Morgunblaðið - 05.09.2002, Side 33

innan þeirra áforma um fram-
kvæmdir sem vegaáætlun gerir
ráð fyrir. Þess vegna tel ég hug-
myndina óraunhæfa um þessar
mundir, þrátt fyrir að hún kunni
að vera ágæt á teikniborðinu og
kunni að verða á dagskrá síðar.
Tel ég raunar rangt að gefa fólki
óraunhæfar vonir um framkvæmd-
ir sem ekki eru í augsýn. Vega-
framkvæmdir á Austurlandi hafa
verið meiri síðustu misseri en oft
áður. Auk þess eru í undirbúningi
framkvæmdir við jarðgöng milli
Reyðarfjarðar og Fáskrúðsfjarðar
sem ég tel eðlilegt og í samræmi
við vegaáætlun. Austfirðingar eru
því vel settir með framkvæmdir á
sviði vegamála þann tíma sem ég
hef farið með samgönguráðuneyt-
ið. Engu að síður er af mörgu að
taka bæði hvað varðar vegagerð
og jarðgöng. Þá er vert að minna á
kostnaðarsöm samgöngumannvirki
þar sem eru framkvæmdir við
ferjuhöfn á Seyðisfirði, sem greidd
er að mestum hluta úr ríkissjóði.
Þegar fjallað er um einstakar
framkvæmdir í vegagerð er nauð-
synlegt að hafa heildarmyndina
fyrir sér. Hlutverk samgönguráð-
herra er að leggja fyrir tillögur
sem sátt getur fengist um. Það er
von mín að það megi takast þegar
kemur að gerð nýrrar samgöngu-
áætlunar nú í haust. Í öllum hér-
uðum verða menn að sýna sann-
girni og átta sig á því að saman
þarf að vega umferðarþunga, um-
ferðaröryggi og byggðasjónarmið.
Öllum má ljóst vera að þar er úr
vöndu að ráða. En flestir eru sam-
mála um að mikilvægustu fram-
kvæmdir eru að endurbyggja ein-
breið brúarmannvirki og tengja
byggðir saman með færum heils-
ársvegum sem afkasta þeirri um-
ferð sem um vegina þurfa að fara.
Höfundur er samgönguráðherra.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 2002 33
Góð verð
Allt á að seljast
Lagerútsala
í 3 daga 5.-7. sept.
Fjölbreytt úrval
leikfanga.
Ódýrar
brauðristar
og kaffivélar.
Veiðivörur,
verkfærakassar
o.fl.
Veiðafæri
Opið
Fimmtudaginn 5. sept.
kl. 10-12 / 13-17
Föstudaginn. 6. sept.
kl. 10-12 / 13-17
Laugard. 7. sep. kl. 13-17
11
36
/
T
A
K
T
ÍK
FIMMTUDAGSTILBOÐ
BARNA KULDASTÍGVÉL
Suðurlandsbraut
Sími 533 3109
Opið
mán.-fös. kl. 12-18
laugardaga kl. 10-16
Teg. HPHGSKY6004
Litur: Blár og rauður
Stærðir: 19-25
Verð nú 1.995
Verð áður 2.995
„MOONBOOTS“
Bankastræti 3,
551 3635
pink mat; eau de parfum japanski dömuilmurinn hannaður af
MASAKÏ MATSUSHÏMA
HLUTI af þeim
gráa leik stjórnvalda
og LÍÚ-forystunnar,
sem allur miðar að því
marki að gera útgerð-
armenn á Íslandi að
einkaeigendum fiski-
stofnanna, hefur verið
að falsa staðreyndir
til að slá ryki í augu
fólksins í landinu. Tví-
skinnungshátturinn
hefur frá upphafi
komið fram í því að
forystumenn stjórn-
valda og útgerðar tala
um „þjóðareign“ en
viðhalda og verja
reglur sem tryggja
útgerðinni ígildi eignarréttar. Lög-
in um stjórn fiskveiða og fram-
kvæmd þeirra eru beinlínis samin í
þeim tilgangi að tryggja útgerð-
inni einkaeinokun. Lögin um
samningsveð eru af sama tagi. Þau
eru Alþingi Íslendinga til ævar-
andi skammar en í þeim er talað
um að ekki megi veðsetja afla-
heimildir en síðan er tryggt með
öðru ákvæði í lögunum að leyfi
veðhafa þurfi til að flytja aflaheim-
ildir af skipi. Úthlutun gjafakvót-
ans hefur haft allskyns verslun
með þessi miklu verðmæti í för
með sér. Margt af þeim viðskipta-
háttum á miklu fremur skylt við
svartamarkaðsbrask eða aðra neð-
anjarðarstarfsemi heldur en eðli-
leg viðskipti. Gífurleg verðmæti
skipta um eigendur án þess að það
komi fram í bókhaldi fyrirtækj-
anna. Dæmi frá síðasta vetri er að
útgerð á Suðurnesjum seldi stóran
netaþorsk í á 50 kr. kg. til fyr-
irtækis norður í landi sem útveg-
aði kvóta á móti sem hefði selst á
150 kr. kg. Þessi fiskur hefði selst
á markaði fyrir um 210 kr. kg. en
skipverjar fengu hlut úr 50 krón-
um. Einungis fjórði partur verð-
mætanna sem skiptu um hendur í
viðskiptunum var færður í bókhald
fyrirtækjanna. Fjölmargar útgáfur
af svona viðskiptum hafa viðgeng-
ist á undanförnum árum. Þó að
sjómenn hafi mótmælt hástöfum
og gert hverja tilraunina á fætur
annarri til að þvinga þessi við-
skipti fram í dagsljósið hafa
stjórnvöld, þar með talin skatta-
yfirvöld, ekki tekið á þessari neð-
anjarðarstarfsemi þar til nú.
Bréf
ríkisskattstjóra
30. júlí sl. ritaði ríkisskattstjóri
bréf til allra skattstjóra og sendi
afrit af því til hagsmunaaðila í
sjávarútvegi.
Í bréfinu vekur ríkisskattstjóri
athygli skattstjóranna á viðskipt-
um með sjávarafla og aflaheimildir
og fer í raun fram á að þeir hlutist
til um það að verðmæti aflaheim-
ilda verði alltaf bókfært í samræmi
við heildarverðmæti aflaheimilda
og afla.
Eigi fiskvinnslan
sjálf skip og aflaheim-
ildir skal við ákvörðun
fiskverðs frá útgerð
til fiskvinnslu viðkom-
andi fyrirtækis miða
við „gangverð á mark-
aði“.
Í bréfinu stendur
að athygli ríkisskatt-
stjóra hafi verið vakin
á málinu en það er
raunar mikil furða að
athygli hans skuli
ekki hafa vaknað fyrr
á þeim gersamlega
ótæku viðskiptahátt-
um sem viðgengist
hafa með aflaheimildir
og fisk í þeim augljósa tilgangi að
hafa hlut af sjómönnum og stund-
um fé af ríkissjóði. Oft hefur verið
fjallað um deilur um þetta málefni
í fjölmiðlum sérstaklega vegna
samninga sjómanna við útgerðina
en líka vegna annarrar umfjöll-
unar um kvótakerfið.
Því skal fagnað að ríkisskatt-
stjóri skuli hafa ákveðið að láta til
„skarar skríða“ í málinu.
Spurningar
vakna
Ríkið úthlutar framseljanlegum
fiskveiðiréttindum til útgerðar án
endurgjalds og hefur ekki gert þá
sjálfsögðu kröfu að framlagið verði
fært til bókar. Útgerðarmenn hafa
til þessa talið sig geta framvísað
þessum réttindum til annarra án
þess að verðmæti þeirra komi
fram í bókhaldi eins og dæmið hér
að framan sýnir.
Það er auðvitað fráleitt og í
hrópandi ósamræmi við allar venj-
ur og kröfur um eðlileg bókhalds-
skil að slík verðmæti fari milli að-
ila án skráningar í bókhald fyrir-
tækjanna. Þess vegna er bréf
ríkisskattstjóra löngu tímabært.
En getur það gengið að krafan
um að skrá verðmætin vakni ekki
nema útgerðarmaður selji öðrum
kvótann? Hlýtur ekki þessi krafa
ríkisskattsstjóra að hafa það í för
með sér að öll veiðiréttindi beri að
skrá í bókhald eins og önnur verð-
mæti? Verði sú krafa ekki gerð
verður afleiðingin af því sú að þeir
sem fá úthlutað beint frá ríkinu
geta haldið áfram að sleppa undan
skattskilum. Þeir munu geta hald-
ið áfram að skrá fiskverð út frá
allt öðrum forsendum en hinir sem
borga fullt verð fyrir réttindin.
Bréf ríkisskattsstjóra er þess
vegna merkilegt líka fyrir þá kröfu
sem ekki er í því. Kröfuna um að
öll verðmæti verði færð til bókar.
Það vekur spurningar um hvort
embættið hafi ekki áttað sig á mál-
inu í heild?
Eða hvort bréfið sé einungis
fyrsta skref ríkisskattstjóra til að
útrýma því neðanjarðarhagkerfi
sem íslenskir útgerðarmenn hafa
komið sér upp í skjóli stjórnvalda
til að versla með þann ránsfeng
sem íslensk stjórnvöld hafa úthlut-
að þeim.
Ég sendi ríkisskattsstjóra „bar-
áttukveðjur“ og get fullvissað
hann um að margir fylgjast af at-
hygli með framgangi þessa máls
og styðja embætti hans heils hug-
ar í þessu máli ef svarið við síð-
ustu spurningunni er já.
Ríkisskattstjóri
og gjafakvótinn
Jóhann
Ársælsson
Höfundur er alþingismaður.
Kvótamál
Lögin um samningaveð,
segir Jóhann Ársæls-
son, eru Alþingi Íslend-
inga til ævarandi
skammar.
þjónustunni. Hrapalegt er að horfa
á lokaða heilabilunardeild á
Landakoti. Hana verður að opna á
ný.
Ein aðgerð sem heilbrigðisráðu-
neytið getur beitt sér fyrir kostar
ekki aukið fjármagn. Tryggja
mætti þeim sjúklingum, sem nú
bíða eftir varanlegri vistun á LSH
forgang að hjúkrunarheimilispláss-
um. Erlendis, þar sem hjúkrunar-
heimilisþjónustan er rekin af sveit-
arfélögum, eru sveitarfélögin víða
beitt dagsektum, ef sjúklingar fá
ekki vistun eða heimaþjónustu inn-
an fjórtán daga frá því þeir eru út-
skriftarhæfir.
Hér á landi eru sjúkrahúsin,
hjúkrunarheimilin og heimahjúkr-
unin öll greidd af hinu opinbera og
dagsektaleiðin því torfarnari. Heil-
brigðis- og fjármálaráðuneytið
gæti varið þjónustusamningaleið
og skilyrt fjárveitingar til hreinna
hjúkrunarheimila því að veita bið-
sjúklingum sjúkrahúsanna forgang
að ákveðnum fjölda rýma sem
losna, til dæmis 75% þeirra. Til
þess að sjúkrahússþjónustan gangi
eðlilega fyrir sig, þyrftu öll hjúkr-
unarheimili að lúta sömu skilyrð-
um. Nú er það aðeins Sóltún sem
er háð því að veita sjúkrahúsinu
90% forgang að plássum.
Árið 1997 skrifuðu þáverandi
heilbrigðisráðherra, fjármálaráð-
herra og borgarstjóri upp á yf-
irlýsingu þess efnis að sjúkrahúsin
í Reykjavík skyldu njóta forgangs
að rýmum fyrir hjúkrunarsjúk-
linga. Þessari yfirlýsingu hefur
ekki verið fylgt eftir, en það má
ekki dragast frekar. Það hlýtur að
teljast eðlilegt að fjármögnun
þjónustunnar fylgi stjórnunarlegt
vald á því hvernig þjónustunni er
háttað, þar með talin forgangsröð-
un þeirra sem vistast. Miklir sam-
félagslegir fjármunir eru í húfi.
Nokkuð aukið fjármagn og veru-
lega bætt samhæfing heilbrigðis-
þjónustunnar við aldraða yrði mik-
ilvægt innlegg í heilbrigðis-
þjónustu, sem við höfum verið og
viljum vera stolt af.
Höfundur er sviðsstjóri lækninga á
öldrunarsviði LSH og dósent í öldr-
unarlækningum.