Morgunblaðið - 24.03.2001, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. MARS 2001 C 31
O
rðið biblía er komið af
gríska orðinu biblos, sem
þýðir bók; í fleirtölu er orð-
ið biblia, þ.e.a.s. bækur.
Biblían er samtals 66 rit eða bækur
og skiptist í Gamla testamentið og
Nýja testamentið.
Gamla testamentið er að mestu
leyti skrifað á hebresku og saman-
stendur af 39 ólíkum ritum, sem
urðu til á hundruðum ára og voru
skrifuð af ýmsum mönnum. Nýja
testamentið fjallar um tímann eftir
fæðingu Jesú og samanstendur af
27 ritum. Það er skrifað á grísku.
Páll postuli er höfundur 13 þeirra,
eða tæplega helmings allra rita
Nýja testamentisins. Elsta rit Nýja
testamentisins er talið vera eitt af
bréfum Páls postula, 1. Þessaloníku-
bréf, skrifað árið 50 e. Kr., þ.e.a.s.
um 20 árum eftir dauða Jesú.
Þekktustu rit Nýja testamentis-
ins eru kölluð guðspjöll. Þau eru
fjögur að tölu: Matteusarguðspjall,
Markúsarguðspjall, Lúkasarguð-
spjall og Jóhannesarguðspjall.
Markúsarguðspjall er talið vera
elst, eða frá því um 60 e. Kr. Matt-
eusarguðspjall og Lúkasarguðspjall
eru talin rituð um 10 árum síðar, eða
70 e. Kr. Jóhannesarguðspjall mun
vera yngst, eða ritað í kringum árið
100 e. Kr.
Biblían hefur verið þýdd á um
2.000 tungumál, og hefur komið út í
10 mismunandi útgáfum á Íslandi
frá upphafi. Þær eru eftirfarandi:
GUÐBRANDS-
BIBLÍA
1. útgáfa Biblíunnar á íslensku
var Guðbrandsbiblía, kennd við
Guðbrand Þorláksson Hólabiskup.
Útgáfudagur hennar er 6. júní 1584.
Hún er löngum talin vera mesta
bókmenntaafrek þjóðarinnar. Sagt
er að 7 menn hafi unnið að prentun
hennar í 1½-2 ár. Hún var prentuð í
500 eintökum og kostaði hvert ein-
tak 8-12 ríkisdali; það samsvaraði
2-3 kýrverðum. Ef pappír hefði ekki
verið kominn til sögunnar hefði
þurft 311 kálfskinn í hvert eintak
Biblíunnar.
ÞORLÁKS-
BIBLÍA
2. útgáfa Biblíunnar var Þorláks-
biblía, gefin út árið 1644; kennd við
Þorlák Skúlason Hólabiskup. Tölu-
merkt versaskipting kemur fyrst
fyrir þarna. Talið er að upplag Þor-
láksbiblíu hafi verið 500 eintök. Þor-
láksbiblía er fágætust allra ís-
lenskra Biblía í dag.
STEINSBIBLÍA
3. útgáfa var Steinsbiblía, gefin út
árið 1734; kennd við Stein Jónsson
Hólabiskup. Hún var 6 ár í prentun
(prentuð með hléum) og reyndist
mjög dýr, kostaði 7 ríkisdali hvert
eintak. Ekki er vitað um upplag.
VAJSENHÚSSBIBLÍA
4. útgáfa var Vajsenhússbiblía,
gefin út árið 1747; svo nefnd eftir
staðnum, sem hún var prentuð á,
Vajsenhúsi í Kaupmannahöfn. Ekki
er vitað um upplag.
GRÚTARBIBLÍA
5. útgáfan var Grútarbiblía, gefin
út árið 1813. Hún er nefnd svo
vegna prentvillu. Þar sem átti að
standa Harmagrátur Jeremía stóð
Harmagrútur Jeremía. Upplagið
var 5.000 eintök.
VIÐEYJARBIBLÍA
6. útgáfan var Viðeyjarbiblía, gef-
in út árið 1841; hét svo af því að hún
var prentuð í Viðey. Upplag hennar
var um 1.400 eintök.
REYKJAVÍKURBIBLÍA
7. útgáfan var Reykjavíkurbibl-
ían, gefi út árið 1859; prentuð í
Reykjavík. Upplag 2.000 eintök.
LUNDÚNABIBLÍA
8. útgáfan var Lundúnabiblían,
gefin út 1866; prentuð í London.
Ekki er vitað um upplagið.
HEIÐNA BIBLÍA
9. útgáfan var Heiðna biblía, gefin
út árið 1908; nokkrir kristnir trúar-
hópar nefndu hana þetta vegna þess
að þeim mislíkaði ýmislegt í þýðing-
unni.
Umræddum tilvikum var breytt
og kom bókin að nýju út árið 1912.
Upplag (1908-útgáfunnar) var 1.000
eintök.
DOXOLÓGÍUBIBLÍAN
10. útgáfan var svo Biblían frá
1981, sem er í notkun í dag. Upplag
hennar var og er mjög stórt.
Nú er verið að þýða alla Biblíuna
upp á nýtt á íslensku úr frummál-
unum (hebresku og grísku) og
stefnt að því að sú útgáfa – hin 11. –
komi á markað innan tíðar.
Fróðleikur um
heilaga ritningu
Öll börn í fermingar-
fræðslu verða að ein-
hverju leyti að kynnast
grundvallarriti kristinna
manna, Biblíunni. Því er
ekki úr vegi að rifja hér
upp nokkur atriði.




 



 





 

  
!"  #$
% &  ' ( ) !  '"*(  +  ,*%( - "
.$/$0 
12 31
4%%
- "
3
3
5
3
4%%
- "
63
37
5
3
FRÓÐLEIKUR
Geisladiskahulstur
aðeins 500 kr.
NETVERSLUN Á mbl.is