Morgunblaðið - 10.08.2001, Blaðsíða 23

ingar fyrir afkomu bænda og búsetu í
landinu auk þess að verða til tjóns fyr-
ir neytendur. Væri dæminu snúið við
og hagrætt í stóru sláturhúsunum
þannig að afkastageta þeirra væri í
samræmi við umhverfi og markaðs-
aðstæður yrðu möguleikar litlu slát-
urhúsanna allt aðrir. Nokkur lítil slát-
urhús sem enn eru rekin á forsendum
heimamanna sýna að þetta getur vel
verið hagkvæmt. Sjálfsagt er að huga
að hagræðingu og nýrri markaðssókn
í slíkum fyrirtækjum án þess að hafa
það að markmiði að leggja þau niður.
Fyrsta skrefið er auðvitað að leysa
vanda bænda sem nú í ágústmánuði
vita ekki hvar þeir koma gripum sín-
um til slátrunar í haust auk þess sem
óvíst er hvaða verð þeir fá fyrir fram-
leiðslu sína. En það er aðeins hluti
vandans.
Við núverandi aðstæður ber að
kanna aukna möguleika á rekstri lít-
illa sláturhúsa sem henta betur stað-
bundnum aðstæðum í nautgripa- og
sauðfjárrækt. Slíkt fyrirkomulag yrði
í meira samræmi við þá gæðaímynd
sem verið er að byggja upp í þessum
búgreinum. Framtíð þeirra á einmitt
allt sitt undir því að vel takist að
skapa þeim sérstöðu. Þar þurfa allir
hlekkir að vera jafnsterkir, þ.m.t.
flutningur sláturfjár, slátrun og kjöt-
vinnsla. Því má velta fyrir sér hvort
ekki væri réttast að leysa Goða upp í
frumeindir sínar!
Víti til varnaðar
Fjármagn til endurskipulagningar
á að nýta í þá veru sem hér hefur ver-
ið lýst en ekki til að greiða þá götu
sem Goði og hans líkar ganga.
Bændur, sveitarstjórnarmenn, for-
ysta verkalýðsfélaga og íbúar lítilla
þéttbýlisstaða vítt og breitt um landið
verða að sameina krafta sína og
sporna gegn því að tilveru heilla
byggða og atvinnugreina verði fórnað
á altari stórmennskudrauma, fá-
keppni og einkavæddrar einokunar
sem núverandi stjórnvöld og ýmsir
þeir sem ráða ferð í íslensku atvinnu-
lífi virðast trúa blint á. Ferill Goða og
hliðstæð dæmi úr sjávarútvegi ættu
þó að verða þeim víti til varnaðar.
Höfundar eru þingmenn Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs.
arhópurinn leggur til að þarna
verði sumarvegur til framtíðar.
Vegagerðin hefur gert frumhönnun
að heilsársvegi úr Stíflu í Fljótum
að sýslumörkum á Lágheiði við
slysavarnarskýlið. Þetta er hönnun
í anda 50 ára gamalla sjónarmiða.
Vegur sem yrði greiðfær mestan
hluta ársins í venjulegu árferði.
Frá slysavarnarskýlinu og norður
að Reykjum í Ólafsfirði eru milli 4
og 5 km. Vegagerð er auðveld á
hólum og hæðum og leiðin festir lít-
ið snjó þar sem hæst stendur. Kost-
urinn við Lágheiðina sem fjallveg
er hversu stutt hún er. Aðeins um 2
km eru hærra en 300 m.y.s. og fara
hæst í 390 m.y.s., skv. hönnunar-
teikningum Vegagerðarinnar. Til
viðmiðunar skal nefnt að Holta-
vörðuheiðin er 407 m.y.s. og Öxna-
dalsheiði 540 m.y.s.
Vegagerðin hefur almennt kostn-
aðarreiknað hvern lagðan km á um
25 milljónir króna. Tilboð hafa
hinsvegar verið á bilinu 16–20 millj.
króna á km. Vandaður vel lagður
vetrarvegur frá Þrasastöðum að
Reykjum kostar því varla meira en
250–300 milljónir króna á verðlag-
inu í dag.
Þetta kalla ýmsir frammámenn
þjóðarinnar fjárfestingarslys ef
vegurinn yrði byggður. En þegar
þessir sömu menn hafa liðlega tutt-
ugufaldað þessa nefndu upphæð til
jarðgangagerðar fara þeir að vaxa
af skilningi og þjóðhollustu. Þeir
þekkjast af verkum sínum, þjóð-
arleiðtogarnir, sbr. skrifstofur Al-
þingis við Austurstræti og þjóð-
menningarhús við Hverfisgötu.
Umframkostnaður við húsin nemur
rösklega andvirði vegar um Lág-
heiði.
Tvíbreið eða einbreið göng?
Kynning fór fram 2. og 3. maí sl.
á Siglufirði og í Ólafsfirði á val-
kostum jarðganga milli þessara
nefndu staða. Einbreið göng sögð
kosta 4,4 milljarða, breidd 5 m og
hæð umferðarrýmis 4,6 m með út-
skotum á 160 m millibili. Af gögn-
um mátti ráða að tvíbreið göng
væru ekki á dagskrá en kostnaðar-
auki við tvíbreið göng er um 20%
og verður því 5,3 milljarðar. Þær
gengisbreytingar sem orðið hafa í
þessum mánuði og frá því að kostn-
aðaráætlanir voru gerðar eru ekki
lægri en 15%. Svo tvíbreið göng
kosta ekki undir 6,1 milljarði
króna. Einbreið göng „spara“ um
milljarð. Einn þriðji af þeirri upp-
hæð dugar í sjálfa Lágheiðina. Það
hlýtur að vera gott að eiga vísan
krók fyrir kelduna fyrir háferm-
isbíla, olíubíla og aðra stórflutn-
inga, að ekki sé nú talað um hugs-
anleg óhöpp sem verða og teppa
jarðgöng um lengri eða skemmri
tíma.
Hver ræður ferðinni?
Í tillögu til þingsályktunar um
jarðgangaáætlun fyrir árin 2000–
2004 er gert ráð fyrir tvíbreiðum
göngum milli Siglufjarðar og Ólafs-
fjarðar. Sömuleiðis milli Reyðar-
fjarðar og Fáskrúðsfjarðar. Það
gætir því ósamræmis milli fram-
lagðra tillagna Vegagerðarinnar og
samþykkta Alþingis um nefnd jarð-
göng. Fyrir 6 milljarða má leggja
varanlega góða vegi allt að 300 km
á lengd en slíkar framkvæmdir eru
hvergi á dagskrá og koma ekki til
álita hjá yfirvöldum samgöngu-
mála. Hvað er það sem stýrir því að
ekkert fé er til stórframkvæmda
við vegi en liggur á lausu til jarð-
gangagerðar?
Það er margt sem mælir með því
að leggja veg um Lágheiði án tafar.
Það væri skynsamlegt skref til að
venja Siglfirðinga, Ólafsfirðinga og
Dalvíkinga á að vinna saman í sam-
einuðu sveitarfélagi sem fyrrver-
andi samgönguráðherra gerir að
veigamiklum rökum fyrir ganga-
gerðinni. Það verður ekki þrauta-
laust að reka það nýja sveitarfélag
með sveitarstjórann miðsvæðis í
Ólafsfirði og útibússtjórana til end-
anna. Þá er betra að engin mistök
verði með legu jarðganganna um
Héðinsfjörð sem fara þvert um tvö
virkjuð jarðhitasvæði. Í Ólafsfirði í
landi Ósbrekku sem er í miðju
virkjunarsvæðinu og á 500 m svæði
í Skútudal á virkjunarsvæði Hita-
veitu Siglufjarðar. Fram til þessa
hefur verið forðast að tala og skrifa
á opinberum vettvangi um þessa
veigamiklu áhættuþætti við jarð-
gangagerðina. Gerð Lágheiðarveg-
ar gefur svigrúm til vandaðs und-
irbúnings að jarðgangagerð milli
Ólafsfjarðar og Siglufjarðar og get-
ur komið í veg fyrir afdrifarík stór-
mistök á tveim hitaveitukerfum.
Samgöngur
Hvað er það sem stýrir
því, spyr Hörður Ingi-
marsson, að ekkert fé er
til stórframkvæmda við
vegi en liggur á lausu til
jarðgangagerðar?
Höfundur er fv. bæjarfulltrúi á Sauð-
árkróki.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. ÁGÚST 2001 23