Morgunblaðið - 13.06.2002, Qupperneq 40

UMRÆÐAN
40 FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Mannréttindayfirlýsing Samein-
uðu þjóðanna var samþykkt á Alls-
herjarþingi Sameinuðu þjóðanna
árið 1948 og hefur síðan verið
grundvöllur alþjóðlegrar mannrétt-
indaumræðu.
Nú þegar Jiang Zemin, forseti
Kína, er að hefja opinbera heim-
sókn sína til Íslands í
boði forseta Íslands er
rétt að skoða fylgi-
spekt kínverskra
stjórnvalda við nokkur
ákvæði Mannréttinda-
yfirlýsingarinnar.
Í þriðju grein
Mannréttindayfirlýs-
ingarinnar segir: „All-
ir menn eiga rétt til
lífs …“ En hvergi í
heiminum eru fleiri af-
tökur en í Kína. Und-
anfarið ár hafa kín-
versk stjórnvöld staðið
fyrir hertri baráttu
gegn glæpum. Í þeirri
herferð hafa að
minnsta kosti 2.468 einstaklingar
verið teknir af lífi; margir fyrir af-
brot eins og fjársvik, mútur, skatt-
svik, fíkniefnamisferli og vændis-
sölu.
Í átjándu grein Mannréttindayf-
irlýsingarinnar segir: „Allir menn
skulu frjálsir hugsana sinna, sann-
færingar og trúar.“ Þó
var um 260.000 ein-
staklingum haldið í
vinnubúðum í Kína ár-
ið 2001 samkvæmt
heimildum kínverskra
stjórnvalda. Þar var
þeim gert að undir-
gangast „endurmennt-
un gegnum vinnu“.
Þessari tegund af
fangelsun án dóms og
laga var sérstaklega
beitt gegn meðlimum í
Falun Gong-hreyfing-
unni, en einnig gegn
kristnum söfnuðum og
öðrum hreyfingum.
Fjöldi til viðbótar hef-
ur verið fangelsaður eða pyntaður,
jafnvel drepinn.
Í nítjándu grein Mannréttinda-
yfirlýsingarinnar segir: „Hver mað-
ur skal vera frjáls skoðana
sinna …“ Engu að síður hafa frek-
ari hömlur verið settar á fjölmiðla í
Kína að undanförnu og aðgangur að
Internetinu verið þrengdur. Yfir-
völd hafa beitt sér gegn einstak-
lingum sem nota Internetið til að
koma á framfæri skoðunum um efni
sem stjórnvöld telja „viðkvæm“,
efni eins og lýðræðislegar umbætur
og pólitíska spillingu.
Í tuttugustu og þriðju grein
Mannréttindayfirlýsingarinnar seg-
ir: „Hver maður á rétt á … rétt-
látum og hagkvæmum vinnuskilyrð-
um … Hver maður má stofna til
stéttarsamtaka og ganga í þau til
verndar hagsmunum sínum.“ Þó
hafa kínversk stjórnvöld beitt sér af
hörku gegn verkalýð og verkalýðs-
frömuðum, þegar þeir hafa mót-
mælt uppsögnum, kjaraákvæðum
uppsagna, ólöglegum aðbúnaði á
vinnustöðum, spillingu meðal
stjórnenda og vanefndum á rétt-
indagreiðslum til þeirra. Verkalýðs-
frömuðir hafa reynt án árangurs að
koma óháðum verkalýðsfélögum á
laggirnar.
Í fimmtu grein Mannréttindayf-
irlýsingarinnar segir: „Enginn mað-
ur skal sæta pyndingum, grimmi-
legri, ómannlegri eða vanvirðandi
meðferð eða refsingu.“ Samt eru
pyntingar og misþyrmingar algeng-
ar í Kína, og beitt til að þvinga
fram játningar. Algengar tegundir
pyntinga eru barsmíðar, raflost,
einstaklingar hengdir upp á hönd-
unum, þeir hlekkjaðir og festir í
sársaukafullri stöðu, þeim meinaður
svefn og matur.
Í tilefni heimsóknar forseta Kína
er rétt að minna forseta Íslands á
það heit sem hann gaf 1998 með
undirskrift sinni á fimmtíu ára af-
mæli Mannréttindayfirlýsingarinn-
ar. Þar hét forsetinn, ásamt fleir-
um, að: „gera allt sem í mínu valdi
stendur til að tryggja að réttindin í
Mannréttindayfirlýsingu Samein-
uðu þjóðanna verði að veruleika um
víða veröld“. Ástæða er til að hvetja
forsetann til að huga nú að þessu
heiti sínu.
Kína og Mannrétt-
indayfirlýsingin
Torfi
Jónsson
Höfundur er félagi í Íslandsdeild
Amnesty International.
Mannréttindi
Í tilefni heimsóknar for-
seta Kína, segir Torfi
Jónsson, er rétt að
minna forseta Íslands á
það heit sem hann gaf
1998 með undirskrift
sinni á fimmtíu ára af-
mæli Mannréttinda-
yfirlýsingarinnar.
A
B
X
/
S
ÍA
Vertu me∂ á hreinu
hver by∂ur best!
Útlánsvextir - 1. júní 2002 Íslandsbanki
Yfirdráttarlán einstaklinga - hæstu vextir 16,95% 18,20%
Yfirdráttarlán einstaklinga - lægstu vextir 14,15% 17,20%
Innlánsvextir - 1. júní 2002
Debetkortareikningur einstaklinga - lægstu vextir 6,70% 0,40%
Debetkortareikningur einstaklinga - hæstu vextir 9,20% 2,75%
Óverðtryggður innlánsreikningur (lágmark 250 þús.) 10,55% 8,40%
Verðtryggður innlánsreikningur (60 mán. binding) 6,70% 5,70%
Betri vextir hjá nb.is
Hvort sem um er að ræða innlán eða yfirdráttarlán býður Netbankinn - nb.is
betri vexti. Samkvæmt úttekt Morgunblaðsins hafa innlánsreikningar nb.is
verið með hæstu nafnávöxtun undanfarin tvö ár og hægt er að spara tugi
þúsunda á ári með lægri yfirdráttarvöxtum hjá nb.is.
Vertu með það alveg á hreinu hver býður best!
Farðu inn á www.nb.is eða hringdu í síma 550 1800
Banki með betri vexti
´