Morgunblaðið - 26.07.2001, Blaðsíða 22

ERLENT
22 FIMMTUDAGUR 26. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
kjölfar óvenju harðorðrar yfirlýsing-
ar talsmanns ríkisstjórnarinnar þar
sem hann sagði Vesturlönd vilja
gera Makedóníu að alþjóðlegu
verndarsvæði undir stjórn NATO.
Ingimar Ingimarsson, fréttafulltrúi
NATO í Skopje sagðist í samtali við
Morgunblaðið ekki hafa vita hvað
talsmanninum hefði gengið til með
þessum ummælum. „Þau eru hins
vegar til þess fallin að auka óróa í
landinu.“
Segir Ingimar að opinberir emb-
ættismenn, og þá sérstaklega for-
sætisráðherrann, Ljubco Georgiej-
vic, tali á þá leið að þeir ætlist til þess
að NATO og KFOR geri meira en til
stóð. „Það er nánast eins og hann
[forsætisráðherrann] vilji að NATO
taki sig til og ráðist á skæruliðana og
hreki þá í burtu.“ Segir Ingimar að
almenningur fái það því á tilfinn-
inguna að NATO sé ekki að standa
við skuldbindingar sínar og ætli sér
jafnvel ekki að stuðla að friði. „Það
er alið á þessum misskilningi og látið
að því liggja að ábyrgðin liggi hjá
bandalaginu en ekki hjá stjórnvöld-
um. Fólk er óttaslegið og æst og þá
er alltaf auðvelt að finna sökudólg.“
Vopnasölu frá Úkraínu hætt
Talsmenn NATO og aðildarríkja
þess hafa mótmælt áðurnefndum
ummælum talsmannsins harðlega og
segja þau lítt til þess fallin að stuðla
að friði í landinu.
Robertson lávarður ætlar að
heimsækja stjórnvöld í Skopje í dag
og eiga fundi með þarlendum stjórn-
völdum.
Gunnar Lange, yfirmaður NATO í
Makedóníu, segir ásakanirnar um að
bandalagið styðji skæruliðana séu
fráleitar. Þvert á móti hafi hermenn
á vegum NATO gert allt sem í þeirra
valdi stendur til að koma í veg fyrir
að vopnaflutning frá Kosovo-héraði í
Júgóslavíu til skæruliða Albana í
Makedóníu. Samkvæmt upplýsing-
um NATO hafa hermenn bandalags-
ins stöðvað á fjórða hundrað slíkar
sendingar og hafa margir tugir
vopnasmyglara verið handteknir.
Condolezza Rice, öryggisráðgjafi
George W. Bush Bandaríkjaforseta,
var í Úkraínu í gær og fékk hún þar-
lend stjórnvöld til að hætta vopna-
sendingum til Makedóníu. „Við erum
ekki að draga rétt Makedóníu til að
verja land sitt í efa, en við teljum það
ekki vænlegt til árangurs að flytja
fleiri vopn á svæðið,“ sagði Rice.
HART var barist í kringum borgina
Tetovo í norð-vesturhluta Makedón-
íu eftir hádegi í gær, en bardagar
höfðu legið niðri um morguninn.
Voru bardagarnir að minnsta kosti
jafnharðir og þeir sem geisuðu á
þriðjudaginn í kringum borgina, ef
ekki harðari.
Seint í gær undirrituðu albanskir
skæruliðar samning við samninga-
mann Atlantshafsbandalagsins
(NATO), Pieter Feith, þar sem með-
al annars er kveðið á um að skæru-
liðarnir yfirgefi landsvæðin sem þeir
hafa tekið undanfarnar vikur.
Í gærmorgun settu stjórnvöld í
Makedóníu skæruliðum af albönsk-
um uppruna þá afarkosti að drægju
þeir sig ekki til baka áðurnefndum
svæðum myndi stjórnarherinn gera
stórsókn á stöðvar þeirra. Ekki er
ljóst hvort átökin í gær eru merki um
að þessi sókn sé hafin. Ekki er ljóst
hvort dregið hafi úr bardögum eftir
að samningurinn var undirritaður en
makedónísk stjórnvöld neita því að
vera aðilar að honum.
Vestrænir diplómatar segja landið
ramba á barmi borgarastyrjaldar og
sagði Robertson lávarður, fram-
kvæmdastjóri NATO, að ástandið í
landinu væri „háalvarlegt“.
NATO blóraböggull
stjórnvalda
Fjölmenn mótmælaganga var far-
in í miðborg Skopje seint í gær og
endaði fólkið við sendiráð Bandaríkj-
anna. Mótmælin fóru þó friðsamlega
fram, ólíkt þeim sem voru haldin á
þriðjudagskvöld.
Óeirðirnar á þriðjudag komu í
Reynt að koma í veg
fyrir borgarastyrjöld
AP
Makedónískir lögreglumenn reyna að meina mótmælendum inngöngu í
þinghúsið í Skopje á þriðjudag.




 




 



  


 

 
 


  



!!
 

!
"
# $"

%&#' 
 

  


(
) *+,-

  

!"#$"
%&'($"
!)
"%$"
"!)
"($"
%*++!"(,
&"+', ($"

-
($")
.'%/'0
)

Talsmenn NATO hafna
ásökunum um stuðning við
uppreisnarmenn í Makedóníu
Skopje. AP, AFP.
KRÓATÍSKUR hershöfðingi, Ra-
him Ademi, gaf sig fram við
stríðsglæpadómstól Sameinuðu
þjóðanna í Haag í gær, íklæddur
einkennisbúningi. Hershöfðinginn
er ákærður fyrir að hafa stjórnað
herliði sem myrti að minnsta
kosti 38 serbneska borgara og
brenndi fjölda serbneskra þorpa
þegar það átti að draga sig til
baka frá Krajina, svæði sem
Serbar höfðu sjálfir lýst yfir að
væri sjálfstætt lýðveldi.
Þrátt fyrir að fjöldi Serba hafi
verið lögsóttur fyrir stríðsglæpi í
stríðinu í Króatíu á árunum
1991–1995 er Ademi fyrsti Króat-
inn sem sóttur er til saka. Ademi
er Kosovo-Albani að uppruna en
litið er á hann sem stríðshetju í
Króatíu. Á fréttavef AP-
fréttastofunnar er haft eftir
Ademi að hann sé stoltur af því
að hafa tekið þátt í stríðinu. „Ég
gerði ekkert rangt í stríðinu og
ég mun sanna það í Haag. Sam-
viska mín er hrein,“ sagði hann.
Reuters
Króatískur herforingi
fyrir rétt í Haag
Dæmdur
njósnari
látinn laus
Peking. AP.
BANDARÍSKUM fræðimanni sem
er kínverskur að uppruna, Li Shaom-
in, var vísað úr landi af kínverskum
yfirvöldum í gær. Hann flaug áleiðis
til San Francisco í Bandaríkjunum
snemma í gærmorgun. Li var hinn 14.
júlí sl. dæmdur fyrir að veita Taívan
leynilegar upplýsingar um Kína.
Þá tilkynnti lögmaður Gao Zhan,
kínverskættuðu konunnar sem dæmd
var í tíu ára fangelsi á þriðjudag, að
hann væri þess fullviss að henni yrði
sleppt.
Skjót viðbrögð kínverskra yfir-
valda við beiðni lögmannsins um að
Gao verði sleppt vegna hjartaveilu
þykja sýna að þau vilji leysa mál
hennar áður en Colin Powell, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, kemur til
Peking á laugardag, en hann er nú
staddur í Víetnam. Powell er sagður
ánægður með að Li skuli hafa verið
sleppt. „Ég er ánægður með að þessi
mál skuli hægt en örugglega vera að
leysast.“ sagði Powell.
Powell bjartsýnn á lausn mála
Eftir fund sem Powell átti með ut-
anríkisráðherra Kína, Tang Jiaxuan, í
Víetnam í gær gaf hann í skyn að Kín-
verjar myndu einnig vísa Gao og Qin,
sem líka var dæmdur til tíu ára fanga-
vistar á þriðjudag, úr landi. Powell
sagði að búast mætti við formlegri til-
kynningu kínverskra stjórnvalda um
málið innan sólarhrings. „Ég held að
samskipti okkar fari batnandi nú þeg-
ar gremjan á milli okkar er að baki,“
sagði Powell bjartsýnn. Hann sagði
ennfremur að samskipti við kínversk
yfirvöld væru forgangsmál innan rík-
isstjórnar George Bush.
Mannréttindasamtök sem berjast
fyrir mannréttindum í Kína en hafa
aðsetur í New York hafa farið fram á
það við Powell að í heimsókn sinni til
Peking reyni hann að þrýsta á kín-
versk yfirvöld um að gera „verulegar
umbætur í mannréttindamálum“.
Stjórnvöld í Kína hafa reynt að
draga úr pólitískum áhrifum njósna-
málsins. Haft er eftir sendiherra Kína
í Bandaríkjunum að suma hluti eigi
ekki að „taka úr öllu samhengi“.
PHOOLAN Devi, sem var myrt við heimili sitt í Nýju
Delhí á Indlandi í gær, átti sér lífshlaup sem virtist
meira í ætt við kvikmyndir og þjóðsögur en veru-
leikann. Hún varð aðeins 38 ára en meðal hlutverk-
anna sem hún gegndi var forysta fyrir ræningjahópi,
átrúnaðargoð kvenfrelsissinna og fátæks alþýðufólks
og loks þingmaður sem mörgum fannst ganga langt í
lýðskrumi.
Devi var af lágstétt svonefndra Mallah-manna er
annast flutninga á fljótabátum og er hún var ellefu ára
var hún að undirlagi foreldranna gift manni sem var 20
árum eldri. Hún strauk frá honum nokkrum mánuðum
síðar og svo fór að stigamenn rændu henni. Hún var
enn unglingur er tveir glæpamenn skutu ástmann
hennar, er þá fór fyrir stigamannahópnum, þeir höfðu
hana í haldi í kofa í afskekktu þorpi, Behmai, og þar
var henni margsinnis nauðgað af körlum í þorpinu.
Devi tókst að flýja og hún varð leiðtogi ræningja-
hóps 1981. Fór hún með þá til Behmai, náð var í 22
karla í þorpinu og þeir skotnir. Tveim árum síðar gafst
hún upp fyrir erindrekum stjórnvalda og þúsundir
manna í þorpum héraðsins hylltu hana ákaft enda litu
margir á hana sem eins konar Hróa hött. Næstu ellefu
árin sat Devi í fangelsi en hún vildi aldrei viðurkenna
að hún hefði sjálf myrt nokkurn mann.
Árið 1996 var Devi kjörin á indverska þingið og var
þá skjólstæðingur Mulayam Singh Yadav, leiðtoga
Samajwadi-flokksins, er berst fyrir réttindum fá-
tækra. Hún féll af þingi 1998 en náði aftur kjöri næsta
ár. Hét hún að vinna að bættum kjörum kvenna af lág-
um stigum og barðist fyrir því að konur fengju að deila
milli sín þriðjungi þingsæta í landinu.
Ritaðar voru margar bækur um hana og sjálf ritaði
hún endurminningar sínar sem urðu metsölubók. Devi
varð heimsþekkt 1996 er leikstjórinn Shekhar Kapur
gerði vinsæla kvikmynd, Ræningjadrottningin, sem
byggð var á ævi Devi og sýndi hana sem kúgaða konu
er barðist gegn gamaldags og einræðiskenndu þjóð-
félagi er minnti á lénsskipulagið.
Ræningjadrottning á þingi myrt
Líf Phoolan Devi
var efni í þjóðsögur
AP
Phoolan Devi á leið inn í þinghúsið í Nýju Delhí á
mánudag. Hún var skotin til bana í gær.
Nýju Delhí. AFP.