Morgunblaðið - 01.08.2001, Síða 34

Morgunblaðið - 01.08.2001, Síða 34
MINNINGAR 34 MIÐVIKUDAGUR 1. ÁGÚST 2001 MORGUNBLAÐIÐ ✝ Guðbjört Hall-dóra Vagnsdótt- ir fæddist á Bíldudal 20. október 1927. Hún lést á Fjórð- ungssjúkrahúsinu á Ísafirði 23. júlí síð- astliðinn. Foreldrar hennar voru Vagn Þorleifsson frá Hok- insdal í Arnarfirði og kona hans Bjarn- ey Sólveig Guð- bjartsdóttir frá Bæ á Bæjarnesi í Barða- strandarsýslu. Systkini Halldóru eru Gunnar, f. 13.7. 1918, látinn; Valgerður, f. 14.7. 1924, látin; Þor- leifur, f. 5.10. 1926; Margeir, f. 16.9. 1929, látinn; Kristjana, f. 8.3. 1931; Guðlaug, f. 14.8. 1932; El- er Leó Reynir Ólason frá Siglu- firði, hennar börn Jón Hrafnkell Árnason, f. 5.7. 1975. Svandís El- ísa Sveinsdóttir, f. 4.1. 1981. Henn- ar sambýlismaður er Jón Karl Stefánsson. Gunnlaugur Óli Leós- son, f. 8.7. 1988. Halldóra Minný Leósdóttir, f. 9.11. 1990. Sigurður Pétur, f. 19.1. 1956. Eiginkona hans Ingibjörg Sigríður Jónsdótt- ir, f. 6.2. 1956, frá Hafnarfirði. Þeirra börn eru Halldóra Laufey, f. 30.9. 1974. Jón Þorsteinn f. 20.5. 1979. Sambýliskona hans er Jo- anna Eliza Wrona. Jónína Sólveig, f. 25.1. 1958. Ólafur Ragnar, f. 7.8. 1959. Eiginkona hans var Sigrún Sverrisdóttir, f. 26.11. 1966, og dóttir Halldóra Sigrún, létust 5.2. 1999. Arnfinnur Auðunn, f. 10.11. 1962. Eiginkona hans Sarah Josephine Grant frá Londonderry. Börn þeirra eru Anna Katrín, f. 2.7. 1989. María Rós, f. 31.10. 1996. Útför Halldóru fer fram frá Ísa- fjarðarkirkju í dag og hefst at- höfnin klukkan 14. Jarðsett verð- ur í Þingeyrarkirkjugarði. ínborg, f. 7.12. 1933, látinn; Vagna, f. 22.9. 1935; Aðalheiður, f. 18.2. 1937; Snævar, f. 5.6. 1938; Ómar, f. 23.12. 1940; Málfríð- ur, f. 16.12. 1944. Eftirlifandi eigin- maður Halldóru er Jón Þorsteinn Sig- urðsson frá Hvammi í Dýrafirði. Þau voru gefin saman hinn 13. desember 1953. For- eldrar hans voru Sig- urður Jónsson frá Höfða í Dýrafirði og Margrét Arnfinnsdóttir frá Ytri Lambadal í Dýrafirði. Þeirra börn eru: Nefnd Sigrún, f. 27.2. 1954, d. 27.2. 1954; Margrét Ingibjörg, f. 11.2. 1955, sambýlismaður hennar Það var árið 1989 að ég hitti hana Dóru fyrst. Hún Magga dóttir hennar var að koma með væntanlegan tengdason í foreldrahús í fyrsta sinn til kynningar og var ég, tengdason- urinn væntanlegi, örlítið óstyrkur. En ekki hafði ég dvalið langa stund á heimilinu þegar ég vissi að það var með öllu ástæðulaust að kvíða neinu. Ég fann hve velkominn ég var og að þarna bjó gott og einlægt fólk sem tók mér opnum örmum og það sem gert var eða sagt kom beint frá hjart- anu. Þau Dóra og Jón voru ákaflega gestrisin og því höfðingjar heim að sækja. Þess var vandlega gætt þegar gesti bar að garði að nægur matur væri á borðum og enginn færi svang- ur úr húsi. Þetta fékk ég að reyna þarna í minni fyrstu heimsókn og síð- an margsinnis eftir það. Í síðasta skiptið sem við heimsóttum Dóru fengum við okkur bíltúr yfir að Núpi og eyddum dagsstund í þeim gróð- ursæla reit sem skrúðgarðurinn þar er. Blærinn lék við krónur trjánna, blómin kepptust hvert við annað að sýna okkur dauðlegum mönnunum hversu falleg þau gætu orðið á þess- um sólríka sumardegi og tignarleg fjöllin við Dýrafjörðinn virtust vera að reyna að teygja sig til himins. Það fór reyndar vel á því að okkar síðustu samverustundir skyldu tengjast nátt- úrunni, gróandanum, jörðinni og öllu því sem af henni er sprottið, því úr slíku umhverfi er hún upprunnin og hefur verið því tengd sterkum bönd- um alla sína tíð. Það hefur samt varla hvarflað að neinu okkar að sláttu- maðurinn sá, sem mun heimsækja okkur öll að lokum, kæmi svona óvænt og lyki hlutverki sínu með svo skjótum hætti sem raunin varð á. Af moldu erum við komin og til moldar munum við aftur snúna öll sem eitt. Um landamæri lífs og dauða fáum við fátt eitt að vita í lifanda lífi, hvað þá stundina sem við skulum yfir þau ganga og því kemur hún okkur svo oft á óvart. Svo varð einnig nú, en vita máttu, þar sem þú ert nú stödd á grænum grundunum hinum megin, að ég er þér þakklátur fyrir þær stundir og þau ár sem við áttum sam- leið áður en jarðvistardagar þínir voru allir og stundaglas þitt hafði skilað sínu síðasta sandkorni á sinn áfangastað. Leó R. Ólason. Fallin er eik til foldar, fölnaðar greinar og rætur. Leitar til mýkri moldar og mildrar eilífðar nætur. Þegar ég drakk úr kaffibolla hjá Halldóru nokkrum dögum fyrir lát hennar datt mér ekki í hug að þetta væri síðasti sopinn sem hún bæri fyr- ir mig. Ekki heldur að ég ætti eftir að skrifa um hana látna. Fráfall hennar kom eins og þruma úr heiðskíru lofti, jafnvel þó að ég vissi sem aðrir að hún Dóra gengi ekki heil til skógar, þá fannst mér skilnaður að þessu leyti ekkert nærri. Ég ætla ekki að flytja langa reynslusögu eða lofgjörð um líf- daga hennar en það veit ég að oft átti hún í taugastríði og líf hennar var ekki nein lognmolla, þar skiptust á brim og boðaföll og furða hvað eikin þoldi. Þeir sem áttu hana að ef eitt- hvað bjátaði á fundu það að þeir stóðu ekki einir, þeir sem nutu verka henn- ar munu minnast þeirra og sakna. Dóra var mjög söngelsk og söng vel en var löngu hætt því. Aldrei gleymi ég stundunum okkar í brunnhúsinu heima á Álftamýri þegar við vorum að skola þvottinn, þá tókum við stundum lagið þegar við vorum búnar að skola; þótt ég gæti nú ekkert sung- ið, og lækurinn var undirspilið. Lagið sem hún dýrkaði þá var „Áfram veg- inn í vagninum ek ég“; og það verð ég að segja það Dóra söng vel, það lét líka oft hátt í okkur í fjárhúsunum niðri við sjóinn á Álftamýri þegar við höfðum lokið við mjaltir á kvíánum. Þá var hallað sér upp að jötubönd- unum og við tókum lagið. Þá var gam- an að vera til. Miklu fleiri minningar gægjast út úr hugarheiminum á þess- ari stundu en ég læt þessar tvær duga. Við Dóra mín rifjum þetta upp þegar við hittumst næst, þá verða engin höft sem hefta. Þá verður rödd- in farin að mýkjast hjá okkur báðum. Eftirlifandi manni hennar, börnum, barnabörnum og tengdabörnum votta ég samúð og bið þess að þau megi komast yfir mikinn missi með guðs og manna hjálp. Vertu sæl að sinni, systir, við sjáumst. Bjargast allt og birtir þín bíður veröld hlý. Sofðu væran systir sólin rís á ný. Kristjana Sigríður Vagnsdóttir. HALLDÓRA VAGNSDÓTTIR E f okkur langar til að hefna okkar ærlega á einhverjum fyrir misgerðir gæti okk- ur dottið í hug að sitja fyrir óhræsinu í dimmu húsasundi og fleygja yfir það kláðadufti. Til eru miklu róttæk- ari leiðir en þær eru bannaðar og við þeim eru harðar refsingar. Við leyfum að slegist sé með orðum, ekki vopnum sem er eins gott fyr- ir okkur heiglana sem hræðumst allan sársauka og blóð. Við gætum líka mútað aragrúa af fólki til að spyrja illmennið með áhyggjusvip hvort eitthvað sé að, hvort hann (eða hún) sé eitthvað lasinn. Þegar svarið reynist vera: „Nei nei ég hef það fínt,“ er sagt með um- hyggju en um leið nokkurri tortryggni að vonandi sé það rétt en bent á að við- komandi væri nú ósköp vesald- arlegur, grár og gugginn. Hægt væri að minna á að oft vilji fólk ekki horfast í augu við veru- leikann, neiti að viðurkenna að heilsan sé að bila. Læknar bendi auk þess á að margir sjúkdómar séu þess eðlis að hægt sé afstýra alvarlegum áföllum ef nógu snemma sé gripið inn. Ef samsærishópnum tekst að halda óvininum nógu lengi og nógu oft uppi á eyðileggjandi sjúkdómasnakki með tilheyrandi hrakspám gefst hann upp – og verður veikur. En við getum sagt með alvöruþunga að okkur hafi gengið gott eitt til. Við sáum bet- ur en hann að eitthvað var að og það er ekki okkur að kenna að hann varð veikur. Hann ákvað sjálfur að taka mark á blaðrinu, lét sefja sig. Áætlunin getur mis- tekist, sumir eru svo hraustir. En ef maðurinn stenst atlöguna er ekki um neitt tjón að ræða. Allir eru áfram góðir óvinir. Ef menn vilja spá um framtíð- ina er miklu traustara að spá illa en vel. Enginn er dreginn til ábyrgðar fyrir hrakspár sem ræt- ast ekki en vei þeim sem ekki hef- ur vaðið fyrir neðan sig, hvort sem hann er að selja stjórn- málastefnuna sína eða hlutabréf í áhættusömum rekstri. Verð- bréfadrengirnir sem nú eru söku- dólgar í augum margra sem hafa tapað hafa vafalaust ekki gætt sín nógu vel á því að brýna fyrir fólki að bréfin gætu lækkað. Samt er eitthvað undarlegt við að sjá fólk með fullu viti reyna að varpa allri ábyrgð á eigin óforsjálni og stundum hreinni græðgi á þá sem gáfu í skyn það sem fólkið vildi heyra: Að hægt væri að verða rík- ur á skömmum tíma og áhættan væri nærri því engin. Starf þeirra sem reyna að telja okkur trú um eitthvað, selja okk- ur eitthvað sem er óáþreifanlegt og inni í framtíðinni er alltaf það sama. Þeir reyna að fegra það sem þeir vilja koma í verð eða sverta það sem keppinauturinn býður og síðan er það okkar hinna að nota eigin dómgreind og velja og hafna. Við látum ekki kjafta frá okkur allt vit, hvort sem verið er að draga úr okkur kjarkinn eða efla hann. En eitt af leiðinlegri einkennum samtímans er að við erum svo mörg reiðubúin að finna einhverja til að skamma fyrir það sem við vitum að er okkur sjálfum að kenna. Og allt of margir líta á það sem skyldu sína að taka undir kvein og kvartanir af þessu tagi. Fyrir tíma lýðræðis og réttinda borgaranna var einstaklingurinn alltaf nánast réttlaus ef hann þurfti að fást við valdið nema hann væri sjálfur úr röðum aðals- ins. Við höfum það betra núna. Þótt meðaljóninn eigi stundum á brattann að sækja, líka í lýðræð- islöndum, er fjarstæða að við- urkenna ekki að við höfum rétt hlut okkar mjög. Og við misnotum oft nýju réttindin og leitum að sökudólgum þar sem nær væri að bíta á jaxlinn. Enginn heimtaði að ég slægi lán til að kaupa bréf í fyr- irtækinu sem gerði út á vænting- arnar. Ég gerði það sjálfur. Nei, þetta er ekki grein til varnar þeim sem misnota sér traust og koma óorði á frjáls við- skipti með hegðun sinni. Tóbaks- fyrirtækin amerísku, sem blekktu almenning áratugum saman með fölsuðum niðurstöðum úr vísinda- rannsóknum um skaðleysi reyk- inga, voru auðvitað að haga sér eins og hvert annað mafíubatterí. En hneigðin til að láta kenna öðr- um um og láta aðra, einhverja aðra, um skellinn og segja til dæmis að fjölmiðlar eigi sök á vanda sem menn kalla sjálfir yfir sig er að verða að ósjálfráðum við- brögðum. Í samfélagi þar sem all- ir eru önnum kafnir að benda hver á annan verður lítið um að einhver horfi í eigin barm. Þar þýðir lítið að hvetja til forvarna eða þess að menn taki ábyrgð á eigin gerðum. Ekki dregur það úr áráttunni til að finna sökudólg að fjöldi fórnarlambanna sé mikill. Sál- fræðingar nefna dæmi af því hvernig ábyrgðartilfinning þynn- ist út þegar fólk veit að margir deila ábyrgðinni með því. Á sama hátt og við segjum að ríkið eigi að tryggja öllum gott heilbrigði og langlífi án tillits til þess hvernig lífshætti það stundar neitum við að gangast við eigin klaufaskap. Og við eigum ekki bara rétt á bótum heldur sækjum hann af svo mikilli ákefð að tími er kominn til að íhuga hvert stefnir. Banda- ríkjamenn fara í mál við fyrirtæki út af hverju sem er, alltaf finnst lögfræðingur sem vill láta á það reyna hvort dómari sé ekki fús til að dæma skjólstæðingnum skaða- bætur. Kostnaðurinn lendir oft á neytendahópnum öllum í hækk- uðu verðlagi eins og allir vita en réttlætinu er fullnægt. Fjölmiðlar eru oftast hlynntari lítilmagn- anum, þeim sem kærir, en fyr- irtækinu sem flestum finnst að hljóti að hafa efni á því að borga. Láta okkur borga. Á Íslandi er lítið farið að bera á þessu en við erum námfús. Um daginn var ég nærri dottinn í stig- anum, áreiðanlega vegna þess að teppið er orðið gamalt og slitið en ekki vegna þess að ég væri utan við mig. Gat ekki framleiðandinn varað okkur við og sagt að við ættum að gæta okkar þegar göt kæmu á teppið? Ekki mér að kenna Þeir reyna að fegra það sem þeir vilja koma í verð eða sverta það sem keppi- nauturinn býður og síðan er það okkar hinna að nota eigin dómgreind og velja og hafna. VIÐHORF Eftir Kristján Jónsson kjon@mbl.is Ásrúnu kynntist ég ekki fyrr en eftir 1980. Kynni okkar urðu ekki mikil í fyrstu, að vísu a.m.k. árlegar heim- sóknir fjölskyldu minn- ar norður og svo kom hún einnig all- oft suður til Reykjavíkur, en flestir afkomendur Garðars Björns bróður hennar eru búsettir sunnan- og suð- vestanlands. Samskipti fjölskyldu minnar við „Ásrúnu ömmu“, eins og hún var oft nefnd þó að hún væri langafasystir barna minna, urðu meiri eftir að við fluttum til Akureyr- ar sumarið 1996. Ásrún hafði jafn- aðargeð en gat verið nokkuð ákveðin í skoðunum og átti það til að vera stjórnsöm í garð sér nákominna. Minna bar á þessu í samskiptum hennar við karlmenn en stundum þurfti að taka henni með léttri lund. Ásrún var vel frænd- og ættrækin og hélt góðu sambandi við marga úr ÁSRÚN PÁLSDÓTTIR ✝ Ásrún Pálsdóttirfæddist í Garði í Fnjóskadal 30. janú- ar 1913. Hún lést á Fjórðungssjúkrahús- inu á Akureyri að- faranótt 14. júlí síð- astliðinn og fór útför hennar fram frá Glerárkirkju 24. júlí. frændgarði sínum, m.a. í Vesturheimi. Hún heimsótti slóðir Íslend- inga þar tvisvar og þáði heimsóknir þaðan á móti. Hún stóð fyrir út- gáfu í fjölriti á niðjatali móðurafa síns og ömmu, Árna Guðna- sonar og Kristbjargar Benediktsdóttur í Austari-Krókum, en þeir eru sunnanvert undir Flateyjardals- heiðinni. Garður sem var heimili hennar önd- verða ævina var henni ætíð ofarlega í huga, en þaðan fluttist hún til Ak- ureyrar ásamt systkinum sínum og móður árið 1945. Garður stendur yst í Fnjóskadal allhátt í brekkunni austanvert og er þaðan fögur útsýn norður á Flateyjardalsheiði svo og suður og vestur um Dalsmynni, en þar getur veturinn verið harður og snjóþungur og vorin óblíð og síðbúin. Sumarið 2000 kom hluti af fjöl- skyldu Ásrúnar saman á Sigríðar- stöðum í Ljósavatnsskarði. Hún kom þangað og átti með okkur kvöldstund glöð og ánægð og lék við hvern sinn fingur. Næsta dag fór hún svo með okkur í hópferðabíl út á Flateyjar- dal. Þangað var farið með ágætri leiðsögn Páls G. Björnssonar bróð- ursonar Ásrúnar og staðnæmst víða á leiðinni og litið til eyðibýla og þekktra örnefna úr sögum. Úti á dalnum var m.a. komið að Hofi og Knarrareyri, en Hof var í eigu Garð- ars Björns bróður hennar um all- nokkurt skeið. Að Eyri var drukkið kaffi í brekkunni ofanvert við það sem eftir stendur af fjárhúsum Árna Tómassonar, en þeirra munu margir minnast úr þætti Ómars Ragnars- sonar í sjónvarpinu fyrir nokkrum árum. Þessi ferð ásamt samveru- stundunum með fjölskyldu sinni var Ásrúnu mjög ánægjuleg en erfið þar sem hún gekk við hækjur síðustu ár- in eftir að hafa lærbrotnað árið 1997. Nú fyrir síðustu jól kom út bókin „Flateyjardalsheiði“ rituð 1944 af föður Ásrúnar, Páli G. Jónssyni, þá 75 ára. Útgáfan var að undirlagi og fyrir atorku Páls G. Björnssonar. Páll faðir Ásrúnar var landpóstur á heiðinni í hartnær fjörutíu ár á fyrri hluta síðustu aldar og henni og nán- asta umhverfi því gjörkunnugur. Þetta var Ásrúnu afskaplega mikil- vægur og gleðilegur atburður því oft minntist hún þessa rits föður síns. Hún lagði Páli frænda sínum mikið lið við sölu bókarinnar. Ásrún var heilsuhraust fram undir lok ævi sinnar en heilsu hennar hrak- aði ört nú í byrjun sumars og hún lést á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri að liðinni óttu 14. júlí síðastliðinn. Ég kveð Ásrúnu Pálsdóttur frá Garði og sendi aðstandendum henn- ar samúðarkveðjur mínar. Snæbjörn Friðriksson.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.