Morgunblaðið - 26.04.2001, Blaðsíða 47

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. APRÍL 2001 47
Sjálfboðið starf meðal aldraðra -
verðmæti fyrir íslenskt samfélag
Ráðstefna í Áskirkju
föstudaginn 27. apríl 2001 kl. 13-16
Ráðstefnustjóri:
Anna Birna Jensdóttir, formaður nefndar HTR, um breytta
ímynd öldrunar og starfa meðal aldraðra.
Stjórnandi í pallborðsumræðum:
Hrafn Pálsson, deildarstjóri öldrunarmála HTR.
13.00-13.15
Ávarp Jóns Kristjánssonar, heilbrigðis- og trygginga-
málaráðherra.
13.15-13.45 Ældre hjælper ældre. Ældremobiliseringen i Danmark.
Lise Legarth, verkefnastjóri átaksins ,,Ældre hjælper
ældre“ í Árósum, Danmörku.
13.45-14.00 Heimsóknarþjónusta kirkjunnar
Valgerður Gísladóttir, formaður ellimálanefndar Þjóðkirkj-
unnar.
14.00-14.15 Maður er manns gaman
Pálína Jónsdóttir, sjálfboðaliði Landssambandi eldri
borgara.
14.15-14.30 Þátttakendur eða þiggjendur. Áhrif aldraðra á skipulag
og þróun félagsstarfs.
Þórdís Lóa Þórhallsdóttir, framkvæmdastjóri þjónustu-
sviðs Félagsþjónustunnar í Reykjavík.
14.30-14.45 Rauði krossinn og sjálfboðin störf á efri árum.
Ásgeir Jóhannesson, sjálfboðaliði Rauða krossi Íslands.
14.45-15.15 Kaffihlé - Veggspjaldakynningar
15.15-16.00 Pallborðsumræður - þátttakendur:
Lise Legarth, Ældremobiliseringen, Danmörku,
Pálína Jónsdóttir, Landssambandi eldri borgara,
Ásgeir Jóhannesson, Rauða krossi Íslands,
Lára Björnsdóttir, félagsmálastjóri Reykjavík,
Valgerður Gísladóttir, þjóðkirkjunni.
Kór eldri borgara í Félagsstarfinu Vesturgötu
syngur undir stjórn Sigurbjargar Hólmgrímsdóttur .
Þátttökugjald krónur 500 greiðist við innganginn.
Á SÍÐUSTU misser-
um hefur umræða um
hugsanlega aðild Ís-
lands að Evrópusam-
bandinu átt sér stað
með vaxandi þunga.
Hér eins og víða annars
staðar virðist þjóðin
ætla að skiptast í tvær
álíka stórar fylkingar
og af umræðum að
dæma fer afstaða fólks
einkum eftir pólitískri
sannfæringu eða efna-
hagslegum hagsmun-
um. Eitt er víst og það
er að umræða af þessu
tagi er af hinu góða, því
þjóðin verður sífellt að
vera vakandi yfir breytingum á al-
þjóðasviði sem skipt geta máli fyrir
lífsskilyrði hér á landi.
EES-samningurinn
í fullu gildi
Ein helstu rök þeirra sem óska eft-
ir því að Ísland gerist aðili að Evr-
ópusambandinu lúta að því að með
aðild gætum við haft meiri áhrif á
lagasetningu sambandsins og jafn-
framt að samningurinn um hið Evr-
ópska efnahagssvæði (EES-samn-
ingurinn) hafi veikst, einkum þar
sem aðildarríkjum ESB hafi fjölgað
og EFTA-ríkjunum fækkað. Samn-
ingurinn um efnahagssvæðið í Evr-
ópu er þó í fullu gildi þar til samn-
ingsaðilar ákveða annað. Æðstu
stjórnendur í ESB og hér á landi eru
sammála um þetta og í raun hefur
enginn í alvöru haldið öðru fram.
Staða samningsins knýr því ekki á
um neinar meginbreytingar í sam-
skiptum við sambandið. Sjónarmið
þeirra sem kvarta undan meintu
áhrifaleysi í Evrópu virðast byggjast
á þeim mun sem er á
fullri aðild að ESB ann-
ars vegar og hins vegar
á þeirri stöðu sem
EES-samningur
EFTA-ríkjanna og
ESB-ríkjanna skapar
EFTA-ríkjunum.
Embættismenn okkar
og sérfræðingar í
Brussel virðast sumir
hverjir haldnir vanlíðan
yfir því að fá ekki að
sitja við öll þau nefnda-
borð sem þá lystir. Þó
hefur reynst erfitt að
benda á að sjónarmið
okkar hafi ekki komist
til skila þegar raun-
verulega hefur þurft á að halda.
Menn skyldu ekki gleyma því að
samningnum var fyrst og fremst ætl-
að að færa okkur aukið frelsi af ýmsu
tagi, meðal annars í viðskiptum, en
ekki aðild að lagasmíð í Brussel. Það
má hins vegar minna á að Norður-
landaþjóðirnar sem þegar eru í
sambandinu telja að þær hafi þar lítil
áhrif og leita því leiða til að auka
vægi sitt í samkeppni við stórþjóðir
sambandsins.
Fiskimiðin eru fjöregg
þjóðarinnar
Það er ljóst að miðað við núgild-
andi reglur færðist æðsta stjórn fisk-
veiða á Íslandsmiðum til embættis-
manna og stjórnmálamanna í Bruss-
el gerðust Íslendingar aðilar að ESB.
Sjávarútvegur er sú stoð íslensks
efnahagslífs er ræður mestu um af-
komu þjóðarinnar og sjávarútvegur
er mikilvægari fyrir okkur en nokkra
aðra þjóð í ESB. Aðild að sam-
bandinu fæli því í sér framsal á und-
irstöðum efnahagslífs þjóðarinnar til
embættismanna suður í Evrópu, víðs
fjarri áhrifasviði almennings á Ís-
landi. Það væri óásættanlegt fyrir
þjóð sem vill halda sjálfsvirðingu
sinni að gerast eins konar leiguliðar í
eigin landi. Óábyrg afstaða Evrópu-
sambandsins í sjávarútvegsmálum
gæti á fáeinum árum lagt íslenskt
efnahagslíf í rúst. Þá má minna á að í
Evrópu er ekki litið á sjávarútveg
sem alvöruatvinnugrein og reglur við
úthlutun afla í ESB gætu valdið mik-
illi óvissu og óöryggi fyrir Íslend-
inga. Það er ekki að undra að það er
mat íslenskra stjórnvalda, sam-
kvæmt nýlegri skýrslu utanríkisráð-
herra, að hag sjávarútvegs hér á
landi sé betur borgið utan ESB. Það
er vert að bæta því við að þetta snýst
þó um hag allrar íslensku þjóðarinn-
ar og honum er best borgið án beinn-
ar aðildar að Evrópusambandinu,
enda er mikill munur á hagkerfi og
hagsveiflum á Íslandi og annars stað-
ar í Evrópu. Það virðist því ekkert
sem stendur mæla með því að Íslend-
ingar sæki um aðild að Evrópusam-
bandinu eða knýi á um aðrar meg-
inbreytingar í samskiptum við það.
Ísland og
Evrópusambandið
Stefán Jóhann
Stefánsson
Evrópumál
Aðild að sambandinu
fæli í sér framsal á und-
irstöðum efnahagslífs
þjóðarinnar til embætt-
ismanna suður í Evr-
ópu, segir Stefán Jó-
hann Stefánsson, víðs
fjarri áhrifasviði al-
mennings á Íslandi.
Höfundur er formaður Kjör-
dæmafélags Samfylkingarinnar
í Reykjavík.
MEINATÆKNAR
gegna lykilhlutverki í
því fjölbreytta vinnu-
ferli sem sjúkdóms-
greining og lækning
margra sjúkdóma er.
Þeir taka við sýnum frá
sjúklingum t.d. blóð-
sýni og þvagsýni og
annast greiningu
þeirra. Læknar túlka
niðurstöðurnar og
meta hvaða meðferð
skuli beitt.
Nám meinatækna
hófst við Tækniskóla
Íslands árið 1966 sem
tveggja ára nám á há-
skólastigi. 1988 er námið lengt í 3,5
ára BSc nám. 1996 var námið end-
urskipulagt og er nú 120 eininga
B.Sc. gráða. Kennt er í Tækniskóla
Íslands og á rannsóknastofum heil-
brigðisstofnana aðallega á Landspít-
ala – Háskólasjúkrahúsi.
Eitt meginmarkmiðið breyting-
anna 1996 var að tryggja einsleita
menntun meinatækna. Veita grunn
til að starfa jafnt á stórri deildar-
skiptri rannsóknastofu og á lítilli
rannsóknastofu þar sem sami ein-
staklingur þarf að geta sinnt öllum
mælingum.
Annað meginmarkmið breyting-
anna var að auka þekkingu meina-
tækna í erfðafræði og grunnvinnu-
aðferðum við greiningu erfðaefnis.
Yfir 50% þeirra meinatækna sem
munu ljúka námi um næstu áramót
hafa valið að gera lokaverkefni sem
tengist erfðafræði og stefna á vinnu-
markað utan sjúkrahúsanna.
Aðgangur að náminu er takmark-
aður við 12 einstaklinga á ári líkt og
aðgangur að læknanámi. 1996 var
ákveðið að takmarka hópinn við 6
einstaklinga en með aukningu á að-
stöðu til verklegrar kennslu í TÍ var
hægt að stækka hópinn.
Aldursgreining á
hópi meinatækna er
vinna Landspítala –
Háskólasjúkrahús sýn-
ir að eftir nokkur ár
mun sú stofnun standa
frammi fyrir veruleg-
um vandamálum í
mönnun starfa meina-
tækna. Það er því
nauðsynlegt að finna
leiðir til að geta aukið
fjölda útskrifaðra
meinatækna. Sérstak-
lega í ljósi þess að
meinatæknar sækja í
auknum mæli í störf
utan sjúkrahúsanna.
Námið er þrískipt
Fyrstu þrjár annirnar er lögð
áhersla á grunngreinar eins og efna-
og lífefnafræði, frumulíffræði, líf-
færa- og lífeðlisfræði, töl- og tækja-
fræði.
Næstu fjórar annir fara í nám á
fjórum sviðum meinatækninnar,
meinefna-, blóð-, sýkla- og vefj-
afræði. Ásamt lyfjafræði og erfða-
fræði.
Á síðustu önninni gera nemendur
10 eininga lokaverkefni. Þar kynnast
nemendur undirbúningi rannsókna-
verkefna og vísindalegum vinnu-
brögðum.
Í Tækniskólanum hefur deildin til
umráða tvær verklegar stofur sem
geta með góðu móti tekið við 12
nemendum. Tækjakostur er bland-
aður, en deildinni hafa áskotnast
notuð tæki frá sjúkrahúsum. Öllum
nýrri tækjum kynnast nemendur
fyrst í verklegu námi á sjúkrahús-
unum.
Samstarf við hin Norðurlöndin
og framhaldsnám
Meinatæknideildin í Tækniskóla
Íslands er í samstarfi við átta há-
skóla og sérskóla á Norðurlöndun-
um sem annast kennslu meina-
tækna. Í Noregi, Svíþjóð og
Finnlandi er kennt til B.sc. gráðu en
í Danmörku er námið á háskólastigi
og lýkur með diploma. Danir eru að
vinna að endurskipulagningu náms á
háskólastigi.
Fulltrúar þessara skóla hittast
reglulega og bera saman bækur sín-
ar.
Nokkrir meinatæknar eru í meist-
aranámi við læknadeild Háskóla Ís-
lands og við háskólann í Lundi.
Meinatæknideildin við Tækni-
skóla Íslands leggur áherslu á að
veita nemendum tækifæri á styttri
og lengri námsdvöl hjá samstarfs-
skólum. Hingað til lands koma nem-
ar m.a. til að vinna lokaverkefni.
Núna eru þrír nemar frá Noregi.
Undanfarin tvö ár hafa 5 meina-
tækninemar frá Norðurlöndunum
lokið slíkum verkefnum. Næsta
haust fer nemi héðan að vinna loka-
verkefni í Svíþjóð.
Núverið voru 8 nemar frá Svíþjóð
og Finnlandi hér í 2ja vikna verk-
legu námi í erfðatækni.
Í undirbúningi er námsstefna 60
fulltrúa norræna skóla, hérlendis
næsta haust þar sem fjalla á um
gæði í menntun meinatækna.
Rannsóknatengt nám
á heilbrigðissviði
Þór Steinarsson
Meinatækni
Það er nauðsynlegt,
segir Þór Steinarsson,
að finna leiðir til að geta
aukið fjölda útskrif-
aðara meinatækna.
Höfundur er forstöðumaður meina-
tæknideildar Tækniskóla Íslands.