Morgunblaðið - 17.02.2001, Blaðsíða 53

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 2001 53
ÞESSA dagana er
borið heim til borgar-
búa blaðið Framtíðar-
borgin Reykjavík –
raddir borgarbúa.
Blaðið er kynning á
þeirri vinnu sem meira
en átta hundruð Reyk-
víkingar komu að á
liðnu ári í stefnumótun
Reykjavíkurborgar til
framtíðar. Í umræðu
sem farið hefur fram í
vinnuhópum, á ráð-
stefnum og hverfa-
fundum, meðal for-
eldra, samtaka og
safnaða hafa margvís-
leg álitamál samtímans
og framtíðarinnar verið rædd og
þessu blaði er ætlað að veita innsýn í
hana. Fram koma ýmsar tilvitnanir
úr vinnuhópum en einnig er vitnað í
fjölmarga nafngreinda einstaklinga.
Hvatning til
borgarbúa
Borgarbúar eru hvattir til að
kynna sér efni blaðisins og skoða
með opnum huga. Greinilegt er að
oft hefur umræðan verið bæði
skemmtileg og krefjandi um það sem
stundum hefur verið kallað „hin níu
líf“ borgarinnar. Hér er átt við stór
og þýðingarmikil mál sem til einföld-
unar hafa verið flokkuð sem byggða-
líf, borgarlíf, stofnanalíf, fjölskyldu-
líf, líf barna, siðferðislíf, ljúft líf,
erfitt líf og efnahagslíf.
Framtíðarborgarverkefnið hefur
það að markmiði að borgin stígi í
takt við íbúana þannig að skipulag og
þjónusta sem borgin veitir taki mið
af þörfum íbúa og hagsmunaaðila. Sú
leið að kalla lærða og leika til við-
ræðu hefur leitt til þess að borgarlíf-
ið hefur verið krufið til mergjar á
óhefðbundinn hátt, ótal hugmyndir
hafa fæðst, gamlar tekið á sig nýja
mynd, enn aðrar taldar best geymd-
ar gleymdar. Því blaði sem hér um
ræðir er ætlað að kalla fram frekari
umræðu og hugsun um hvernig væn-
legast sé að þróa borg-
arsamfélagið til fram-
tíðar. Þeir sem vilja
kynna sér málin sem til
umræðu voru enn frek-
ar geta gert það á
heimasíðunni reykja-
vik.is eða haft samband
við upplýsingafulltrúa
Ráðhússins.
Leiðrétting
Í blaðinu er safnað
saman mörgum ólíkum
sjónarmiðum úr ýms-
um áttum sem varða
framtíð borgarinnar.
Tinna Gunnlaugsdóttir,
formaður Bandalags ís-
lenskra listamanna, er í hópi þeirra
fjölmörgu sem lagt hafa lóð sín á
vogarskálar í verkefninu Framtíðar-
borgin. Þess leiðara er að þau mistök
skyldu eiga sér stað við vinnslu
blaðsins að ekki er rétt í orð hennar
vitnað, og beðist afsökunar á því.
Ekki er ástæða til að endurtaka það
sem í blaðinu er eftir Tinnu haft í
umfjöllun um byggð og menningu en
þessi vettvangur nýttur til þessa að
koma því á framfæri sem þar átti að
standa:
„Reykjavík er miðja í samfélaginu
og þungamiðja menningarlífsins í
landinu. Þar, umfram aðra staði, eru
forsendur raunhæfar fyrir samfelldu
og fjölbreyttu listalífi. Sú slagsíða og
búseturöskun sem á sér stað í sí-
auknum mæli með stöðugum
straumi fólks af landsbyggðinni og
til höfuðborgarinnar speglar ekki að-
eins breytta atvinnuhætti, heldur
jafnframt þá kröfu sem fólk er farið
að gera til almennra lífsgæða í sínu
nánansta umhverfi… Það er á
ábyrgð borgaryfirvalda að stuðla að
og viðhalda gróskumiklu menningar-
lífi sem svarar þörfum borgarbúa til
fjölbreyttra lífsgæða, um leið og það
skapar borginni jafnt sem landinu í
heild ákjósanlega menningarímynd
á nýrri öld.“
Öllum þeim fjölmörgu sem lögðu
sitt af mörkum í umræðunni er þakk-
að og borgarbúar enn hvattir til að
kynna sér efnið og nýta í eigin þanka
um framtíð Reykjavíkur.
Raddir borg-
arbúa – Fram-
tíðarborgin
Kristín A.
Árnadóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri
þróunar- og fjölskyldusviðs
Reykjavíkurborgar.
Reykjavíkurborg
Borgarbúar eru
hvattir til að kynna
sér efni blaðsins,
segir Kristín A. Árna-
dóttir, og skoða með
opnum huga.
PRÓF í listfræðum
veitir myndlistargagn-
rýnendum meira sjálfs-
traust en þeir rísa und-
ir, en á Íslandi hefur
gagnrýni aldrei verið
upp á marga fiska. Mun
ég í þessum pistli ein-
göngu halda mig við
Morgunblaðið, þar sem
ég sé sjaldan önnur
blöð.
Gunnar J. Árnason
er titlaður listheim-
spekingur. Meðan hann
var gagnrýnandi tyllti
hann varla tánum við
jörð, var með höfuðið
uppi í skýjum, sem lík-
lega hefur byrgt honum sýn. Hafi
einhver, einhvern tíma, fundið haus
eða sporð á því sem þessi maður var
að fara með skrifum sínum, væri mér
fengur í að ná af honum tali. Gunnar
mun hafa talið sig vanmetinn til
launa, sagði upp og er það vel.
Eiríkur Þorláksson vann það afrek
að skrifa gagnrýni og segja aldrei
neitt. Jón Proppé skrifaði og sagði
næstum aldrei neitt. Þessir mega
búa við þau snautlegu eftirmæli að
vera kallaðir meinlausir.
Eins og öllum er kunnugt hefur
Bragi Ásgeirsson verið gagnrýnandi
svo lengi sem elstu menn muna og
má það heita lofsverð þrautsegja.
Bragi er góður þegar best lætur, en
brokkgengur og hleypur út undan
sér. Hann hefur ekki enn tamið sér
þá dyggð, sem er hverjum blaða-
manni lífsnauðsyn frá upphafi, að
stytta mál sitt, segja sem mest með
sem fæstum orðum. Hann virðist aft-
ur á móti hafa gefið sér regluna: Því
merkilegra efni, því fleiri orð. Um
þverbak keyrir ef hann er sjálfur
gagnrýndur. Ef orðinu hallar, tekur
hann það sem árás á persónu sína og
umturnast jafnvel í miðri gagnrýni
um allt annað. Það er tilgangslaust
að deila við hann, hann skal hafa síð-
asta orðið, þótt bíða verði til efsta
dags. Hann á það til að vera ónær-
gætinn við óþekkta menn og byrj-
endur, sem veldur oft sárindum og
stundum er stutt í karlrembuna þeg-
ar hann fjallar um konur. Svo er
hann bara þokkalegur, jafnvel ágæt-
ur á milli. Bragi mun hafa hug á að
hætta og láir honum víst enginn.
Halldór Björn Runólfsson markaði
sér snemma vígvöll sem ofstækisfull-
ur múslimi í boðun nýrrar trúar,
kennda við konsept eða hugmynda-
list. En nú eru á lofti teikn um að
hann stefni á stól Braga. Það er eins
og það sé úr honum mesti galsinn.
Hann er að verða svolítið ráðsettur
og föðurlegur, jafnvel farinn að
skrifa háspekilega um list sem hann
fyrir stuttu hefði ekki litið við, frekar
en kúadellu í götu. Hann er jafnvel
farinn að taka konseptlistamenn á
beinið fyrir ófullnægjandi hugsun,
það er að segja, ef þeir eru óþekktir.
Lengst af hefur hann veifað skóla-
speki sinni eins og kústskafti, en nú,
sem hugsanlegur gagnrýnandi þjóð-
arinnar, er hann farinn að veifa henni
eins og hrossabresti. Hann tekur sér
ekki penna í hönd svo að hann romsi
ekki upp úr sér nöfnum heimsfrægra
listamanna, jafnvel
skálda, í einhverri
furðulegri samanburð-
aráráttu, samfara lúsa-
leit að áhrifum héðan
eða þaðan. Svo dæmi sé
tekið tókst honum að
spyrða saman Þor-
björgu Höskuldsdóttur
og Ucello. Þetta mætti
kalla: Sjáið þið bara
hvað ég er klár-stílinn.
Það efast enginn um
þekkingu Halldórs, en
hvað skilur hann? Ég
hef aldrei séð neitt sem
gefur til kynna að hann
botni nokkuð í málara-
list, eða að hann hafi yf-
ir höfuð nokkurn áhuga á henni. Svo
nýlegt dæmi sé tekið sá hann ekkert í
Pétri Gaut, annað en að hann væri
gamaldags. Hvað er tilfinning fyrir
málverki eiginlega gömul? Að
minnsta kosti eitt eiga listfræðingar
sameiginlegt, að Birni Th. undan-
skildum hafa þeir engan stíl, nema til
sé eitthvað sem heitir formála- og
langhunda stíll.
Guðbergur Bergsson hefur stíl.
Hann gerir aldrei neitt sem ætlast er
til af honum. Fyrir löngu tók hann til
við að skrifa myndlistarpistla í viku-
blað, sem ég man ekki lengur hvað
hét. Sumir héldu víst að þetta væri
gagnrýni, en svo var nú ekki. En
hvað var það? Hann tók fyrir sýn-
ingar, allt frá Sigfúsi Halldórssyni,
niður í minimalista með ferkantaða
hausa. Hann skilaði aldrei neinum
skýringum, en þetta var skemmti-
legt.Væri það ef til vill ráð, að í stað
gagnrýni væru skáldin virkjuð til að
skrifa með sýningar í huga og gætu
svo annaðhvort hleypt skáldfáknum
á skeið, látið hann lulla eða ausa og
amen eftir efninu. Svo myndi blaðið
borga í ljóðasjóðinn og allir vera
glaðir.
Myndlistargagnrýni hefur fyrir
löngu gengið sér til húðar, hafi hún
nokkurn tíma átt rétt á sér. Það nær
enginn utan um þetta medúsuhöfuð,
allt frá innpökkuðum brúm og dóm-
kirkjum, niður í stokka fulla af jötun-
uxum og allt hugsanlegt og óhugs-
anlegt rugl þar á milli. Gagn-
rýnendum er eins gott að þykjast
vera með á nótunum, en þeir eru í
reynd mest í að vekja athygli á sjálf-
um sér. Það er eins og stífla hafi
brostið og flóðbylgja lagst yfir lönd-
in. Ofan á flaumnum flýtur svo skræk
áróðursmaskína eins og korktappi.
Engin flóðbylgja er svo mikil að hún
endi ekki í drullupollum.
Maðurinn hefur lengi fengist við
spádóma, bæði lærðir og leikir, svo
og spákonur með spil. En spádómar
eru haldnir þeirri ónáttúru að rætast
aldrei. Það er líklega best að leggja
það í hendurnar á spákonum hvað
muni upp vaxa af fúlum pollum flóð-
bylgjunnar. Maður getur alltaf von-
ast eftir trompi. Frá upphafi til okkar
daga hefur myndlist lotið ákveðnum
grunnreglum. Reglurnar hafa alltaf
verið teygjanlegar og bjóða nánast
upp á að reynt sé á þanþolið. En sá
sem hefur fengið eitthvert uppeldi
slítur ekki strenginn, hann leikur á
hann. Sá listarinnar órabelgur,
Picasso, sneri oft reglunni á haus,
sneri henni síðan við aftur, en hafnaði
henni aldrei. Svo komu þeir tímar að
listamenn hættu að reyna á þanþol
reglunnar. Þeir vissu ekki einu sinni
að neitt slíkt væri til og það er í raun-
inni ekki hægt að brjóta það sem er
ekki til. Þeir vita heldur ekkert um
þann spenning sem fylgir því að
reyna á strenginn.
Þegar Einar Hákonarson var
skólastjóri í Myndlista- og handíða-
skóla Íslands var ég þar kennari.
Einu sinni sem oftar var hann í arga-
þrasi við nýlistargauka. Þá varð mér
að orði: Þakkaðu þínum sæla fyrir að
þeir skuli ekki vera að mála. Nú ber-
ast fregnir frá Þýskalandi og víðar og
veit ég ekki sönnur á, þess efnis að
verið sé að moka hugmyndafræðinni
út úr galleríum og mannlausum söfn-
um og fylla allar hillur og veggi af
málverkum. Þessi heimur lýtur fyrst
og fremst lögmálum nýlenduvöru-
verslunar um framboð og eftirspurn.
Ekki hlakka ég til að sjá málverkin –
hverjir ætli verði svo sem fyrstir til
að hella sér út í nýjasta nýmálverkið,
aðrir en jötunuxafræðingarnir, sem
voru ofan í kössum og halda að lista-
sagan hafi byrjað með þeim?
Mér hefur verið heldur hlýtt til
Morgunblaðsins, síðan ritstjórarnir
skutu yfir okkur skjólshúsi, nokkra
undanvillinga úr kalda stríðinu. Og
nú ætla ég að gefa hollvinum mínum
góð ráð og mun ekkert móðgast, þótt
fálega verði tekið. Bjóðið væntanleg-
um sýnendum tvo kosti: Annan, um-
fjöllun gagnrýnanda og hinn, stutta
greinargóða frétt með tveimur
myndum. Ég hef þá trú að frétt með
myndum segi meira um sýningu en
samanlagt fimbulfamb gagnrýnend-
anna.
Ég mun opna sýningu í Galleríi
Fold 24. febrúar nk. Vonast ég ein-
dregið til þess að engum gagnrýn-
enda blaðsins verði falið að fjalla um
þá sýningu.
Gagnrýni –
til hvers?
Kjartan
Guðjónsson
Myndlist
Ég hef þá trú að frétt
með myndum segi
meira um sýningu, segir
Kjartan Guðjónsson, en
samanlagt fimbulfamb
gagnrýnendanna.
Höfundur er listmálari og
fyrrverandi kennari við Myndlista-
og handíðaskóla Íslands.
KRINGLUNNI 4-12, s. 800 6000
OPIÐ HÚS Í DAG LAUGARDAG
Í sölu rúmgóð 101 fm neðri sér-
hæð, auk 12 fm aukarýmis sem
hægt er að nýta sem herb. Tvö
svefnherb. og rúmgóð stofa.
Þvottahús í íbúð. Góð eign á
friðsælum stað með frábæru út-
sýni yfir höfnina. Verð 11,9
millj. Áhv. 6,4 millj. Laus við
kaupsamning!
Hann Ólafur býður ykkur
velkomin til sín
í dag á milli kl. 15-17.
Strandagata 69 - Hafnarfiði

Ársalir- fasteignamiðlun
Ársalir- fasteignamiðlun


Ársalir- fasteignamiðlun
Ársalir- fasteignamiðlun

Björgvin Björgvinsson, lögg. fasteignasali.
Í hjarta borgarinnar - Austurstræti 12
ATVINNUHÚSNÆÐI TIL LEIGU
Til sölu eða leigu 4
hæðir í þessu virðu-
lega húsi, alls um
750 fm. Selst eða
leigist saman eða í
smærri einingum.
Hentar t.d. vel fyrir
læknastofur o.fl.Vöggus
ængur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21
sími 551 4050
Reykjavík
alltaf á sunnudögum