Morgunblaðið - 26.07.2001, Blaðsíða 24

LISTIR
24 FIMMTUDAGUR 26. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
AKUREYRI er í mikilli sókn um
þessar mundir í mennta- og menning-
armálum og er það fagnaðarefni.
Ekki er nóg að menningarlífið
blómstri aðeins á einu horni landsins,
það verður að fá að dafna sem víðast.
Nú stendur yfir Listasumar á Akur-
eyri en það er samheiti menningar-
viðburða sem fram fara á Akureyri
yfir sumartímann. Dagskrá Lista-
sumars í ár er fjölbreytt og myndlist-
arsýningar margar og ólíkar.
Ísland – Japan
Í Deiglunni sýndi franska listakon-
an Veronique Legros ljósmyndir, en
sýningunni lauk 15. júlí sl. Á sýning-
unni voru myndir listakonunnar sem
hún tók í Tókýó í Japan meðan hún
var þar í námi og myndir af íslensku
hálendi, en Veronique er búsett hér á
landi. Myndirnar eru allar svart-
hvítar sem ljær þeim dulúðar blæ.
Með því að nota sömu tækni við allar
myndirnar hvort sem þær eru frá Ís-
landi eða Japan, tekst listakonunni að
afmá fjarlægðina milli landanna og
áhorfendur fá það á tilfinninguna að
myndirnar gætu allt eins verið teknar
í sama landinu, sem er mjög áhuga-
vert. Upphengi verkanna hefði mátt
hugsa betur og í samræmi við sýning-
arsalinn, sem reyndar hentar illa und-
ir myndlistarsýningu og er ekki hugs-
aður sem slíkur. Bæði þarf að
klöngrast upp tröppur og á milli stóla
til að virða sum verkin fyrir sér. Ég
var hrifnari af stóru myndunum sem
hengdar voru upp rammalausar en
þeim minni sem voru rammaðar inn.
Landslagsstemmurnar frá Íslandi
eru friðsælar og ríma þannig við
myndir íslensku landslagsmálaranna
frá því á síðustu öld. Falleg er myndin
þar sem sólin er að byrja að gægjast
upp bak við fjallið Fuji í nágrenni
Tókýó.
Hugmyndaspeglar
Á Kaffi Karólínu, sýnir listakonan
Jonna mósaíkspegla og þrjá spegla
með annars konar umgjörð. Sýning
Jonnu fellur ákaflega vel að umhverfi
sínu inni á kaffihúsinu, svo vel að fyrst
hélt ég að speglarnir væru hluti af
innréttingu kaffihússins. Það getur
verið bæði kostur og galli. Þetta eru
allt saman laglegir speglar, mósaíkin
er heillandi miðill, og myndu þeir
sóma sér vel inni á flestum heimilum.
Speglarnir sem ekki eru með mósaík-
umgjörð eru þó skemmtilegastir og
þar fáum við að kynnast hugmynda-
auðgi listakonunnar. Umgjörð eins
spegils er t.d. unnin úr marglitum ob-
tíðatöppum, sem er stórgóð hugmynd
og hefur kvenfrelsisvísun. Rétt er að
benda á að á Listasafninu sýnir hún
risastórt og mjög áhugavert vegg-
teppi með mynd af Akureyrarkirkju
úr mislitum tíðatöppum. Sýningin á
Karólínu er reyndar meira en handa-
vinna eingöngu. Titillinn er hug-
myndafræðilegs eðlis og rímar þar
sterkt við sýningu Grétars Reynis-
sonar á Kjarvalsstöðum þótt útfærsl-
an sé ólík. Speglarnir á Karólínu eru
nefnilega einn fyrir hvert ár sem hún
hefur lifað, en lengra nær hin per-
sónulega tenging ekki.
Pabbi 01
Í Kompunni, litlu grámáluðu gall-
eríi inn af vinnustofu Aðalheiðar S.
Eysteinsdóttur, hefur Magnús Logi
Kristinsson sett upp sýninguna
„Pabbi 01“ og lauk henni 19. júlí. Upp-
lýsingar um sýninguna og einstök
verk eru fátæklegar, en í sýningar-
skrá kemur fram að listamaðurinn er
við nám í Hollandi og að Pabbi 01 sé
tilvísun til hreinnar hugsunar Hreins
og orðsnilldar Sigurðar, en ekki er út-
skýrt nánar hverjir þessir Hreinn og
Sigurður eru. Gæti verið að listamað-
urinn eigi hér við kollega sína þá
Hrein Friðfinnsson og Sigurð Guð-
mundsson sem báðir búa í Hollandi?
Á vegg hanga A4 blöð með fjölda
heimilisfanga og póstnúmera og allt
gott um það að segja. Kannski er
listamaðurinn hér að hugsa um
heimsþorpið, að heimurinn sé að
skreppa saman. Við hliðina á þessu er
lítil ljósmynd af manni á sviði. Á vegg
gegnt innganginum er burðarverk
sýningarinnar, þrjár myndir í ramma
og texti undir. Á myndunum er eldri
maður að tala í síma eða eiga við raf-
magnstæki. Textinn undir myndun-
um er einskonar talmál og á að vera,
að því er virðist, út í hött. Einn textinn
er eftirfarandi: „Já, já, þar sem þeir
fást ódýrastir. Þú sparar alla vegna
20 krónur á mínútuna í Símalandi.“
Brot úr ævintýrum hversdagsins
þarna á ferðinni.
Gluggaútsýni
Í glugga listhússins Samlagsins,
gegnt Deiglunni, hefur Hadda sett
upp sýningu á ljósmyndum af glugg-
um. Segir í upplýsingum að Hadda
hafi safnað myndum af gluggum sl. 14
ár, einkum frá yfirgefnum húsum.
Seríuvinna eins og þessi getur verið
áhugaverð. Fjöldi ljósmyndara vinn-
ur í þessum anda, tekur seríur af hinu
og þessu og skráir þannig samtímann
í myndum og þjappar upplýsingum
saman. Hadda hefði mátt leggja
meira í sýningu sína því hugmyndin
er hrein og klár. T.d. hefði hún mátt
gefa myndunum látlausari umgjörð,
fækka þeim og stækka einhverjar eða
afmarka hugmyndina enn meira,
sýna t.d. bara myndir úr einni tegund
húsa. Það sem mér fannst sérstaklega
áhugavert við myndirnar var útsýnið
úr gluggunum og heimurinn handan
þeirra.
Erótík?
Aðalheiður S. Eysteinsdóttir býður
gestum og gangandi að líta inn í
vinnustofu sína við Kaupvangsstræti
og hefur stillt þar upp nokkrum mál-
verkum. Miðað við það sem ég þekki
til verka Aðalheiðar, er hún að fara í
nýja átt með þessum verkum sínum. Í
þeim leika aðalhlutverk dísir og púk-
ar í villtum kynlífsleikjum inni í skógi.
Myndirnar eru allar nokkuð stórar og
sumar í yfirstærðum þannig að minn-
ir á leiktjöld. Myndirnar eru frekar
klámfengnar en erótískar og satt að
segja er óvenjulegt að sjá svona verk
eftir konu. Aðalheiður brýtur mynd-
heiminn upp með skemmtilegum
hætti í einni myndinni með því að
mála Maruud snakkpoka í eitt hornið.
Snakkpokinn staðsetur myndina í nú-
tímanum og vekur upp spurningar.
Eru verurnar á myndinni leikarar að
störfum, sem borða Maruud snakk í
hléi, eða er þetta bara „dulin“ snakk-
auglýsing.
Smásaga í svörtu
Jón Laxdal, eiginmaður Aðalheið-
ar, hefur einnig opnað vinnustofu sína
fyrir almenningi. Hann hefur stillt
upp nokkrum verkum á sýningu. Sýn-
ingin ber merki þess að vera vinnu-
stofusýning, þar sem verið er að gera
tilraunir með hluti í rými. Verkin eru
öll unnin í fátæklegan efnivið og
minna á verk frá t.d. popptímabilinu,
þegar menn notuðu fundna hluti í
málverk sín og skúlptúra. Verkin eru
að mestu úr pappa, svartmáluð og öll
hlutbundin. Þau tengjast hvert öðru
og mynda skemmtilegar smásögur.
Lítill drengur horfir á listaverk og við
hlið hans er skólataska. Á vegg er
belti og hálstau og á öðrum vegg stór
gamaldags klukka sem stendur á
gólfi. Við hvert verk er titill þess
skrifaður með nær ósýnilegum stöf-
um og mætti skerpa á þeim til að
skilaboðin komist örugglega til skila.
Þetta er nokkur breyting frá fyrri
verkum listamannsins, en samt er
efnismeðferðin og efnisvalið ekki svo
ólíkt því sem hann hefur verið að
vinna með áður, þ.e. samklipp og -lím-
ingar dagblaðsúrklippa á tvívíða fleti
og þrívíða hluti.
Vert er að minnast á athyglisverða
menningardagskrá sem hann og Að-
alheiður buðu upp á á vinnustofum
sínum, þar sem vinir og vandamenn
þeirra hjóna sáu um listauka á slaginu
sex á hverjum degi í nokkrar vikur.
Þetta er dæmi um það hverju einstak-
lingar geta áorkað til að hleypa lífi í
menningarumræðuna.
Freskur
Í hinu rúmgóða Ketilhúsi, sem nú
eftir viðamiklar endurbætur minnir
meira á íþróttahús en sýningarsal fyr-
ir myndlist, standa yfir tvær sýning-
ar. Á efri hæð sýnir finnski gestalista-
maðurinn Elina Koskimies nokkrar
vatnslitamyndir og enn fleiri myndir
unnar með freskutækni, en listamað-
urinn heillaðist af freskugerð meðan
hún var við nám á Ítalíu. Meðan á ver-
unni á Íslandi hefur staðið hefur hún
safnað jarðvegi frá Mývatni og Goða-
fossi og blandað saman við efni frá
Finnnlandi. Úr þessu gerir hún til-
raunir með freskugerð á járnnet. Að-
ferðin og rannsóknarvinnan er hér
það áhugaverðasta við sýninguna.
Myndefni Elinu er t.d. pottur á þrem-
ur fótum og konur, en myndirnar eru
óskýrar og ná litlum tengslum við
áhorfandann. Elina sýnir einnig jarð-
veg í pokum og hengir þá á handriðið
þarna á efri hæðinni. Sýningin heitir
Villanova - Monte Alban – Akureyri.
Bæjó
Á fyrstu hæð og í kjallara Ketil-
hússins hafa nemendur úr LHÍ tekið
undir sig rýmið og sett upp sýninguna
„Bæjó, hver vegur að heiman er veg-
urinn heim“ og stendur hún til 29. júlí.
Sýningin er lokapunktur á viðamiklu
verkefni sem kallast Hringferð og
snerist um það að listnemar færu út á
land og sýndu myndlist. Alls hafa ver-
ið settar upp 12 sýningar á jafn mörg-
um stöðum víðsvegar um landið og 40
listnemar hafa tekið þátt. Á sýning-
unni í Ketílhúsinu eru hinsvegar hug-
myndasmiðir og stjórnendur verkefn-
isins mættir til leiks með sína eigin
myndlist. Gefið hefur verið út dreifi-
bréf með upplýsingum um Hringferð-
ina og er bæklingur væntanlegur.
Upplýsingar um sýninguna í Ketil-
húsinu voru þó af mjög skornum
skammti. Vegna hins íþróttahússlega
og hvítskúraða útlits Ketilhússins er
það ekki heiglum hent að setja upp
sýningu á nútímamyndlist þar.
Geirþrúður hefði t.d. þurft að gera
betur við myndbönd sín tvö sem sýnd
eru á sjónvarpsskjám, annað hvort
reyna að afmarka sýningarrýmið með
einhverju móti eða kasta myndunum
á vegg. Á öðrum skjá hennar sjáum
við myndavél á ferð sem beint er að
húsum og það í sjálfu sér er ekki mjög
áhugavert. Í hinu verkinu, sem er öllu
minna áhugavert við fyrstu sýn, en
reynist þó meira spennandi, sjáum við
mynd af bílastæði, eins og eftirlits-
myndavél sé beint að stæðinu. Undir
hljómar svo tónlist sem passar verk-
inu vel. Þriðja verk Geirþrúðar er
geisladiskastandur og í honum eru
geisladiskar með tali og blaðri þeirra
fimmmenninga um allt og ekkert. Það
er í sjálfu sér áhugavert og í stíl við
myndbönd hennar, þannig að þegar
allt kemur til alls hafa verk hennar
sama hversdagslega yfirbragðið og
mynda eina heild.
Í dimmu skoti við stigann niður í
kjallara er samvinnuverkefni lista-
mannanna, en það er eins konar heim-
ild um ferðir þeirra og upplifanir.
Þetta eru litskyggnur og undir
hljóma samtöl sem eiga við hverja
mynd.
Daníel hefur hreiðrað um sig niðri í
kjallara og á myndbandi sjáum við
hann í miðju kríuvarpi með hóp af
brjáluðum kríum fyrir ofan sig. Þetta
verk er í raun millistig á milli sjálf-
stæðs myndbandsverks og upptöku á
gjörningi, sem minnir um margt á
sjálfsmeiðingargjörninga áttunda
áratugarins, þegar listamenn létu
skjóta sig í hendina, gengu á veggi og
létu eiturslöngur skríða um líkamann.
Hvítt efni í loftinu rammar inn sýn-
inguna sem nýtur sín vel þarna í af-
mörkuðu rýminu.
Verk Bryndísar er utan dyra. Hún
hefur fundið því stað í rauðum bruna-
stiga á hlið hússins og notar hann sem
hluta af verkinu. Hún hefur hengt
rauðar blöðrur í stigann og úðar vatni
á allt saman. Þetta er frísklegt verk
og skemmtilegt og leikur hljóðið í
vatnsdropunum þegar þeir skella á
blöðrunum stórt hlutverk. Rétt hjá
stiganum er spegill sem á að varpa
sólarljósi á verkið en speglinum er
ofaukið að mínu mati.
Huginn klæðir hluti með marglit-
um leir og á opnuninni sat hann sjálf-
ur á stöpli sem lifandi skúlptúr með
fótinn leirklæddan. Dreifðir um gólfið
voru hlutir eins og brúsi og mjólkur-
kassi og minntu verk Hugins óneit-
anlega á verk félaganna Fischli &
Weiss. Verk Hugins eru látlaus en fal-
leg.
Í heildina má segja að sýningin
birti okkur mismunandi myndir af
hversdagslífinu og er athyglisvert að
velta því fyrir sér, hvort sýningin sé
dæmigerð fyrir hugsanagang, vinnu-
brögð og efnistök yngstu kynslóðar-
innar í íslenskri myndlist. Verkin á
sýningunni eru án efa það athyglis-
verðasta sem er að sjá á Listasumri
nú um stundir.
Myndlistarsumar
MYNDLIST
L i s t a s u m a r á
A k u r e y r i
Ýmsir listamenn
ÝMSIR MIÐLAR
Þóroddur Bjarnason
Morgunblaðið/Þóroddur
Sýningargestur ávarpar listamanninn Huginn við opnun sýningarinnar.
HÚSFYLLIR var í Sigurjónssafni
blíðskaparkvöldið nýliðna er Svava
Kristín Ingólfsdóttir mezzosópran og
Iwona Ösp Jagla píanóleikari efndu
til einsöngstónleika. Og óhætt má
fullyrða að undirtektir áheyrenda
hafi verið hlýjar í samræmi við sum-
arylinn úti fyrir á mótum sólmánaðar
og heyanna, að maður segi ekki eld-
heitar, því klöpp, blístur og bravó-
hróp, a.m.k. aftast úr sal, urðu þegar
á leið með þvílíkum ósköpum, að leita
verður lengst suður í heimalönd claq-
ue-hefðar til að upplifa önnur eins
fagnaðarlæti frá oftast dagfarsprúð-
um tónleikagestum norðurhjarans.
Algengt er orðið á söngtónleikum
að hita fyrst upp með ítalskri „antík“-
aríu, í þessu tilviki hinni vel kunnu Se
tu m’ami Parisottis, og tókst ágæt-
lega til. Næst kom meistaraverk Ro-
berts Schumanns frá „ljóðasöngva-
ári“ hans 1840 um ástir og ævi konu,
Frauenliebe und – Leben, 8 laga
söngvabálkur við ljóð von Chamisso.
Það var einmitt þá sem Schumann
gekk að eiga Clöru Wieck, er hann
kynntist kornungri, og einhvern veg-
inn er manni erfitt að sætta sig við of
dramatíska meðferð á þessum inn-
blásnum lögum tilhugalífs og ný-
kveiktrar ástar, þó vissulega sé til, og
jafnvel algengari en áður var. Túlkun
Svövu Kristínar hallaðist meir á
þann vænginn, töluvert á kostnað
þeirrar innhverfu viðkvæmni sem
manni virðist vaka fyrir jafnt ljóða-
höfundi sem tónskáldi. En að þeim
forsendum gefnum voru lögunum
gerð allgóð skil, og ekki þurftu flytj-
endur að kvarta undan deyfð hlust-
enda.
Hin klassíska sagnaballaða Jór-
unnar Viðar, Karl sat undir kletti,
flaug mynduglega um loft við næma
söngtextatúlkun og vakran píanóleik
Iwonu Aspar burtséð frá smáklúðri í
lokin, og hin impressjóníska svip-
mynd Jórunnar í tónum af ljóði Lax-
ness um Unglinginn í skóginum
heppnaðist einnig vel, að frádregnu
smá slaghörpugösli. Af Sibeliusar-
lögunum tveim kom hið seinna,
Flickan kom ifrån sin älsklings möte,
bezt út í skapmikilli túlkun beggja
hljómlistarmanna. Hið frumstætt-
framsækna lag sænska „sjávar“tón-
skáldsins Gösta Nystroem, Jag har
ett hem vid havet, tók mikið í, ekki
síður en drungaleg 6/8 ballaða Ture
Rangströms, Vingar i natten, og
settu bæði dramatíska nálgun söng-
konunnar í hásætið.
Þá var komið að óperuaríum
kvöldsins, báðum alkunnum. Aría
Dalilu, Mon cœur s’ouvre à ta voix úr
Samson og Dalilu eftir Camille Saint-
Saëns vakti greinilega mikla hrifn-
ingu, og ætlaði allt um koll að keyra
eftir Seguidillu Carmenar úr sam-
nefndri óperu Georgesar Bizet, enda
má til sanns vegar færa þónokkur til-
þrif, einkum af leikrænum toga.
M.a.s. var ekki laust við að chal-
umeau nefkveðnin á neðsta registri
Svövu gæti minnt pínulítið á eina
mestu Carmen-prímadonnu allra
tíma, Maríu Callas, enda þótt mikið
vantaði að öðru leyti upp á að söng-
konan gæti skartað sambærilegum
glans, lipurð og þéttleika.
Í heild virtist því öðru fremur til-
finningaleg textatúlkun Svövu Krist-
ínar standa upp úr á þessu kvöldi.
Músíkölsk mótun og tónblær radd-
hljóðfærisins almennt höfðaði hins
vegar minna til mín, enda tók ég
smám saman að sakna þeirrar áferð-
armýktar og fjölbreytni til mótvægis
við kraft og dramatík sem örvar inn-
lifun hlustandans og heldur huga
hans föngnum allt til enda.
Ástir og ævi konu
TÓNLIST
S i g u r j ó n s s a f n
Schumann: Frauenliebe und -leben,
auk sönglaga og óperuaría eftir
Parisotti, Jórunni Viðar, Sibelius,
Nystroem, Rangström, Saint-Saëns
og Bizet. Svava Kristín Ingólfs-
dóttir mezzosópran; Iwona Ösp
Jagla, píanó. Þriðjudaginn 24. júlí
kl. 20:30.
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
Morgunblaðið/Arnaldur
Svava Kristín Ingólfsdóttir og
Iwona Ösp Jagla.