Morgunblaðið - 23.11.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ERFINGJAR Einars Sigurðssonar,
útgerðarmanns í Vestmannaeyjum,
hafa lagt fram beiðni í Héraðsdómi
Reykjavíkur um að Samtök um
kvennaathvarf verði borin út úr hús-
næði í vesturbæ Reykjavíkur. Ekki
liggur fyrir hvenær útburðarbeiðnin
verður tekin fyrir í héraðsdómi en
áður höfðu erfingjarnir beðið um að
húsnæðið yrði rýmt fyrir 15. nóv-
ember sl. Þar sem það var ekki gert
var beiðnin lögð fram. Falli málið
samtökunum í óhag verða þau á göt-
unni því þau fá ekki húsnæði, sem
þau hafa nýlega keypt, afhent fyrr
en 1. júní á næsta ári.
Hæstiréttur féllst á forkaupsrétt
erfingjanna að húsnæðinu með dómi
í lok september sl. og sneri þar með
við dómi Héraðsdóms Reykjavíkur.
Samtök um kvennaathvarf keyptu
húsnæðið af St. Jósefssystrum fyrir
rúmu ári en eftir það kom í ljós for-
kaupsréttur erfingja Einars heitins,
sem ekki hafði verið þinglýst en
rétturinn kom fram á afsali þegar
húsið var selt St. Jósefssystrum í
janúar árið 1981. Höfðuðu erfingjar
Einars þá mál til að fá forkaupsrétt-
inn viðurkenndan. Um æskuheimili
barna Einars er að ræða og hugðist
ein dætra hans, Auður, og hennar
maður, Árni B. Erlingsson, endur-
gera húsið og flytja þar inn um ára-
mótin, með samþykki annarra erf-
ingja.
Í yfirlýsingu sem Auður og Árni
sendu Morgunblaðinu í gær, og birt
er á öðrum stað í blaðinu, rekja þau
sína hlið á málinu og gagnrýna m.a.
stjórn Kvennaathvarfsins. Leggja
þau m.a. fram þá spurningu hvort
stjórn Kvennaathvarfsins ætli „enn
að ota samtökunum í kostnaðarsöm
málaferli til þess eins að geta setið
sem hústökufólk í húsinu í nokkrar
vikur“.
Héraðsdómur viðurkenndi for-
kaupsrétt erfingjanna ekki og var
málinu áfrýjað til Hæstaréttar.
Samkvæmt dómi Hæstaréttar
þurftu St. Jósefssystur að selja erf-
ingjum Einars húsið á sama verði og
Kvennaathvarfið keypti á. Það verð
var rúmum 4 milljónum undir mati
dómkvaddra matsmanna og var mis-
munurinn hugsaður sem góðgjörð-
arstyrkur til athvarfsins.
„Kom okkur í opna skjöldu“
Í málsskjölum í Hæstarétti kemur
m.a. fram að erfingjarnir séu tilbú-
inir til að að veita samtökunum
„sanngjarnan frest“ til að finna sér
nýtt húsnæði, falli dómur þeim í vil.
Eftir dóm Hæstaréttar fóru Sam-
tök um kvennaathvarf þegar að leita
að nýju húsnæði. Hinn 1. nóvember
sl. voru fest kaup á húsnæði í miðbæ
Reykjavíkur, sem þótti hentugt.
Jóna Sigurlín Harðardóttir, fram-
kvæmdastjóri Kvennaathvarfsins,
segir í samtali við Morgunblaðið að
beiðni erfingjanna um útburð hafi
komið sér í opna skjöldu. Hún hafi
ekki átt von að beiðnin kæmi fram
og samtökin fengju þann tíma sem
þyrfti til að komast í nýtt húsnæði.
Hún segir það verulegt áhyggjuefni
ef athvarfið verði húsnæðislaust fyr-
ir jól. Að meðaltali voru 3 konur og 3
börn í athvarfinu á hverjum degi á
síðasta ári. Að hennar sögn hefur
ásókn í Kvennaathvarfið aukist
verulega og hefur þetta ár slegið öll
met í nærri tveggja áratuga sögu at-
hvarfsins. Allt árið í fyrra voru 350
komur skjólstæðinga athvarfsins
skráðar en það sem af er þessu ári
eru komurnar orðnar 450, og einn
mánuður eftir.
Jón Steinar Gunnlaugsson, lög-
maður Kvennaathvarfsins í málinu,
segir að vonast hafi verið til að hægt
yrði að ná samkomulagi um að sam-
tökin fengju inni í húsinu með sína
starfsemi þar til að annað húsnæði
fengist. Krafa sé hins vegar gerð um
að samtökin yfirgefi húsið strax.
„Það vakti athygli að þegar systk-
inin voru að biðja um afsal fyrir
eigninni frá klausturreglunni þá var
beðið um að það yrði stílað á hluta-
félag, sem hefur þann tilgang skráð-
an að standa í útgerð og fiskvinnslu,
rekstri og útleigu fasteigna, lána-
starfsemi, viðskiptum með verðbréf
og eignaumsýslu. Samkvæmt þessu
átti að fara að reka einhverja at-
vinnustarfsemi í húsinu,“ segir Jón
Steinar.
Deilt um hús sem Samtök um kvennaathvarf keyptu af St. Jósefssystrum
Beiðni fyrir héraðsdómi um
að samtökin verði borin út

Yfirlýsing/49
FRAMTÍÐ sýningarsafns og hlut-
verk Náttúrufræðistofnunar Ís-
lands var umræðuefni Björns
Bjarnasonar menntamálaráðherra
á ársfundi stofnunarinnar í gær.
Setti hann fram ýmsar hugmyndir
um framtíðarstaðsetningu nátt-
úruminjasafns, svo sem Laugardal,
Örfirisey, Fossvogsdal, Elliðaárdal
eða Perluna.
„Spyrja má hvort koma mætti
sýningum náttúruminjasafns fyrir
fyrst um sinn í tönkunum í Perl-
unni. Flestir sýningargripanna
geymast best í gluggalausu hús-
næði, þar sem unnt er að stýra hita
og raka. Skipa mætti safninu í
deildir á tanka. Þátttaka Reykja-
víkurborgar er mikilvæg vegna
þessa safns og sýni hún ekki áhuga
á aðild að því má enn spyrja hvort
unnt sé að hugsa sér Nátt-
úruminjasafn Íslands með deildir
eða sérsöfn í samvinnu við áhuga-
sama aðila víða um land.
Hugmyndir eru um að Sjóminja-
safni Íslands verði dreift um byggð-
ir landsins – á hið sama við um nátt-
úruminjasafn? Mætti kjarni þess til
dæmis verða í Sandgerði?“ spurði
ráðherrann. Náttúruminjasafn Ís-
lands á að verða eitt af þremur höf-
uðsöfnum landsins ásamt Þjóð-
minjasafninu og Listasafninu.
Leitað að framtíðarhúsnæði
Siv Friðleifsdóttir gerði húsnæð-
ismál Náttúrufræðistofnunar að
umræðuefni í ávarpi sínu og sagði
nefnd nú vinna tillögur um framtíð-
arstaðsetningu og skyldi hún ljúka
störfum uppúr áramótum.
Fundurinn fór fram á Hótel Örk í
Hveragerði og var fundarsalurinn
prýddur uppstoppuðum dýrum úr
safni stofnunarinnar. Mátti þar líta
hluta af erlenda dýrasafninu sem
ekki hefur verið sýnt frá því á sjö-
unda áratugnum þegar safnið var
til húsa hjá Landsbókasafninu við
Hverfisgötu.
Ársfund stofnunarinnar sitja
starfsmenn í Reykjavík og Ak-
ureyri og starfsmenn náttúrustofa
víða um land, auk gesta. Í gær var á
fundinum rætt um skráningu,
verndargildi og flokkun á nátt-
úrunni og áhrif skógræktar á líf-
ríki, auk þess sem Jón Gunnar Ott-
ósson forstjóri flutti skýrslu um
starfið. Fundinum lýkur í dag með
vinnufundi starfsmanna stofnunar-
innar og umhverfisráðuneytis.
Morgunblaðið/Golli
Milli 50 og 60 starfsmenn Náttúrufræðistofnunar
og ýmsir gestir sitja ársfundinn sem lýkur í dag.
Náttúruminjar
sýndar í tönk-
um Perlunnar? Björn Bjarnason menntamálaráðherra ræddi umframtíð sýningarsafns Náttúrufræðistofnunar.
ÚRSKURÐARNEFND um upplýs-
ingamál hefur synjað Jóhönnu Sig-
urðardóttur alþingismanni um að-
gang að fjárlagatillögum
löreglustjórans í Reykjavík fyrir árið
2002, á grundvelli upplýsingalaga.
Staðfestir nefndin þar með ákvörðun
dóms- og kirkjumálaráðuneytisins.
Telur nefndin m.a. að með því að veita
upplýsingar um fjárlagatillögur lög-
reglustjórans áður en frumvarp til
fjárlaga ársins 2002 hefur verið af-
greitt frá Alþingi gætu þær hugsan-
lega ekki náð tilætluðum árangri.
Forsaga málsins er sú að Jóhanna
Sigurðardóttir fór fram á í byrjun
október að fá aðgang að fjárlagatil-
lögum lögreglustjórans í Reykjavík
fyrir árið 2002 sem sendar voru dóms-
og kirkjumálaráðuneytinu vegna
undirbúnings að gerð frumvarps til
fjárlaga fyrir það ár. Ráðuneytið
synjaði þeirri beiðni og byggði á
ákvæði 4. tölul. 6. gr. upplýsingalaga
sem er svo hljóðandi: „Heimilt er að
takmarka aðgang almennings að
gögnum þegar mikilvægir almanna-
hagsmunir krefjast, enda hafi þau að
geyma upplýsingar um […] fyrirhug-
aðar ráðstafanir eða próf á vegum rík-
is eða sveitarfélaga ef þau yrðu þýð-
ingarlaus eða næðu ekki tilætluðum
árangri væru þau á almannavitorði.“
Jóhanna kærði þessar niðurstöður
til úrskurðarnefndar upplýsingamála
og segir m.a. í kæru sinni: „Mikilvægt
er, að frá því að fjárlagafrumvarp er
lagt fram á Alþingi og þar til það er
endanlega afgreitt hafi þeir sem um
það fjalla sem besta yfirsýn og upp-
lýsingar um hvað eina sem liggur að
baki þeim tillögum sem stjórnvöld
setja fram. Þegar fjárþörf einstakra
stofnana er metin er nauðsynlegt og
eðlilegt að fyrir liggi hvað viðkomandi
stofnun sjálf telur fjárþörfina mikla.“
Úrskurðarnefnd upplýsingamála
tekur undir rökstuðning dóms- og
kirkjumálaráðuneytisins og segir
m.a.: „Sé almenningi veittur ótak-
markaður aðgangur að fjárlagatillög-
um einstakra stofnana og fyrirtækja,
meðan frumvarp til fjárlaga er til
meðferðar á Alþingi, er því hugsan-
legt að ráðstafanir, sem fram koma í
fjárlögum eða þar er gert ráð fyrir,
næðu ekki tilætluðum árangri “ Er
þarna vísað til 4. töluliðar 6. gr. upp-
lýsingalaga.
Aðgangur heimill eftir
afgreiðslu Alþingis
Þá segir í niðurstöðum nefndarinn-
ar: „Þegar leyst er úr því álitaefni,
hvort veita beri aðgang að gögnum á
grundvelli upplýsingalaga með tilliti
til almannahagsmuna, leikast á tvö
andstæð sjónarmið. Annars vegar er
um að ræða rétt almennings til að
fylgjast með því sem stjórnvöld haf-
ast að, og hins vegar möguleika
stjórnvalda til að halda upplýsingum
leyndum í þágu mikil-vægra al-
mannahagsmuna. Úrskurðarnefnd
lítur svo á að tekið sé tillit til beggja
þessara sjónarmiða með því að stjórn-
völd eigi þess kost að synja almenn-
ingi um aðgang að öllum þeim gögn-
um sem tekin hafa verið saman við
undirbúning að gerð fjárlaga og hafa
að geyma hugmyndir og ráðagerðir
einstakra stjórnvalda um ráðstafanir
í ríkisfjármálum, meðan frumvarp til
fjárlaga er til meðferðar á Alþingi og
þar til lögin hafa verið samþykkt. Eft-
ir það eigi aðgangur að slíkum gögn-
um alla jafna að vera heimill …“
Undir úrskurðinn rita Eiríkur
Tómasson, formaður nefndarinnar,
Elín Hirst og Valtýr Sigurðsson.
Úrskurðarnefnd um upplýsingamál
Synjar um að-
gang að fjár-
lagatillögum
GENGI íslensku krónunnar
styrktist lítillega í gær þegar
gengisvísitalan fór í 149,85 eftir
að hafa náð enn einu sögulegu
hámarkinu á miðvikudag.
Lækkun vísitölunnar nam 0,1%
en frá mánaðarmótum hefur
vísitalan hækkað um 3,15%.
Gengi bandarísks dollars var
seinnipartinn í gær 109,65.
Hækkun hans nemur ríflega
4,7% frá sl. mánaðamótum og
29,4% frá áramótum.
Krónan styrk-
ist lítillega