Morgunblaðið - 17.02.2001, Blaðsíða 28

ERLENT
28 LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FALCONER lávarður, for-
stöðumaður Þúsaldarhvelfing-
arinnar í London, viðurkenndi í
fyrrakvöld að hann kynni að þurfa
að segja af sér vegna misheppnaðra
tilrauna til að selja bygginguna.
Breska stjórnin tilkynnti í fyrradag
að hún hygðist óska eftir fleiri
kauptilboðum í bygginguna eftir að
samningaviðræður við fyrirtæki,
sem hugðist gera hana að miðstöð
hátæknifyrirtækja, fóru út um þúf-
ur.
Falconer lávarður er einn af
helstu ráðgjöfum Tonys Blairs for-
sætisráðherra og hefur stað-
fastlega neitað að verða við kröfu
íhaldsmanna um að hann segi af sér
vegna misheppnaðra tilrauna hans
og stjórnarinnar til að finna kaup-
anda. Hann viðurkenndi þó í fyrra-
kvöld að svo kynni að fara að hann
neyddist til að segja af sér vegna
málsins.
Enn til sölu:
hvelfing, lítið notuð
Breska stjórnin óskaði eftir til-
boðum í bygginguna tíu mánuðum
áður en hún var opnuð almenningi í
tilefni af árþúsundamótunum. Um
70 tilboð bárust og ákveðið var í júlí
síðastliðnum að hefja viðræður við
japanska bankann Nomura, sem
hugðist gera hvelfinguna að mið-
stöð fyrir afþreyingu og tóm-
stundaiðju. Bankinn dró hins vegar
tilboð sitt til baka í september og
bar því við að ríkisfyrirtækið, sem á
bygginguna, ætti í fjárhagserfið-
leikum.
Stjórnin ákvað þá að hefja við-
ræður við fyrirtækið Legacy, sem
hugðist breyta hvelfingunni í mið-
stöð hátæknifyrirtækja. Legacy
bauð 125 milljónir punda, andvirði
15,5 milljarða króna, en stjórnin
hafði gert ráð fyrir því að fá miklu
meiri fjárhæð fyrir hvelfinguna.
Frestur Legacy til að ganga frá
kaupunum rann út á miðvikudag án
þess að samkomulag næðist og
stjórnin ákvað því að óska eftir nýj-
um tilboðum. Líklegt þykir að
stjórninni takist ekki að selja hvelf-
inguna fyrir næstu kosningar, sem
búist er við að verði í maí, þannig
að byggingin verði að mjög sýni-
legu tákni um vandræði stjórn-
arinnar.
Blair hafði vonast til þess að Þús-
aldarhvelfingin yrði nokkurs konar
minnisvarði um „Nýja Verka-
mannaflokkinn“. Byggingin hefur
kostað ríkissjóð um milljón punda,
andvirði 124 milljarða króna, en
komið að litlum notum. Þegar
hvelfingin var opnuð fyrir almenn-
ingi var gert ráð fyrir því að gestir
hennar yrðu 12 milljónir, en þegar
henni var lokað um áramótin höfðu
helmingi færri komið í bygginguna.
Legacy íhugar málshöfðun
Robert Bourne, framkvæmda-
stjóri Legacy og stuðningsmaður
Verkamannaflokksins, kvaðst vera
„forviða og vonsvikinn“ yfir
ákvörðun stjórnarinnar. Hann
sagði að undirbúningur tilboðsins
hefði kostað fyrirtækið 12 milljónir
punda, andvirði tæpra 1,5 milljarða
króna, og það kynni að höfða
skaðabótamál gegn stjórninni.
Bourne sagði að fyrirtækið hefði
getað gengið frá kaupsamningi inn-
an nokkurra vikna ef stjórnin hefði
ekki ákveðið að óska eftir nýjum til-
boðum. „Þetta eru ekki góðar frétt-
ir fyrir neinn,“ sagði hann. „Sam-
keppnin, sem hefur staðið í tæp tvö
ár, virðist nú hafa verið mikil
fjársóun fyrir alla, meðal annars
skattgreiðendur.“
Pierre-Yves Gerbeau, fyrrver-
andi framkvæmdastjóri Þúsald-
arhvelfingarinnar, fagnaði hins
vegar ákvörðun stjórnarinnar.
Hann fullyrti að hann gæti lagt
fram nýtt kauptilboð innan nokk-
urra vikna með það að markmiði að
breyta byggingunni í afþreying-
armiðstöð og skemmtistað. Hann
hyggst meðal annars bjóða þekkt-
um íþróttamönnum eins og Michael
Jackson og Lennox Lewis að taka
þátt í íþróttaviðburðum í bygging-
unni og ætlar að halda þar tónleika
með stjörnum eins og Madonnu.
Fram hafa þó komið efasemdir
um að Gerbeau geti aflað nægra
fjármuna til að kaupa bygginguna.
Hann kveðst helst vilja taka hana á
leigu og að stjórnin selji hluta lóð-
arinnar.
Hvelfingin verði
seld til niðurrifs
Nokkur fyrirtæki eru talin vilja
kaupa Þúsaldarhvelfinguna til nið-
urrifs og reisa nýjar byggingar á
staðnum en stjórnin kveðst ekki
vilja ganga að slíkum tilboðum.
Archie Norman, talsmaður
Íhaldsflokksins í umhverfismálum,
sagði að Falconer lávarður hefði
„klúðrað“ sölunni og ætti því að
segja af sér. Hann gagnrýndi fjár-
austurinn og sagði að stjórnin gæti
endurheimt 300 milljónir punda,
andvirði 37 milljarða króna, með
því að selja Þúsaldarhvelfinguna til
niðurrifs.
Breska stjórnin á enn í vanda með Þúsaldarhvelfinguna
ReutersÞúsaldarhvelfingin á Greenwich-nesi í Lundúnum.
Önnur tilraun til að selja
bygginguna misheppnast
London. The Daily Telegraph.
JAPANIR gagnrýndu í gær banda-
ríska sjóherinn harðlega fyrir að hafa
leyft óbreyttum borgurum að stýra
kafbátnum sem sökkti japönsku
skólaskipi undan strönd Hawaii í vik-
unni sem leið. Talið er að slysið verði
til þess að andstaðan við bandarísku
hersveitirnar í Japan aukist.
„Þetta er hneyksli og sýnir kæru-
leysi bandaríska sjóhersins,“ sagði
Toshitsugu Saito, yfirmaður Varnar-
málastofnunar Japans, og japönsk
dagblöð tóku í sama streng.
Níu nemenda og kennara skóla-
skipsins er saknað eftir slysið og þeir
eru allir taldir af. Skýrt hefur verið
frá því að tveir óbreyttir borgarar
hafi verið við stjórnvölinn þegar slys-
ið varð og tekið þátt í æfingu sem
fólst í því að koma kafbátnum hratt
upp á yfirborðið. George W. Bush
Bandaríkjaforseti hefur fyrirskipað
hernum að endurskoða reglur sem
heimila að óbreyttir borgarar taki
þátt í æfingum kafbáta.
„Við ættum að fordæma glæpinn
en ekki þjóðina,“ sagði Ietaka Horita,
skólastjóri sjómannaskóla í Uwajima,
sem átti skólaskipið, á fyrsta morg-
unfundi sínum í skólanum eftir að
hann kom frá Hawaii. Hann bætti við
að bandaríski sjóherinn yrði að gera
allt sem hann gæti til að finna þá sem
er saknað.
Bæjarstjórn Uwajima kvaðst ætla
að greiða atkvæði í dag um ályktun
þar sem krafist væri ítarlegrar rann-
sóknar á orsökum slyssins og leitar
að þeim sem saknað er.
Donald Rumsfeld, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði að ekkert
benti til þess að þátttaka gestanna í
æfingunni hefði stuðlað að slysinu.
Yohei Kono, utanríkisráðherra
Japans, sagði að Japanir myndu
hvetja Bandaríkjamenn til að halda
leitinni áfram og ná skólaskipinu af
hafsbotninum.
Bandaríska strandgæslan sagði á
fimmtudag að hún hefði hætt leit
sinni á hafsvæðinu í grennd við slys-
staðinn og viðurkenndi að skipverj-
arnir níu væru að öllum líkindum
látnir.
Bandaríski sjóherinn kvaðst hins
vegar ætla að halda leit sinni áfram á
þeirri forsendu að enn væri mögulegt
að skipverjarnir væru á lífi þótt lík-
urnar á því væru litlar. Sjóherinn
hyggst einnig senda fjarstýrða smá-
kafbáta niður á hafsbotninn til að
leita að flaki skólaskipsins.
Kyndir undir andúð á banda-
rísku hersveitunum
Um 48.000 bandarískir hermenn
eru í Japan, þar af 26.000 á eyjunni
Okinawa. Andstaðan við herstöðv-
arnar á Okinawa hefur magnast með-
al íbúa eyjunnar að undanförnu
vegna glæpamála nokkurra her-
manna og frétta um að yfirmaður
hersveitanna hafi lýst leiðtogum Ok-
inawa sem „brjálæðingum og púk-
um“. Talið er að árekstur kafbátsins
og skólaskipsins kyndi undir andúð á
bandarísku hersveitunum í öðrum
landshlutum Japans.
Japanir reiðir vegna áreksturs kafbáts og skólaskips
Bandaríski sjóherinn
gagnrýndur harðlega
Tókýó. Reuters, AP.
SENDINEFND frá Evrópusam-
bandinu, ESB, hefur í vikunni átt
viðræður við rússneska ráðamenn í
Moskvu um orkumál og samskipti
ESB og Rússlands. Sérstaklega hef-
ur verið rætt um stöðu Kalíníngrads,
sem verður umlukt ESB-ríkjum með
inngöngu Póllands og Litháens.
Javier Solana, talsmaður ESB í
utanríkis- og varnarmálum, Chris
Patten, sem fer með utanríkismál í
framkvæmdastjórn ESB, Anna
Lindh, utanríkisráðherra Svíþjóðar,
og Louis Michel, utanríkisráðherra
Belgíu, hafa meðal annars átt fundi
með Viktor Khrístenko, aðstoðarfor-
sætisráðherra Rússlands, og Ígor
Ívanov utanríkisráðherra. Meðal
umræðuefnanna var fyrirhugaður
leiðtogafundur ESB og Rússlands í
Moskvu í maí; aðild Rússlands að
Heimsviðskiptastofnuninni og
stækkun ESB í austur. Snertir hún
sérstaklega stöðu Kalíníngrad við
Eystrasalt, sem er aðskilin frá Rúss-
landi og verður eins og rússnesk eyja
í Evrópusambandinu þegar Pólverj-
ar og Litháar hafa fengið aðild að
því. Fái Litháar aðild að NATO eins
og Pólverjar mun héraðið einnig
verða inni á NATO-svæði.
Staða Kalíníngrads er leiðtogum
ESB nokkurt áhyggjuefni en þar eru
aðalbækistöðvar rússneska Eystra-
saltsflotans. Vakti það nokkurt upp-
nám í síðasta mánuði þegar vestræn-
ir fjölmiðlar héldu því fram, að
Rússar hefðu flutt þangað kjarn-
orkuvopn og síðan voru einnig fréttir
um, að Þjóðverjar hygðust taka við
efnahagsstjórninni í héraðinu gegn
því að afskrifa að hluta miklar skuld-
ir Rússa í Þýskalandi. Þessar fréttir
voru allar bornar til baka en ljóst er,
að til einhvers konar samninga um
héraðið þarf að koma.
Hong Kong við Eystrasalt?
Í Kalíníngrad, eða Königsberg
eins og héraðið hét áður en Sovét-
menn lögðu Austur-Prússland undir
sig árið 1945, býr ein milljón manna.
Er ástandið þar mjög slæmt. Fátækt
er mikil, eiturlyfjaneysla útbreidd
ásamt alnæmis- og berklafaraldri og
gífurleg mengun.
Vladímír Jegorov, héraðsstjóri í
Kalíníngrad, sagði fyrir nokkrum
dögum, að vegna legu héraðsins ættu
Rússland og ESB að semja sérstak-
lega um það og sameinast um að
vinna bug á því ófremdarástandi,
sem þar ríkti. Kvaðst Jegorov hlakka
til að ræða við Chris Patten, sem var
áður landsstjóri Breta í Hong Kong,
og þá sérstaklega um hugmyndir um
að gera Kalíníngrad að eins konar
Hong Kong við Eystrasalt.
Reuters
Sendinefnd ESB á fundi með Ígor Ívanov í Moskvu. Til vinstri við Ívanov
eru Javier Solana og Anna Lindh, en til hægri er Chris Patten.
Sendinefnd frá ESB í viðræðum
við stjórnvöld í Moskvu
Sérstaklega
hugað að stöðu
Kalíníngrads
Moskvu. AP, AFP, Reuters.