Morgunblaðið - 23.11.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
umta laðar bækur
„… leiftrandi fyndin og háðið hittir víða í mark …
Með þessari frumraun sinni á skáldsagnasviðinu
sýnir Hlín svo ekki verður um villst að hún er afar
ritfær, með hugmyndaflug á við marga og hefur
glöggt auga fyrir skoplegum hliðum samtímans."
Soffía Auður Birgisdóttir, Morgunblaðið
„Þetta er lifandi og bráðskemmtileg frásögn,
snargeggjuð nútímasaga ... Hlín er góður sögu-
maður og erfitt að slíta sig frá bókinni hennar."
Guðríður Haraldsdóttir, Vikan s a l k a f o r l a g . i s
Kynningarfundur um byggingarúrgang
600 kg á hvern
Íslending á ári
LOKIÐ hefur veriðverkefni sem berheitið „Byggingar-
úrgangur á Íslandi –
gagnagrunnur og um-
hverfismat“. Þetta er fyrsti
hluti og er þar fjallað um
magn og gerð byggingar-
úrgangs. Verkefnið verður
kynnt hjá Samtökum iðn-
aðarins, Hallveigarstíg 1, í
dag milli klukkan 15 og 19.
Morgunblaðið spurði Eddu
Lilju Sveinsdóttur deildar-
stjóra hjá Rannsókna-
stofnun byggingariðnaðar-
ins um skýrsluna.
„Ástæða þess að við fór-
um að huga að þessum
málum er sú að umræðan
um sjálfbæra þróun verður
æ fyrirferðarmeiri í öllum
geirum iðnaðar, þar á með-
al byggingariðnaði. Byggingarúr-
gangur er að magni til stærsti ein-
staki flokkur úrgangs sem fellur
til á byggðu bóli. Hér er átt við all-
an þann úrgang sem verður til við
nýbyggingar, viðhald og niðurrif
mannvirkja. Talið er að árlega falli
til um 0,7 til 1 tonn af bygging-
arúrgangi á hvern íbúa í Evrópu.
Þetta er um tvisvar sinnum meira
en magn heimilisúrgangs á hvern
íbúa.
Það er yfirlýst stefna íslenskra
stjórnvalda að standa við gefin lof-
orð um sjáfbæra þróun, það er
m.a. hægt að gera með því að
minnka notkun nýrra hráefna í
byggingariðnaði og auka að sama
skapi endurnýtingu og endur-
vinnslu efnis. Hins vegar voru hér
á landi ekki til neinar tölur um
magn eða gerð byggingarúrgangs
og því ekki á neinu að byggja um
skipulag eða framkvæmd þess að
minnka hann. Því reið Rannsókn-
arstofnun byggingariðnaðarins á
vaðið með því að skipuleggja verk-
efnið „Byggingarúrgangur á Ís-
landi – gagnagrunnur og umhverf-
ismat“ og fékk í lið með sér
Iðntæknistofnun, Sorpu, ERGO –
verkfræðiráðgjöf og Samtök iðn-
aðarins.
Verkefnið fékk styrk frá Upp-
lýsinga- og umhverfisáætlun
Rannís, umhverfisráðuneytinu og
Vegagerðinni og hófst árið 1999.
Markmið þess eru að gera úttekt á
því hvað, hvar og hve mikið fellur
til af úrgangi í byggingariðnaði á
Íslandi og koma þeim upplýsing-
um í gagnagrunn. Þessum fyrsta
hluta lauk í byrjun þessa árs og
kom í ljós að hérlendis eru tölur
um magn byggingarúrgangs svip-
aðar því sem gerist í ESB-lönd-
unum, eða um 600 kg á íbúa á ári.
Auk þess er sá flokkur bygging-
arúrgangs sem er undanskilinn
þegar rætt er um heildarmagn á
íbúa, þ.e. jarðvegur, steinar, mold
og þess háttar sem fellur til á höf-
uðborgarsvæðinu, hátt á aðra
milljón rúmmetra árlega.“
– Þetta eru hrikalegar tölur …
er hér vandamál á ferðinni?
„Tölurnar um byggingarúrgang
fyrir utan jarðvegsflokkana eru
sambærilegar við önn-
ur Evrópulönd og
koma ekki á óvart, en
það sem kom okkur á
óvart var að minnstur
hluti þessa úrgangs fer
þá leið sem flestir halda kannski
að hann fari hér á höfuðborgar-
svæðinu, þ.e. í Sorpu. Staðreyndin
er sú, að 97% þessa úrgangs fara á
svonefnda jarðvegstippa og hafn-
artippa sem reknir eru á vegum
sveitarfélaganna hér og þar um
svæðið. Þar hefur verið leyfð losun
þessa úrgangs endurgjaldslaust á
meðan hann er gjaldskyldur hjá
Sorpu. Reyndar var þessum jarð-
vegstippum, sem magntölurnar
eru byggðar á og mældir voru í
fyrra, verið lokað í ár (jarðveg-
stippar í Gufunesi og Grafarvogi)
og nýr opnaður, Reynisvatnstipp-
ur, og þar eru gerðar strangar
kröfur um losun. Því má búast við
að byggingarverktakar og aðrir,
sem þurfa að losa sig við bygging-
arúrgang, sjái kostnaðaraukningu
við losun hans þessa dagana.
Hins vegar er magn jarðvegs-
flokkanna miklu meira en við átt-
um von á. Það hvort um vandamál
sé að ræða fer eftir því hvernig
sveitarfélögin taka á málinu. Ef
þau leyfa áfram að nota þetta efni í
jarðvegsfyllingar, þá þarf mjög
strangt eftirlit með því að þar fari
aðeins efni sem ekki menga eða
hafa óæskileg áhrif á umhverfið.“
– Er hægt að lýsa því einhvern
veginn hvað þetta er mikið?
„Til að gera sér frekari grein
fyrir magninu má hugsa sér að ef
þessum 1,7 milljónum rúmmetra
af jarðvegsúrgangi væri dreift yfir
allt byggt svæði Stór-Reykjavík-
ur, væri það þakið með um 2,5
sentimetra þykku lagi á ári. Það
myndi taka innan við ár að fylla
gryfjuna á Geldingarnesi sem hef-
ur verið í umræðunni undanfarið,
þegar allir þeir milljón rúmmetr-
ar, sem áætlað er að nota, hafa
verið fjarlægðir. Eða, við gætum
ímyndað okkur vörubílalest, bíl við
bíl, fulla af byggingarúrgangi nán-
ast allan hringveginn.“
– Hvað gerist næst,
þ.e.a.s. nú þegar búið er
að kynna niðurstöður
verkefnisins?
„Framhaldsvinnan
við verkefnið felst í því að stilla
upp nokkrum mögulegum endur-
vinnsluleiðum, að gera umhverfis-
rýni fyrir nokkur valin ferli og að
athuga hvernig sú nýting fellur að
stöðlum og reglugerðum um
mannvirki á Íslandi. Til dæmis er
vinna hafin við að prófa steypu úr
niðurrifnu húsi til notkunar í
steypu og í vegagerð. Áætlað er að
ljúka verkefninu á næsta ári.“
Edda Lilja Sveinsdóttir
 Edda Lilja Sveinsdóttir fædd-
ist í Reykjavík 6. febrúar 1958.
Hún er stúdent frá Mennta-
skólanum við Tjörnina 1977.
BSc í jarðfræði frá Háskóla Ís-
lands 1981 og fjórða árs próf,
127 eininga BSc, í jarðfræði
1982. MSc í jarðverkfræði frá
Queens University í Kanada
1985. Starfaði hjá Iðntækni-
stofnun 1985–1989, verkefni fyr-
ir Járnblendifélagið 1990 og
deildarstjóri jarðfræði- og jarð-
tæknideildar Rannsóknastofn-
unar byggingariðnaðarins síðan
1991. Maki Eddu er Páll Árna-
son efnaverkfræðingur og eiga
þau fjögur börn.
Þá þarf
mjög strangt
eftirlit