Morgunblaðið - 28.03.2001, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 MIÐVIKUDAGUR 28. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FÁTÆKT og einsemd á Íslandi var
yfirskrift málþings sem Laugarnes-
kirkja stóð fyrir síðastliðinn laugar-
dag í samvinnu við Hjálparstarf
kirkjunnar, Rauða kross Íslands,
fræðsludeild Biskupsstofu og Ör-
yrkjabandalag Íslands. Á milli 60 og
70 manns sótti þingið en á því var líð-
an og aðstæður fátækra ræddar og
þeirri spurningu varpað fram hvernig
hægt væri að styðja við bakið á þeim
sem fara halloka í þjóðfélaginu í efna-
legu og félagslegu tilliti.
Að sögn Bjarna Karlssonar, sókn-
arprests í Laugarneskirkju, var sam-
eiginlegt markmið allra sem að mál-
þinginu stóðu að halda fram
gagnlegri og markvissri umræðu um
fátækt og einsemd. „Markmið Laug-
arneskirkju var auk þess að marka
enn skýrar þá stefnu sína að vinna
markvisst að þessum málum í sinni
sókn og svara spurningunni um
hvernig við getum raunverulega sem
kristinn söfnuður og sóknarkirkja
orðið fólki að gagni.“
Bjarni segir málefni örykja brenna
sérstaklega á söfnuðinum þar sem
innan sóknarmarkanna eru meðal
annars Hátún 10 og 12 þar sem fjöldi
öryrkja býr. „Við sjáum það sem for-
réttindi okkar og ljúfa skyldu að
vinna að þessum málefnum,“ segir
hann.
Meðal þeirra sem tóku til máls á
þinginu voru Helga G. Halldórsdóttir,
skrifstofustjóri innanlandsdeildar
Rauða krossins, og var yfirskrift er-
indis hennar „Þriðja aflið“. Þar ræddi
hún hvernig sjálfstæð félagasamtök,
fjölskyldur og einstaklingar geta haft
áhrif til að bæta aðstæður þeirra sem
eru fátækir og lifa í einsemd. Þá
veittu Guðrún K. Þórsdóttir, djákni
Öryrkjabandalagsins, og Einar Andr-
ésson frá Sjálfsbjörgu á höfuðborg-
arsvæðinu þinggestum innsýn í
reynslu öryrkja og þeirra sem búa við
einsemd og fátækt þar sem meðal
annars kom fram að fátæktin verður
sárari eftir því sem þjóðfélagið verður
ríkara. Ágúst Þór Árnason heimspek-
ingur varpaði fram þeirri spurningu
hvort efnaleg og félagsleg réttindi
væru algild mannréttindi á borð við
stjórnmálaleg og borgaraleg réttindi
og Harpa Njálsdóttir félagsfræðing-
ur ræddi um gildi stefnumótunar til
þess að draga úr fátækt. Loks kynnti
Ragnheiður Sverrisdóttir, djákni og
fulltrúi fræðsludeildar Biskupsstofu,
nýútkomna bók sína sem fjallar um
kærleiksþjónustu kirkjunnar og nýj-
ungar í safnaðarstarfi. Auk þeirra
sýndi Halaleikhópurinn, leikhópur
Öryrkjabandalagsins, brot úr leik-
sýningunni „Nakinn maður og annar í
kjólfötum“ eftir Dario Fo.
Bjarni segir málþingið hafa stað-
fest að starf safnaðarins sé á réttri
leið. „Það sem kirkjan getur gert um-
fram aðra er að hún getur verið vett-
vangur opinna samskipta þvert á alla
þjóðfélagsmúra þrátt fyrir að sam-
félagið sé sífellt að verða stétt-
skiptara. Kristin trú hafnar því að það
geti verið réttlætanlegt að skilja lítinn
þjóðfélagshóp eftir í fátækt og kirkj-
an hlýtur alltaf að vera málsvari fyrir
þá sem fara halloka. Auk þess að vera
vettvangur til að skapa skilning og
virðingu milli ólíkra þjóðfélagshópa
hefur kirkjan myndugleika til þess að
sameina krafta sína öðrum öflum sem
vinna að sama markmiði.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Helga G. Halldórsdóttir var meðal þeirra sem fluttu erindi á málþinginu.
Málþing í Laugarneskirkju um fátækt og einsemd
Safnaðarstarf á réttri leið
MINNKANDI fjárveitingar af nor-
rænum fjárlögum til vímuefnavarna í
norrænu samstarfi og takmarkaður
áhugi embættismanna frá sumum
Norðurlandanna er gagnrýndur í
skýrslu Sivjar Friðleifsdóttur, sam-
starfsráðherra Norðurlanda um störf
Norrænu ráðherranefndarinnar árið
2000, sem dreift hefur verið á Alþingi.
Í kafla skýrslunnar þar sem fjallað
er um vímuefnamál segir m.a. að
Norðmenn hafi áhyggjur af aukinni
vímuefnaneyslu í landi sínu en árið
1998 létust 270 manns af völdum of-
neyslu fíkniefna þar í landi. Vímu-
efnainnflutningur á fyrstu mánuðum
síðasta árs er talinn benda til 20%
aukningar. Einnig kemur fram að í
Finnlandi eru 300 þúsund alkóhólist-
ar og 10–15 þúsund vímuefnaofnot-
endur á skrá.
Áhugi á atlögu að vímuefna-
vánni virðist takmarkaður
Greint er frá því að fjárveiting af
norrænum fjárlögum til þessa mála-
flokks á árinu 2001 hafi þó lækkað,
sem sagt er að sé nokkuð í samræmi
við áherslur Dana, sem höfðu með
höndum formennsku í norrænu sam-
starfi árið 2000. „Það verður að segj-
ast, að áhugi embættismanna frá
sumum landanna á að gera miklar at-
lögur að vímuefnavánni virtist tak-
markaður. Orsök lækkaðra fjárveit-
inga á þessu sviði má m.a. rekja til
þess að viðfangsefnin eru færri sem
sum norrænu landanna vilja samein-
ast um. Það skýtur skökku við, að eft-
ir því sem vandamálin aukast skuli
minna vera að gert. Þessi þversögn
undirstrikast af ákvörðun um að
halda engan formennskufund á árinu,
sem veldur því að lítil starfsemi hefur
verið innan ráðherranefndarinnar um
vímuefnamál eftir byrjun september-
mánaðar.
Það er skoðun margra að aukin
þátttaka ráðherra á fundum gæti leitt
til þess að aukinn stjórnmálalegur
kraftur færist í starfsemina í þessum
málaflokki,“ segir í skýrslu sam-
starfsráðherra Norðurlandanna.
156 íslensk ungmenni í
vinnu á Norðurlöndum
Í skýrslunni kemur fram að alls
fóru 156 íslensk ungmenni til vinnu á
öðrum Norðurlöndum á síðasta ári á
vegum NORDJOBB, sem byggist á
atvinnuskiptum ungs fólks milli
Norðurlandanna. 140 norræn ung-
menni komu á sama tíma til vinnu á
Íslandi.
Á vegum NORDPRAKTIK-verk-
efnisins komu 16 ungmenni frá
Eystrasaltsríkjunum til Íslands á
seinasta ári og 6 íslensk ungmenni
sóttu Eystrasaltsríkin heim vegna
starfsþjálfunar og menningarsam-
skipta á vegum svonefnds
ÖSTJOBB-verkefnis.
Ráðstefna um hagsmunamál
á N-Atlantssvæðinu
Fram kemur í skýrslunni að ákveð-
ið hefur verið að efna til ráðstefnu í
Færeyjum næstkomandi sumar um
umhverfis- og sjávarútvegsmál með
þátttöku ráðamanna frá skosku eyj-
unum og norðausturhluta Kanada,
auk íslenskra, færeyskra, græn-
lenskra, danskra og norskra um-
hverfis- og sjávarútvegsráðherra. Er
ennfremur vænst þátttöku frá Írlandi
og Evrópusambandinu. Er þessi ráð-
stefna framhald ráðstefnu sem haldin
var á vegum norrænu ráðherranefnd-
arinnar í Norræna húsinu í desember
1999 um samstarf um sameiginleg
hagsmunamál á Norður-Atlants-
svæðinu.
Sameiginlegt reiknilíkan fyrir
hávaða kemur Íslandi til góða
Meðal þess sem fram kemur í
skýrslunni er að verkefni sem nor-
ræna hávaðanefndin hefur unnið að
hefur skilað meiri og betri árangri en
vonir stóðu til. Viðfangsefni nefndar-
innar var að útbúa reiknilíkan fyrir
hávaða. „Stefnt er að kynningu á nið-
urstöðum verkefnisins fyrri hluta árs
2001 og lýkur þar með starfi nefnd-
arinnar. Niðurstöður verða birtar á
tölvuforriti sem getur nýst yfirvöld-
um á Norðurlöndum sem viðmiðunar-
reikningsforrit fyrir hávaða. Út-
færsla sem þessi kemur Íslandi mjög
til góða þar sem allir hlutaðeigandi
aðilar eiga kost á einföldu rieiknilík-
ani fyrir hávaða sem hægt er að nota
sem grunn við mat á hávaða og kort-
lagningu hljóðstigs. Vinna nefndar-
innar nýtist beint í þá vinnu sem nú er
unnið að á vettvangi ESB um kort-
lagningu á umferðarhávaða en áætlað
er að gengið verði frá samræmdum
reiknilíkönum og kortum fyrir árið
2007,“ segir í skýrslunni.
Skýrsla um störf Norrænu ráðherranefndarinnar árið 2000 lögð fram
Gagnrýnir lág fjárfram-
lög til vímuefnavarna
EINAR Valur Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri Hraðfrystihússins–
Gunnvarar hf., segir ummæli Kristins
H. Gunnarssonar, þingmanns og for-
manns stjórnar Byggðastofnunar, í
Morgunblaðinu í gær um stærsta
sjávarútvegsfyrirtæki Vestfjarða,
vera ósmekkleg og ekki til þess fallin
að auka tiltrú fjárfesta og annarra á
félaginu og starfsemi þess. Einar seg-
ir ummælin vekja furðu þar sem þau
koma frá þingmanni kjördæmisins.
„Honum hefði verið hollara að kynna
sér starfsemi þessa stærsta sjávarút-
vegsfyrirtækis á Vestfjörðum, eins og
honum hefur staðið til boða, en ég hef
ekki orðið var við að hann hafi gert
sér það ómak síðan ég hóf störf hjá
félaginu.“
Einar Valur bendir á að Hrað-
frystihúsið–Gunnvör hafi á síðasta ári
verið rekið með 23 milljóna króna
hagnaði en þá hafi verið búið að gjald-
færa í rekstri 230 milljónir króna
vegna áhrifa gengislækkunar krón-
unnar, auk þess sem áhrif olíuverðs-
hækkunar, um 75 milljónir króna, séu
komin inn í reikningin. „Þetta er að
mati flestra, þar með talið hluthafa,
bæjaryfirvalda og verðbréfafyrir-
tækja, mjög góður árangur í þeim
þrengingum sem dunið hafa yfir sjáv-
arútveg á síðasta ári. Það kom fram í
hófi í boði félagsins að afloknum aðal-
fundi í tilefni 60 ára afmælis fyrirtæk-
isins að félagið hefur verið rekið með
hagnaði í 53 af þessum 60 árum sem
það hefur starfað. Á síðasta ári störf-
uðu að meðaltali um 170 manns hjá
fyrirtækinu bæði í landvinnslu og til
sjós, heildarlaunagreiðslur voru 831
milljón króna, eða að meðaltali tæpar
5 milljónir króna á stöðugildi.
Félagið hefur verið að hagræða í
rekstri, meðal annars með sameining-
um og kaupum á varanlegum fisk-
veiðiheimildum á liðnum 2–3 árum í
þeim tilgangi að skapa arðbært fyr-
irtæki sem hefur kraft til að halda
uppi öflugum rekstri á Vestfjörðum, í
þeim byggðum sem mest eiga undir
högg að sækja og hefur meðal annars
sótt hlutafé til nýrra aðila innan svæð-
is og utan,“ segir Einar Valur.
Segir ummælin
vera ósmekkleg
Framkvæmdastjóri Hraðfrysti-
hússins – Gunnvarar hf.
INGIBJÖRG Pálmadóttir, heilbrigð-
is- og tryggingamálaráðherra hefur
ákveðið að leggja fyrir Alþingi frum-
varp til laga um breytingu á lögum
um ávana- og fíkniefni. Með frum-
varpinu verður ráðherra heimilt að
banna hér á landi alls konar afbrigði
ávana- og fíkniefna, sem eru á listum
með alþjóðasamningum þar um.
Samkvæmt ákvæðum núgildandi
laga er ráðherra heimilt að takmarka
innflutning, vörslu og notkun ávana-
og fíkniefna, ef þau hafa verið flokkuð
sem slík með alþjóðasamningum um
ávana- og fíkniefni. Sífellt eru að
koma fram ný ávana- og fíkniefni,
sem ekki hafa verið tekin upp í al-
þjóðasamninga. Breytingar á slíkum
samningum geta tekið langan tíma og
á meðan er ekki unnt að refsa fyrir
sölu og meðferð efnanna.
Frumvarpið var unnið í starfshópi
sem dómsmálaráðherra skipaði og fól
að fara yfir löggjöf og reglur varðandi
vörslu og meðferð ávana- og fíkni-
efna. Hópurinn var settur á fót að til-
lögu Ríkissaksóknara vegna óvissu
sem reis í kjölfar dóma þar sem sýkn-
að hafði verið af ákærum þar sem
refsiheimildir á þessu sviði þóttu
ófullnægjandi. Af þeim sökum var
ekki talið fært af ákæruvaldsins hálfu
að höfða opinber mál vegna tiltekinna
efna sem hafa svipuð áhrif og efnið
MDMA (alsæla). Ráðherra verður
með frumvarpinu heimilt að banna
hér á landi alls konar afbrigði ávana-
og fíkniefna sem eru á listum með al-
þjóðasamningum þar um.
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðisráðherra
Heimilt að banna afbrigði
ávana- og fíkniefna
STEFÁN Kærnested, fram-
kvæmdastjóri Atlantsskipa,
segir að haffærisskírteini Geysis
hafi runnið út sama dag og Sigl-
ingastofnun kom um borð í skip-
ið, en það var kyrrsett í Hafn-
arfjarðarhöfn sl. föstudag.
„Skipið er að bíða þess að fara í
slipp og þar á að gera við skaft
sem sett var út á. Það er ekki
nema eins og hálfs árs gamalt en
það varð fyrir hnjaski þegar
skipið lenti í mjög slæmu veðri í
40 feta ölduhæð rétt hjá Ný-
fundnalandi,“ segir Stefán.
Hann segir að þetta megi því
rekja til slæms veðurs en ekki
lélegs viðhalds.
„Við vorum að fá annað skír-
teini sem átti að koma um borð í
skipið þegar það kæmi til Nor-
folk. Skipið er hins vegar búið að
vera stopp hérna í hálfan mánuð
meðan við bíðum eftir varahlut-
um og að komast í slipp. Skír-
teinið rann út á meðan.“
„Mér þykir undarlegt að verið
sé að kyrrsetja skip sem er
skrúfulaust og er að fara í slipp.
Það er hvort eð er ekkert að
fara,“ segir Stefán.
Skipið
beið þess
að fara í
slipp