Morgunblaðið - 26.04.2001, Blaðsíða 49

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. APRÍL 2001 49
SÖGU söfnunarkass-
anna hér á landi má
rekja til ársins 1972 er
Rauði kross Íslands
fékk leyfi til að reka
slíka kassa. SÁÁ og
Rauði kross Íslands
hófu samstarf 1989 og
Slysavarnafélagið
Landsbjörg slóst í hóp-
inn ári síðar. Samtökin
stofnuðu Íslenska söfn-
unarkassa árið 1994.
Stjórnendur Ís-
lenskra söfnunarkassa
hafa frá upphafi gert sér
grein fyrir að rekstri
söfnunarkassa getur
fylgt áhætta. Íslenskir söfnunar-
kassar leggja mikla áherslu á að eyða
þeirri áhættu eins og kostur er. Í því
sambandi skiptir miklu máli að vinn-
ingsupphæðir eru tiltölulegar lágar
miðað við aðra vinningsleiki. Reglu-
bundið eftirlit er einnig veigamikill
þáttur í þessu tilliti. ÍSK hefur sett
sér þá starfsreglu að auglýsa hvorki
starfsemi sína né hvetja fólk til þess
að spila og nýtur að þessu leyti sér-
stöðu á meðal fyrirtækja sem byggja
rekstur sinn á vinningaleikjum.
Spilafíkn er vandamál hér á landi
sem víða í hinum vestræna heimi. Á
síðustu árum hefur þessu vandamáli
verið gefinn vaxandi gaumur og um-
ræða um það hefur aukist á opinber-
um vettvangi. Þeir sem eru haldnir
spilafíkn eru jafnframt fúsari til þess
að viðurkenna vandamál sín en áður
hefur tíðkast. Spilafíkn er algengari
hjá körlum en konum og hún er einn-
ig tíðari hjá yngra fólki en þeim sem
eldri eru.
Spilafíkn tengist einnig í mörgum
tilvikum öðrum fíknum eða sálræn-
um vandamálum.
Rannsókn sem Gallup gerði fyrir
Íslenska söfnunarkassa leiðir ljós að
0,6 % Íslendinga eru haldin spilafíkn
og er það vissulega mikið áhyggju-
efni fyrir stjórnendur ÍSK. Rann-
sóknin leiðir ennfremur í ljós að
spilafíklar spila ekki bara í spilaköss-
um heldur jafnvel frekar í öðrum teg-
undum happdrætta en spilakössum.
Spilafíkn er því áhyggjuefni allra
sem reka happdrætti á Íslandi.
Áhersla ÍSK á forvarnarmál
Spilafíkn er hægt að greina og
meðhöndla líkt og aðra fíkn. Það er
því bæði mögulegt og mikilvægt að
vinna forvarnar- og meðferðarstarf.
Þetta hafa aðstandendur Íslenskra
söfnunarkassa haft að leiðarljósi. Í
samræmi við það hafa þeir allt frá
stofnun ÍSK árið1994 styrkt þá aðila
sem boðið hafa upp á meðferð við
spilafíkn.
Spilakassar eru eina form happ-
drætta sem sett hefur verið aldurs-
takmark á þátttöku í. Börn geta tekið
þátt í bingói, íþróttaveðmálum, keypt
skafmiða og lottó án allra vand-
kvæða. Rauði krossinn hefur haft 16
ára aldurstakmark á notkun söfnun-
arkassa sinna frá 1972,
er fyrstu kassarnir voru
settir upp. Var það gert
án þess að ósk eða boð
um slíkt kæmi frá yfir-
völdum. ÍSK hækkar nú
þetta aldurstakmark að
eigin frumkvæði í 18 ár.
Reglur um starfsem-
ina og eftirlit miða eink-
um að því að koma í veg
fyrir að börn og ung-
lingar undir aldri spili í
söfnunarkössunum.
Áberandi skiltum þar
sem aldursmörkin eru
tilgreind er komið fyrir
við kassana. Rík áhersla
er lögð á það við staðareigendur að
virða þessar reglur. Vinningar eru
ekki greiddir út til þeirra sem eru
undir aldri.
Gerðar eru reglulegar kannanir til
að koma í veg fyrir að börn og ung-
menni spili í kössunum og hefur það
starf stöðugt verið eflt frá því að það
hófst árið 1994.
Til að auðvelda starfsfólki, á stöð-
um þar sem söfnunarkassar eru, að
koma í veg fyrir spilun barna og ung-
menna hefur víða verið komið fyrir
fjarstýrðum rofum. Ef einhver sem
ekki hefur náð tilsettu aldurstak-
marki spilar áfram í kassa á vegum
ÍSK, þrátt fyrir áminningu starfs-
manns á staðnum, getur starfsmað-
urinn slökkt á kassanum, án þess að
fara fram fyrir afgreiðsluborðið.
Þetta einfalda ráð hefur miklu breytt
þar sem því hefur verið beitt og verð-
ur haldið áfram að koma þessum
búnaði fyrir þar sem spilun barna og
ungmenna er vandamál.
Meðferð við spilafíkn var óþekkt
fyrirbæri hér á landi fyrir árið 1994
þegar ÍSK styrkti komu Roberts
Hunter til landsins. Kom Hunter til
landsins á vegum SÁÁ og hélt hér
nokkur erindi um meðferð spilafíkla.
Heimsókn hans leiddi meðal annars
af sér ferð fjögurra meðferðarfull-
trúa SÁÁ og Landspítala til Banda-
ríkjanna, en ferðin var kostuð af
ÍSK. Á síðasta ári héldu svo tveir
bandarískir sérfræðingar tveggja
daga námskeið hérlendis fyrir sál-
fræðinga og meðferðarfulltrúa SÁÁ
sem sérhæfa sig í spilafíkn. Nám-
skeiðið var fjölsótt og afar gagnlegt.
Ekki er hægt að koma í veg fyrir
að spilafíklar spili í söfnunarkössum.
Það er hinsvegar hlutverk fyrirtæk-
isins og hluti af forvarnarstefnu þess
að vekja þá sem spila í kössum þess
til vitundar um spilafíkn með útgáfu
fræðsluefnis. Nú eru Íslenskir
söfnunarkassar að ljúka við gerð
bæklingsins „Ekki lengur leikur
einn“ sem fjallar um hættuna sem
fylgir spilafíkn og hvernig hægt er að
leita sér hjálpar.
Forvígismenn og aðstandendur
ÍSK eru sér meðvitandi um hversu
mikla gát verður að sýna við rekstur
spilakassa. Með forvörnum og ríkri
ábyrgðarkennd í rekstri kassanna
telja stjórnendur fyrirtækisins að sú
hætta sem fyrir hendi er sé lágmörk-
uð.
Ábyrgur spilarekstur
Magnús
Snæbjörnsson
Spilafíkn
Hluti af forvarnarstefnu
fyrirtækisins er, segir
Magnús Snæbjörnsson,
að vekja þá sem spila í
kössum þess til vitundar
um spilafíkn með útgáfu
fræðsluefnis.
Höfundur er framkvæmdastjóri Ís-
lenskra söfnunarkassa (ÍSK) sem
annast rekstur söfnunarkassa í eigu
Rauða kross Íslands, SÁÁ og Slysa-
varnarfélagsins Landsbjargar.
Opið hús
Háaleitisbraut 18
Höfum í einkasölu mjög glæsi-
lega 4-5 herb. íbúð, ásamt bíl-
skúr, samtals um 130 fm. Íbúðin
er öll nýstandsett. Nýtt eikar-
parket á gólfum. Stofurnar eru
rúmgóðar og bjartar, gengið er
úr setustofu út á stórar suðvestursvalir. Í eldhúsi er ný eldhúsinnrétting
með fulningahurðum og nýjum tækjum. Baðherbergið er nýstandsett
með flísaplötum á veggjum, nýrri innréttingu og hvítum tækjum. Húsið er
nýtekið í gegn að utan, búið er að skipta um glugga og gler, einungis er
eftir að mála húsið. Sjón er sögu ríkari. Nanna og Guðbergur sýna
íbúðina í kvöld milli kl. 20 og 22. Verð 14,9 m.
Suðurlandsbraut 16, 3. hæð. Sími 588 8787, netfang: sala@h-gaedi.is
FASTEIGNASALA
Sö lus t jó r i : Ó la fu r G. V ig fússon.
Sölum.: Bynjól fur J. Garðarsson og Magnús Geir Pálsson.
S igu rbe rg Guð jónsson, hd l . l ögg . fas te ignasa l i
Sæmundur H. Sæmundsson f ramkvæmdast jó r i .Félag fasteignasala
Túngata - glæsilegt einbýli
Vorum að fá til sölu eitt af þessum eftir-
sóttu einbýlishúsum í vesturborginni.
Húsið stendur við Túngötu og er 2 hæðir
og kjallari, samtals um 280 fm. Auk þess
fylgir nýlegur 34 fm bílskúr. Húsið hefur
verið endurn. frá grunni á einstaklega
smekklegan hátt. Það skiptist m.a. í sex
herbergi, tvær stofur, tvö baðherbergi
o.fl. Falleg lóð. V. 35,0 m. 1438
Skerjafjörður - glæsilegt
Vorum að fá í einkasölu glæsilegt um
250 fm einbýlishús við Skildinganes
með innbyggðum bílskúr á frábærum
stað. Húsið skiptist m.a. í stórar stofur
m. arni, 5 herb., eldhús, 4 baðherb.,
saunaklefa o.fl. Fallegur og góður
garður með upphitaðri innkeyrslu og
gangstétt. 1353
Fallegt og vel skipulagt 230 fm
einbýli auk ca 80 fm rýmis í kjall-
ara og 50 fm bílskúrs. Húsið skipt-
ist m.a. í 5 svefnh., 4 stofur, 2
baðherb., eldhús o.fl. Parket á
gólfum, flísalögð baðherbergi og
mikil lofthæð. Útsýni úr stofu. V.
25,0 m. 1409
Ystasel