Morgunblaðið - 06.12.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 6. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FRUMVARP til fjáraukalaga fyrir
árið 2001 var samþykkt sem lög frá
Alþingi í gær. 35 þingmenn úr
stjórnarflokkunum sögðu já, 19 þing-
menn stjórnarandstöðuflokka
greiddu ekki atkvæði og 9 þingmenn
voru fjarstaddir.
Til mótmæla kom af hálfu þing-
manna stjórnarandstöðunnar, þriðja
daginn í röð, vegna þeirrar leyndar
sem þeir segja yfir kostnaði í lið fjár-
aukalaganna upp á 300 millj. kr.
vegna útboðs- og einkavæðingar-
verkefna. Töldu sumir þingmenn
ekki forsendur til
þess að afgreiða
frumvarpið frá Al-
þingi án þess að
umræddar upplýs-
ingar lægu fyrir
sundurliðaðar, eins
og um hefði verið
beðið.
Jón Bjarnason,
fulltrúi Vinstri
grænna í fjárlaga-
nefnd, gerði það að
tillögu sinni að
þriðju og síðustu umræðu um fjárlög
ársins 2002, sem verður á morgun,
föstudag, yrði frestað fram yfir helgi
þar sem starfsáætlun þingsins væru
nú þegar komin úr skorðum og til-
lögur ríkisstjórnarinnar um niður-
skurð og endurskoðun frumvarpsins
væru allt og seint fram konar. Varð
ekki orðið við þeirri beiðni þing-
mannsins, en Ólafur Örn Haraldsson
(B) formaður fjárlaganefndar, hvatti
nefndarmenn til að sýna samstarfs-
vilja og þoka málum þannig áfram að
tækist að afgreiða málið með um-
ræðu á föstudag og væntanlega þá
atkvæðagreiðslu á laugardag.
Í atkvæðagreiðslunni spannst
talsverð umræða undir þeim lið í
fjáraukalögum þar sem gert er ráð
fyrir heimild til handa Rafmagns-
veitum ríkisins að taka lán allt að 780
milljónum kr., þar af 300 milljónir
ætlaðar til kaupa á Rafveitu Sauð-
árkróks og 480 milljónir til þess að
standa undir hallarekstri fyrirtækis-
ins vegna „óarðbærra rekstrarein-
inga“ eins og það er orðað í skýr-
ingum fjárlaganefndar.
Jón Bjarnason og Árni Steinar Jó-
hannsson, þing-
menn Vinstri
grænna, lögðu til
breytingartillögu
ásamt Guðjóni A.
Kristjánssyni,
Frjálslynda
flokknum, þar
sem lagt er til að
hafnað verði að
gefa Rarik heim-
ild til að kaupa
Rafveitu Sauðár-
króks og að veita
þeim lán til þeirra kaupa.
„Sveitarfélagið Skagafjörður á í
miklum fjárhagsvanda eins og mörg
önnur sveitarfélög á landsbyggð-
inni,“ segir í breytingartillögu þre-
menninganna. „Þennan greiðslu-
vanda sveitarfélaganna á að leysa
með aðgerðum á landsvísu heild-
stætt. Sveitarfélögin á suðvestur-
horni landsins, þangað sem „góðær-
ið“ kom, keppast nú við að efla
orkufyrirtæki sín og nýta styrk
þeirra til sóknar í nýsköpun atvinnu-
lífs. Á meðan sjá sveitarfélögin á
landsbyggðinni hvert af öðru sér
ekki fært annað en að selja þessi
fjöregg sín til að létta til bráðbirgða
á greiðsluvandanum. Lagt er til að
ríkið komi að því að leysa fjárhags-
vanda Sveitarfélagsins Skagafjarðar
sem hluta af heildarlausn á landsvísu
en ekki með því að afhenda Rarik
peninga til að kaupa af þeim Rafveit-
una og rýra þar með möguleika
Skagfirðinga til að sækja fram á eig-
in forsendum í orkubúskap.“
Athygli vakti að einn stjórnar-
þingmaður, Vilhjálmur Egilsson,
Sjálfstæðisflokki, kvaðst styðja til-
löguna og þrjú flokkssystkin hans,
þau Guðjón Guðmundsson, Sigríður
Ingvarsdóttir og Einar K. Guðfinns-
son sátu öll hjá við afgreiðslu hennar.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins var nokkuð tekist á um mál-
ið í þingflokki Sjálfstæðisflokksins á
fundi hans í hádeginu í gær.
Vilhjálmur gerði grein fyrir at-
kvæði sínu og sagði ótækt að beita
Rafmagnsveitum ríkisins með þeim
hætti sem hér væri gert og þannig
væri verið að taka þátt í þeim deilum
sem hafi verið meðal Skagfirðinga
um þetta mál.
„Þessi þátttaka mun viðhalda því
ósætti og þeirri úlfúð sem verið hefur
meðal Skagfirðinga um mörg ókomin
ár og það verður ekki til hjálpar
Skagfirðingum,“ sagði Vilhjálmur.
Valgerður Sverrisdóttir (B) iðnað-
ar- og viðskiptaráðherra sá þá einnig
ástæðu til að gera grein fyrir at-
kvæði sínu. Sagði hún að með því að
veita Rarik þessa lánsheimild væri
verið að aðstoða sveitarfélag við það
að taka á sínum fjárhagserfiðleikum
og hægt væri að sýna fram á að Ra-
rik hafi burði til þess að greiða lánið,
þegar af því hefur verið létt, vonandi
með nýjum lögum næsta vor, skyld-
um varðandi óarðbærar einingar í
raforkugeiranum.
Samfylkingin styður sjálfs-
ákvörðunarrétt sveitarfélaga
Kristján L. Möller, þingmaður
Samfylkingar, benti þá á að Sveitar-
félagið Skagafjörður hafi samþykkt
að selja Rafveituna og náð samning-
um við Rarik í því skyni. „Við þing-
menn Samfylkingarinnar virðum og
styðjum sjálfsákvörðunarrétt sveit-
arfélaga,“ sagði hann.
Breytingartillagan var þó felld
með 45 atkvæðum gegn 9, en fjórir
greiddu ekki atkvæði.
Þingið samþykk-
ir fjáraukalögin
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Það eru miklar annir á Alþingi þessa dagana. Hér má sjá Steingrím J.
Sigfússon, formann VG, í ræðustól, en í baksýn eru Halldór Blöndal, for-
seti Alþingis, og Helgi Bernódusson, aðstoðarskrifstofustjóri Alþingis.
MEIRIHLUTI fjárlaganefndar
mun í dag leggja fram tillögur sínar
um lækkun útgjalda fyrir þriðju
umræðu um frumvarp til fjárlaga
2002 sem verður á Alþingi á morg-
un. Fjárlaganefnd fundaði í gær-
kvöldi um breytingartillögurnar við
fjárlagafrumvarpið og afgreiddi
frumvarpið á ellefta tímanum fyrir
sitt leyti. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins hljóma tillögur
meirihlutans, sem m.a. eru byggðar
á niðurskurðartillögum einstakra
ráðuneyta, upp á niðurskurð frá áð-
ur áætluðum útgjöldum upp á 2,2
milljarða kr. Til viðbótar kemur
tekjuauki upp á einn milljarð sem
áætlað er að felist í bandormi þeim
sem lagður var fram á Alþingi á sér-
stökum útbýtingarfundi í gærkvöld
og ætti hagnaður á fjárlögum fyrir
utan sölu ríkiseigna því að nema ríf-
lega þremur milljörðum króna.
Heimildir Morgunblaðsins herma
að tillögur meirihluta fjárlaganefnd-
ar feli í sér niðurskurð á fram-
kvæmdaliðum en einnig í rekstri
hins opinbera. Þannig er gert ráð
fyrir að 200 milljónir falli niður af
fjárheimild forsætisráðuneytisins til
byggingar ráðuneyta á stjórnar-
ráðsreit og heimildir til fram-
kvæmda Alþingis vegna viðhalds-
framkvæmda í Alþingishúsinu og
tengingar við nýjan þjónustuskála
lækki um 83 milljónir. Aukinheldur
mun vera gert ráð fyrir að skera
niður um ríflega fimmtíu milljónir
vegna uppbyggingar á vegum vest-
norræna ráðsins í Kaupmannahöfn.
Ekki verður haldið áfram með
byggingu Náttúrufræðihúss í
Vatnsmýri á næsta ári, skv. tillög-
unum, og skornar eru niður þær 200
milljónir sem ætlaðar höfðu verið til
þeirra framkvæmda.
Heimildir Morgunblaðsins herma
að talsvert minna verði greitt vegna
lífeyrisskuldbindinga ríkissjóðs á
næsta ári en gert var ráð fyrir, eða
um 800 milljónum minna en það
sem samþykkt var við 2. umræðu
um fjárlögin.
Nokkrum opinberum stofnunum
mun vera gert að skera verulega
niður í rekstri sínum, þeirra á meðal
Byggðastofnun og Vegagerðinni, en
fjárheimildir til hvorrar stofnunar
verða skornar niður um ríflega eitt
hundrað milljónir króna.
Í heilbrigðismálum verður skorið
niður frá fjárlögum um 500 millj-
ónir, aðallega vegna breytinga á
þátttöku ríkisins í lyfjakostnaði og
hækkunar á komugjöldum til sér-
fræðinga, skv. heimildum Morgun-
blaðsins.
Í frumvarpi um ráðstafanir í rík-
isfjármálum (bandorminum svo-
nefnda) sem útbýtt var á Alþingi
síðdegis eru lagðar til ýmsar breyt-
ingar á lögbundnum útgjöldum og
tekjum ríkisins, sem eiga að sam-
anlögðu að leita til 1.008 milljóna kr.
betri afkomu ríkissjóðs á næsta ári.
Lagt er m.a. til að bifreiðagjald
sem lagt er á allar bifreiðar sem
skráðar eru hér á landi hækki um
10% 1. janúar næstkomandi. Á
hækkunin að skila 260 milljónum kr.
í auknum tekjum í ríkissjóð á næsta
ári. Í greinargerð með tillögunni
kemur fram að bifreiðagjald var
hækkað síðast í desember 1998 en
hækkun neysluverðsvísitölunnar frá
þeim tíma er 18,8%.
Vopnaleitargjald hækkað úr
125 í 300 krónur
Lagt er til að vopnaleitargjald
sem innheimt er til að standa
straum af kostnaði við vopnaleit á
flugvöllum verði hækkað úr 125
krónum í 300 krónur á hvern full-
orðinn farþega sem ferðast frá Ís-
landi til annarra landa og úr 65 kr. í
150 kr. á hvert barn. Áætlað er að
hækkunin skili Flugmálastjórn 70
milljónum kr. í auknum tekjum, sem
verja á til að standa straum af aukn-
um kostnaði við vopnaleit í kjölfar
hryðjuverkanna í Bandaríkjunum.
Í frumvarpinu er einnig gerð til-
laga um hækkun veiðieftirlitsgjalds
um 131 krónu á hvert þorskígildis-
tonn, eða úr 462 kr. í 593 kr. Áætlað
er að hækkunin skili 50 milljónum
kr. í auknum tekjum í ríkissjóð á
næsta ári en í greinargerð segir að
gjaldtakan sé miðuð við að tekjur af
því standi að fullu undir kostnaði við
veiðieftirlit.
Gjaldtaka á sjúkrahótelum
Sótt er um sérstaka heimild til að
innheimta gjald fyrir dvöl fólks á
sjúkraheimilum (sjúkrahótelum) og
er gert ráð fyrir að sú gjaldtaka
skili 10 milljónum kr. á næsta ári.
Er lagt til að lögum um heilbrigð-
isþjónustu verði breytt þannig að
sjúkraheimili af þessu tagi falli ekki
undir skilgreiningu á sjúkrahúsi.
„Hefðbundin sjúkrahúsmeðferð fer
ekki fram á sjúkrahótelum, en þeir
sem þar dvelja eru til meðferðar eða
rannsóknar á sjúkrahúsi eða ann-
arri heilbrigðisstofnun. Því verður
að telja óeðlilegt að skilgreina
sjúkrahótel sem sjúkrahús. Rekstur
sjúkrahótela er að mestu kostaður
af hinu opinbera og er gert ráð fyrir
að svo verði áfram. Eðlilegt þykir
þó að unnt sé að innheimta hóflegt
gjald fyrir dvöl sjúklings á sjúkra-
hóteli, svo sem vegna fæðiskostn-
aðar, og er gert ráð fyrir að það
verði ákveðið í þjónustusamningi,“
segir í skýringum frumvarpsins um
þessa tillögu.
Útgjöld ríkisins verða lækkuð um
134 milljónir kr. á næsta ári með
breytingum á sóknargjöldum og
kirkjugarðsgjöldum. Er annars veg-
ar lagt til að lögum um sóknargjöld
o.fl. verði breytt þannig að gjald
sem ríkissjóður greiðir á hvern ein-
stakling verði óbreytt á næsta ári
frá yfirstandandi ári eða 556 kr. á
mánuði. Hefur það í för með sér að
framlag ríkisins hækkar um 64
milljónir á milli ára í stað 165 að
óbreyttum lögum. Þá er á sama hátt
lagt til að lögum um kirkjugarða,
greftrun og líkbrennslu verði breytt
þannig að gjald sem ríkissjóður
greiðir á hvern einstakling nemi
sömu upphæð á næsta ári og í ár og
verða útgjöld ríkisins því 33 millj.
kr. lægri fyrir vikið. Bent er á í
greinargerð að skv. gildandi lögum
hækka þessi gjöld ár hvert miðað
við breytingu á meðaltekjustofni
einstaklinga. Þar sem gjaldið hafi
mörg undanfarin ár hækkað að fullu
sem nemur breytingum á tekju-
skattstofni hafi það hækkað umfram
almennar verðlagshækkanir til ann-
arra rekstrarverkefna sem fjár-
mögnuð eru úr ríkissjóði. Því er lagt
til að fjárhæðin sem ríkið greiðir á
hvern einstakling verði óbreytt milli
ára en bent er á að heildarframlagið
hækkar þó sem nemur áætlaðri
fjölgun einstaklinga milli ára.
Í frumvarpinu er einnig sótt um
lagaheimild til hækkunar innritun-
argjalda og efnisgjalda sem inn-
heimt eru af nemendum í fram-
haldsskólum og háskólum, eins og
gert hefur verið ráð fyrir í fjárlaga-
frumvarpinu. Lagt er til að há-
marksgjald sem innheimt er við inn-
ritun í framhaldsskóla hækki úr
6.000 kr. í 8.500 kr. og heimilt verði
að láta hvern nemanda endurgreiða
allt að 50.000 kr. í stað 25.000 kr.
vegna efnis sem skóli lætur honum í
té. Þá er lagt til að heimilt verði að
hækka skráningargjald á hvern
nemanda við Háskóla Íslands, Há-
skólann á Akureyri og Kennarahá-
skóla Íslands úr 25.000 krónum í
32.500 krónur.
Loks er gert ráð fyrir að á næsta
ári renni 378 milljónir kr. af sér-
stökum eignarskatti sem lagður er á
til þess að standa straum af kostn-
aði við endurbætur á húsakosti
menningarstofnana (Þjóðarbók-
hlöðuskattinum) beint í ríkissjóð.
Tillögur um lækkun ríkisútgjalda og ráðstafanir í ríkisfjármálum á Alþingi
Afgangur verði á
ríkissjóði upp á
þrjá milljarða