki
flokkaðir með. Samkvæmt upplýs-
ingum Hagstofu Íslands séu þetta
12.500-28.000 manns, sem með réttu
ætti að flokkast með fólki með fram-
haldsmenntun.
Nýlega gaf OECD út skýrslu um
menntamál þar sem borin eru saman
menntakerfi nokkurra af þróuðustu
ríkjum heims.
Guðfinna Bjarnadóttir sagði á Við-
skiptaþingi að þessi skýrsla sýndi að
einungis 55% landsmanna hefðu lok-
ið prófi frá framhaldsskóla. Hún
sagði í samtali við Morgunblaðið að
rannsókn Jóns Torfa Jónassonar,
prófessors í félagsvísindadeild Há-
skóla Íslands, á brottfalli nemenda
sýndi að brottfall úr framhaldsskól-
um á Íslandi væri mjög mikið. Hann
hefði t.d. gert ítarlega úttekt á þeim
sem fæddir eru 1969. Í ljós hefði
komið að við 22 ára aldur hefði 54%
árgangsins ekki lokið framhalds-
skólaprófi. 10% hefðu þá enn verið í
námi, 31% hefði hætt án prófs og
13% hefðu aldrei skráð sig í fram-
haldsnám.
Guðfinna sagðist telja að við yrð-
um að huga vel að þessum stað-
reyndum þegar skólastefna framtíð-
arinnar yrði mörkuð.
„Það er ljóst að rannsóknir á áhrif
menntunar á hagvöxt eru misvís-
andi. Þorvaldur Gylfason prófessor
hefur kortlagt nokkuð vel samspil
hagvaxtar og menntunar og reyndar
hefur World Economic Forum gert
það sama.
Ég tel að hagkerfið í framtíðinni
muni mikið byggja á þekkingu og
menntun. Menntunarstig þjóðarinn-
ar kemur því til með að ráða miklu
um samkeppnishæfi þjóðarinnar í
framtíðinni.“
Guðfinna sagðist telja að við ætt-
um að hafa þann metnað að bera ís-
lenska menntakerfið saman við
menntakerfi þjóða sem stæðu fremst
á þessu sviði. Sjálf sagðist hún horfa
til menntakerfisins í Bandaríkjunum
þar sem hún starfaði um nokkurra
ára skeið.
„Verslunarráð Íslands, sem stend-
ur að rekstri Háskólans í Reykjavík,
hefur sett sér það markmið að Ísland
verði meðal 10 bestu í heiminum og
ég vinn eftir þessu markmiði. Ef við
ætlum okkur að verða meðal 10
bestu landa í heiminum þurfum við
ekki síst að vera meðal 10 bestu í
menntun, en ég held að við séum það
ekki í dag,“ sagði Guðfinna.
Fólki með gagnfræðamenntun
sleppt í samanburði OECD
Björn Bjarnason sagði framsetn-
ingu Guðfinnu á tölum OECD mjög
villandi. Hún tæki ekki með í reikn-
inginn að OECD hefði breytt skil-
greiningum sínum á framhalds-
menntun og skilgreindi ekki lengur
gagnfræðamenntun sem framhalds-
menntun. Þeim stóra hópi sem lokið
hefði gagnfræðaskólaprófi fyrir
miðjan áttunda áratuginn væri
sleppt í tölunum sem breytti veru-
lega heildarmyndinni. Hagstofan
hefði áætlað að þarna væru um að
ræða 12.500-28.000 manns.
„Með nýjum grunnskólalögum
breyttist skilgreining á framhalds-
menntun. Þarna er inni stór hópur
sem við lítum svo á að hafi lokið
framhaldsmenntun, en er ekki flokk-
að samkvæmt einhverjum alþjóð-
legum skala sem fólk með fram-
haldsmenntun. Ef við tökum gagn-
fræðingana með er útskriftar-
hlutfallið úr framhaldsskóla á
Íslandi 92% á meðan meðaltalið hjá
OECD er 79%,“ sagði menntamála-
ráðherra.
Þess má geta að í fréttatilkynn-
ingu Hagstofunnar um skýrslu
OECD kemur fram sami skilningur.
Þar segir:
„Útskriftarhlutfall íslenskra nem-
enda á framhaldsskólastigi er með
því hæsta sem gerist innan OECD-
ríkja, en útskriftarhlutfall er reiknað
þannig að í fjölda útskrifaðra er deilt
með fjölda í dæmigerðum aldursár-
gangi. Á Íslandi er reiknað hlutfall af
20 ára aldurshópnum til að reikna út-
skriftarhlutfall fyrir framhalds-
skólastigið. Útskriftarhlutfallið á Ís-
landi er 92% en meðaltal OECD-
ríkja er 79%. Þetta háa útskriftar-
hlutfall íslenskra framhaldsskóla-
nema má m.a. skýra með því að
margir nemendanna eru eldri en tví-
tugir þegar þeir útskrifast.“
Menntamálaráðherra sagði að það
bæri talsvert á því að fólk setti tölur
ekki í samhengi við raunveruleikann
þegar fólk væri að lesa út úr alþjóð-
legum samanburðartölum. Því hefði
t.d. verið haldið fram að Íslendingar
settu mun minni fjármuni í háskóla-
menntun en nágrannaþjóðir okkar,
en það gleymdist að 28,6% af öllum
íslenskum námsmönnum á háskóla-
stigi stunduðu háskólanám erlendis.
Mismunandi skilningur er á því hver
sé fjöldi þeirra sem útskrifast hafa
OECD skilgreinir
gagnfræðamennt-
un ekki sem fram-
haldsmenntun
búhald fósturkúnna í Hrísey,
ásamt launum starfsmanns, hefur
kostað kúabændur um 4 milljónir
króna á ári. Gripirnir voru í notkun
til ársins 1998 vegna annars kyn-
bótaverkefnis en síðan þá hafa þeir
flestir staðið í nokkurs konar bið, á
meðan ákvörðun var tekin um fóst-
urvísainnflutning frá Noregi. Mið-
að við að kúnum verði haldið á
ÞÓTT Landssamband kúabænda
hafi tekið þá ákvörðun að fresta
innflutningi á fósturvísum úr
norskum kúm um ótiltekinn tíma
stendur ekki til að slátra þeim 19
kúm sem hafa verið í einangrunar-
stöðinni í Hrísey undanfarin ár, til-
búnar að taka við fósturvísunum.
Óvissa er um þær 15 kýr sem til
viðbótar áttu að fara út í Hrísey
vegna þessa verkefnis og hafa ver-
ið sjúkdómagreindar.
Snorri Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands
kúabænda, sagði við Morgunblaðið
að líklega væri hagkvæmast að
flytja þessar 15 kýr út í Hrísey og
slátra þeim þar, verði ekkert af
innflutningnum, frekar en að slátra
þeim strax og þurfa þá að koma
upp nýjum og hreinum stofni fyrir
verkefnið ef fósturvísatilrauninni
verður fram haldið síðar meir.
Snorri sagði sjúkdómagreininguna
skipta þar miklu, en hún kostaði
um hálfa milljón króna. Þetta biði
ákvörðunar hjá kúabændum og
Bændasamtökunum.
Fóðrun, sjúkdómagreining og
fóðrum út þetta ár er kostnaðurinn
þá farinn að nálgast 12 milljónir
króna.
„Fram að svari landbúnaðarráð-
herra í nóvember síðastliðnum gát-
um við ekkert gert með þessar kýr.
Við vorum alltaf að bíða. Núna
sjáum við fram á bið að minnsta
kosti til hausts og líklegt er að við
notum þann tíma til að skola fóst-
urvísa úr þessum kúm til að gefa
þeim bændum, sem eru að fram-
leiða nautakjöt með holdastofnum,
tækifæri á að kaupa fósturvísa úr
gripunum, sem eru úrvals góðir,“
sagði Snorri.
Þórólfur Sveinsson, formaður
Landssambands kúabænda, sagði
við Morgunblaðið að afdrifaríkar
ákvarðanir í málinu verði ekki
teknar fyrr en að lokinni atkvæða-
greiðslu meðal kúabænda sem lík-
legt er að fari fram næsta vetur.
Þórólfur taldi fleira mæla með því
en á móti að kúabændur héldu í þá
gripi sem búið væri að fjárfesta í í
Hrísey og meðfylgjandi aðstöðu
þar. Einnig væri búið að ráðast í
kostnað við sjúkdómagreiningar.
Fósturkúm í Hrísey ekki slátrað þrátt fyrir frestun innflutnings á fósturvísum
Biðin gæti kostað kúa-
bændur um 12 milljónir