Morgunblaðið - 28.03.2001, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 28. MARS 2001 29
K
O
R
T
E
R
Skíðaskálinn Hveradölum
Brúðarkjólaleiga Katrínar
Glæsivagnar
Blómabúðin Kringlunni
Kökumeistarinn Konditori
Draumadísir
Ýr hársnyrtistofa
Gullkúnst
Eggert feldskeri
Sími. 567 2020
Verið velkomin á glæsilega kynningu í Skíðaskálanum í Hveradölum,
fimmtudagskvöldið 29. mars n.k. Salir Skíðaskálans verða fagurlega skreyttir
og sannkölluð brúðkaupsstemning mun ráða ríkjum. Komið og fáið faglegar
ráðleggingar um allt sem viðkemur brúðkaupi og brúðkaupsundirbúningi
af aðilum sem hjálpa ykkur að gera daginn ógleymanlegan.
Kynnir verður Sigurður Pétur Harðarsson
Húsið opnar kl. 20.00
Tilvonandi brúðhjón,
missið ekki af þessu
einstaka tækifæri!
ÞEIR voru ekki litlir
á förunum, framsóknar-
mennirnir, þegar líða
tók að flokksþingi
þeirra. Mönnum skild-
ist helzt að það hrafna-
þing myndi ráða örlög-
um flokks og þjóðar.
Enda gengu fjölmiðlar
undir þessari flokks-
nefnu eins og þeir ættu
lífið að leysa; gekk Rík-
isútvarp og sjónvarp
þess á undan öðrum
með góðu eftirdæmi.
Það er sérstakur kapít-
uli út af fyrir sig að
rekja hvernig sá fjöl-
miðill hefir rækt óhlut-
drægnisskyldu sína undanfarin miss-
eri, sem þó á að heita að bundin sé í
lögum. Átakanlegust er þó sú niður-
læging stofnunarinnar að vera fjar-
stýrt af hugsjónafræðingi og hug-
myndasmið nýfrjálshyggjuklíku
Sjálfstæðisflokksins, Hannesi H.
Gissurarsyni.
Þegar svo þessu makalausa stór-
þingi lauk gengu þar bónleiðir frá búð
ýmsir fjálgir hugsjónamenn – mjög
sárir og ákaflega móðir. Má þar fyrst-
an telja eina umtalsverða fylgismann
umhverfisverndar, sem Framsóknar-
flokkurinn hefir á að skipa, Ólaf Örn
Haraldsson. Honum var þökkuð lið-
veizlan við íslenzka náttúru með því
að 5 – fimm – af hundraði stórþings-
manna kusu hann til varafor-
mennsku. Ekki reið byggðastefnufor-
kólfurinn feitari hesti af
þinginu, Kristinn Gunn-
arsson. Hann vildi – í
orði a.m.k. – bjarga ís-
lenzkum byggðum með
gerbreyttri stefnu í
fiskveiðistjórnarmál-
um. Tillögur hans voru
steinsvæfðar í nefnd,
þar sem þær verða aldr-
ei vaktar til lífs á ný.
Höfðu skillitlir strákar í
flimtingum að áður en
lauk hefði ganga þeirra
tvímenninga á þinginu,
Ólafs Arnar og Krist-
ins, minnt mjög á Ófeig
karl í Bandamanna-
sögu; þeir hefðu farið
um hækilbjúgir, hældregnir og las-
meyrir.
En litlu var hlutur formannsins
betri. Höfuðandstæðingur hans í
Evrópusambandsmálum, Guðni
Ágústsson, var kjörinn varaformað-
ur, en kandídat Halldórs, Jónína
Bjartmarz, kolféll.
Að öðru leyti var aðaleinkenni
þessa rómaða fjölmiðlaþings hræðsla.
Magnaður ótti við Vinstri-græna, en
þann óttasöng hóf formaðurinn í setn-
ingarræðu sinni. Brýndi hann fund-
armenn mjög á því að láta ekki hug-
fallast þótt afturgengið Alþýðu-
bandalagið riði húsum Framsóknar-
flokksins og kvaðst sjálfur óhræddur.
Minntu hreystiyrði hans á Glám forð-
um, þegar Þórhallur bóndi greindi frá
reimleikum hjá sér: ,,Ekki hræðist eg
flykur þær og þykir mér að ódauf-
legra.“ Þennan málatilbúnað frétti
Steingrímur J. og bólgnaði enn á fjós-
bitanum.
Fjölmiðlar gengu forsmiklir undir
Framsóknarflokknum, fyrir, um og
eftir flokksþing. Vel kann að vera að
það fleyti flokknum fram á veg um
hríð, en ekki til langframa. Hugsjóna-
laus hentistefnuflokkur, án þess bak-
hjarls sem hann áður studdist við,
getur ekki átt langra lífdaga auðið, og
ekki lengri en sem nemur nennu
Sjálfstæðisflokksins að gefa á garð-
ann á hjáleigunni.
Það var reitt hátt til höggs af for-
ystu Framsóknarflokksins og fjöl-
miðlum í aðdraganda flokksþingsins.
Niðurstaðan hinsvegar varð hljóðvær
hundabyssuhvellur.
Hundabyssuhvellur
Sverrir
Hermannsson
Framsókn
Hugsjónalaus henti-
stefnuflokkur án þess
bakhjarls, sem hann
áður studdist við, segir
Sverrir Hermannsson,
getur ekki átt langra
lífdaga auðið.
Höfundur er alþingismaður og
formaður Frjálslynda flokksins.
SEM fyrrverandi
formaður flugslysa-
nefndar get ég ekki
látið hjá líða að rísa
upp til varnar fyrrver-
andi samstarfsmönn-
um mínum í nefndinni,
og þá ekki síst núver-
andi formanni, Skúla
Jóni Sigurðarsyni.
Áður en skýrsla
rannsóknarnefndar-
innar kom út um flug-
slysið í Skerjafirði 7.
ágúst í fyrra þegar
flugvélin TF-GTI
fórst, hafði því verið
haldið fram að for-
maðurinn væri ótrúverðugur vegna
fyrri starfa sinna hjá Flugmála-
stjórn.
Við lestur þessarar ítarlegu
skýrslu tel ég að dregin séu fram á
trúverðugan og vandaðan hátt þau
atriði sem máli skipta. Ekki til að
dæma eða skipta sök, heldur til að
undirbyggja tillögur í öryggisátt.
Ég kalla til vitnis alla þá sam-
starfsmenn sem unnið hafa með
Skúla að rannsókn
flugslysa og flug-
óhappa og þá ekki síð-
ur þá fjölmörgu flug-
menn sem notið hafa
leiðsagnar hans í flug-
öryggismálum.
Fjölmiðlar hafa
ítrekað talað um að
rannsóknarskýrslan sé
síðbúin og loksins sé
hún komin fram.
Skýrslan loksins kom-
in! – Hver er meðal-
tími við gerð skýrslu
sem þessarar? Ég tel
að það sé nefndinni til
sóma að hafa ekki látið
þennan áróður hafa
áhrif á sig, heldur unnið að rann-
sókn málsins á þann vandaða hátt
sem tíðkast hefur hingað til.
Það er ómaklegt að ráðist skuli
að formanni nefndarinnar Skúla
Jóni Sigurðarsyni, heiðursmanni
sem hefur af hugsjón helgað starfs-
ævi sína auknu flugöryggi í land-
inu.
Mér finnst að þegar fjölmiðlar
fjalla um flókin og tæknileg mál
eins og þetta er, beri þeim skylda
að kalla til sérfróða menn um við-
komandi málaflokk og láta þá segja
álit sitt á málinu, rannsókninni og
niðurstöðu hennar.
Öll þjóðin er full samúðar með
ættingjum þessa unga fólks sem lét
lífið í þessu hörmulega slysi. Ég
vona að þær tímabæru tillögur í ör-
yggisátt sem koma fram í skýrsl-
unni komi til framkvæmda án tafar.
Nokkur orð
vegna flugslyssins
Karl
Eiríksson
Höfundur sat í flugslysanefnd í 28
ár, þar af 18 sem formaður hennar.
Flugslys
Þegar fjölmiðlar fjalla
um flókin og tæknileg
mál eins og þetta er,
segir Karl Eiríksson,
ber þeim skylda að kalla
til sérfróða menn.
FYRIR nokkru birt-
ist í DV sannkallað
stjörnuviðtal við for-
ystumann í hérlendum
nasistaflokki. Þakti
boðskapur samtakanna
heila opnu ásamt for-
síðu helgarútgáfu
blaðsins, og vakti þetta
efnisval furðu margra.
Í umræðum sem orðið
hafa af þessu tilefni
hefur sá misskilningur
verið áberandi að í
gagnrýni á birtingu við-
talsins felist einhvers
konar krafa um rit-
skoðun, að þar með sé
vegið að lýðræði og
tjáningarfrelsi fólks. Þetta mátti
heyra á einum af starfsmönnum út-
gáfufyrirtækis DV í viðtalsþætti á
Skjá einum, – spurður um gagnrýni á
birtingu áðurnefnds viðtals fór hann
að tala af nokkurri hneykslun um op-
inberar skorður við prentfrelsi, og
reyndar mátti heyra sama misskiln-
ing hjá einum af föstum pistlahöf-
undum sömu sjónvarpsstöðvar, – sá
gagnrýndi að vísu DV fyrir viðtalið,
en virtist gangast inn á að þetta væri
spurning um opinber afskipti af
skoðanaflutningi fólks, og sagði hann
eitthvað á þá leið að ef valdhafar
Þýskalands á fjórða áratugnum
hefðu haft vit á að banna nasistaáróð-
ur hefði það líklega afstýrt bæði
heimsstyrjöldinni og helförinni, og
má þetta kallast alldjarfleg sögu-
skoðun.
Hugtakarugl
En hér er mikill misskilningur eða
hugtakaruglingur á ferðinni. Fólk
getur látið í ljós efasemdir sínar og
gagnrýni á það hvaða skoðanir bæði
einstaklingar og fjölmiðlar hafa í
frammi, án þess að í því felist krafa
um opinbera ritskoðun. Hugmyndir
okkar um tjáningarfrelsi, og ritfrels-
isákvæði stjórnarskrárinnar, eru
vörn þegnanna gegn af-
skiptum ríkisvaldsins,
en í þeim felst alls ekki
sjálfkrafa réttur hvers
einstaklings sem lætur
í ljós rætnar skoðanir
og mannfjandsamlegar
kröfur til að fá þær
birtar hvar sem er.
Þetta er öllum auðskilið
sem á annað borð
nenna að hugsa um
málin.
Maður fær það oft á
tilfinninguna að mál-
efni á borð við nasisma
og kynþáttahatur séu
fólki sem taka þátt í
hérlendri þjóðmálaum-
ræðu á einhvern hátt of framandi, að
hinn frægi kjarni málsins hverfi sjón-
um. En ef við drögum upp nærtæka
hliðstæðu mætti ímynda sér að upp
sprytti hreyfing sem boðaði þá
stefnu að allir starfsmenn DV og
Frjálsrar fjölmiðlunar yrðu sóttir
inn á heimili sín og síðan skornir á
háls ásamt mökum sínum og börnum
við næsta göturæsi. Reyndar mætti
ímynda sér að fyrsta hugsunin sem
hvarflaði að DV-mönnum er þeir
heyrðu um þessi sjónarmið væri sú
að það hlytu að vera til lög sem bönn-
uðu fólki að viðra slíkar kröfur. En
DV-menn yrðu líklega enn meira
hissa ef aðrir af helstu fjölmiðlum
landsins færu að birta þessi sjónar-
mið athugasemdalaust, – ef til að
mynda Morgunblaðið eða Ríkisút-
varpið færu að gera þessum boðskap
hátt undir höfði, jafnvel í nafni göf-
ugra sjónarmiða um upplýsinga-
skyldu fjölmiðla, og myndu svara
þeim sem gagnrýndu viðkomandi
miðla fyrir að hossa svona viðbjóði
með tilvísun til lýðræðis og tjáning-
arfrelsis.
(Alla þá sem í fljótu bragði mun
þykja ofannefnd hliðstæða bæði
langsótt og fáránleg vil ég minna á að
hún er í fullkomnu samræmi við
stefnu nasista gagnvart gyðingum,
bæði í orði og verki, og einnig í anda
þeirra sjónarmiða sem lesa mátti í
nefndu viðtali í DV – eins og þess að
það sé heillandi hugmynd að drepa
alla svertingja.)
Um pólitískan rétttrúnað
Gagnrýni á birtingu þessa nasista-
áróðurs í DV hafa sumir svarað sem
kröfu um pólitískan rétttrúnað, það
sem enskumælandi kalla PC (Politic-
al Correctness) og þykir fletja út
samfélagsumræðu víða um lönd. Það
er fyllsta ástæða til að menn gefi
þessu gaum, okkar afbrigði af póli-
tískri rétthugsun birtist til dæmis í
því hvernig skoðanir ríða yfir sam-
félagið í bylgjum, – hneykslunaröld-
ur rísa og hníga og hrífa alla með sér.
Vegna þessa verða þeir sem hafa at-
vinnu af því að fjalla um dægurmál í
samfélaginu svo fyrirsjáanlegir, þeir
sem skrifa t.d. vikulega pistla í blöð
eða koma reglulega fram í rabbþátt-
um um málefni líðandi stundar eru
alltaf á einhvern hátt á sama máli og
almannarómur. Liggi einhver vel við
höggi í þjóðfélaginu skulu atvinnu-
kjaftaskarnir alltaf vera fremstir í
grjótkastinu eins og mörg nýleg
dæmi sanna. Einmitt þegar mest er
þörf á einhverjum sem gefur sér tíma
til að draga andann og horfa krítískt
á fárið og jafnvel þora að vera ósam-
mála flestum hinna eru okkar pistla-
og spjallmenn jafnan víðs fjarri,
„geltandi með hinum hundunum“ svo
vitnað sé í Sigfús Daðason.
Í þessum efnum gætum við margt
lært af efasemdum fólks um pólitísk-
an rétttrúnað. En að halda að maður
berjist gegn þeirri hneigð með daðri
við nasisma, það er heimskan sjálf í
hnotskurn, hugmynd þeirra sem
aldrei vaxa upp úr andlegu gelgju-
skeiði.
Nasistaáróð-
ur og tján-
ingarfrelsi
Einar
Kárason
Tjáningarfrelsi
Að halda að maður
berjist gegn þeirri
hneigð með daðri
við nasisma, segir
Einar Kárason, það
er heimskan sjálf
í hnotskurn.
Höfundur er rithöfundur.