Morgunblaðið - 14.09.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BRÚTTÓGREIÐSLUR til ein-
stakra sérfræðilækna á grundvelli
samnings þeirra við Trygginga-
stofnun ríkisins geta numið tugum
milljóna króna, að því er fram kem-
ur í stjórnsýsluendurskoðun Ríkis-
endurskoðunar vegna samninga
Tryggingastofnunar og sérfræði-
lækna á tímabilinu 1998-2001. Sum-
ir læknanna voru að auki í hluta-
eða fullu starfi við opinberar
sjúkrastofnanir á sama tíma.
Eins og greint var frá í Morg-
unblaðinu í gær telur Ríkisendur-
skoðun að skoða beri hvort ekki sé
ástæða til að takmarka að einhverju
leyti umfang stofurekstrar þeirra
sem sinna jafnframt starfi á opin-
berum sjúkrastofnunum í næstu
samningum. Einnig geti verið
ástæða til að setja þak á greiðslur
til einstakra sérfræðilækna vegna
þjónustu sem þeir sinna fyrir TR.
Brúttógreiðslur að meðaltali
6,9 milljónir króna
Ríkisendurskoðun kannaði sér-
staklega samninga vegna fjögurra
sérgreina, þ.e. samninga háls-, nef-
og eyrnalækna, hjartalækna, skurð-
lækna og svæfingalækna.
Í skýrslunni kemur fram að
brúttógreiðslur sjúkratrygginga til
hvers háls-, nef- og eyrnalæknis
voru að meðaltali tæpar 6,9 millj-
ónir króna á árinu 2001. Tveir háls-,
nef- og eyrnalæknar voru á lista yf-
ir þá 10 klíníska sérfræðilækna sem
hæstar fengu brúttógreiðslur á
árinu 2001 vegna samningsins við
Tryggingastofnun. Brúttógreiðsla
til þess í 4. sæti var tæpar 22,5
milljónir króna en um 22 milljónir
til þess í 6. sæti listans. Fjárhæð-
irnar eru samanlagður hluti sjúkra-
trygginga og sjúklings. Fyrrnefndi
læknirinn var einnig í 75% starfi á
opinberri sjúkrastofnun en sá síð-
arnefndi í 25% starfi. Inni í fjár-
hæðunum eru ekki laun vegna
starfa þeirra þar, að því er segir í
skýrslunni.
Erfitt að meta rekstur
að baki greiðslunum
Ríkisendurskoðun segir, að þar
sem ekkert kostnaðarlíkan sé til
vegna háls- nef- og eyrnalækna sé
erfitt að meta hversu umfangsmikill
rekstur býr að baki framangreind-
um greiðslum. Sé notuð sú viðmiðun
að hver klukkustund svari til 76 ein-
inga eins og er í kostnaðarlíkani
skurðlækna, svari greiðslur þess
læknis sem meira fékk til um 1,6-
falds reksturs á stofu en hann
gegndi eins og áður sagði jafnframt
75% starfi á opinberri sjúkrastofn-
un.
Útgjöld sjúkratrygginga vegna
þjónustu skurðlækna nær þreföld-
uðust á tímabilinu 1998-2001. ,,Út-
gjaldahækkunin á milli áranna 1998
og 1999 er athyglisverð í ljósi þess
að læknum í viðskiptum við Trygg-
ingastofnun fækkaði verulega eftir
að sjúkratryggingar hættu að
greiða fyrir ferliverk á sjúkrahús-
um. Læknum í viðskiptum við
Tryggingastofnun fjölgaði á árinu
2000 en fækkaði svo aftur 2001,“
segir í skýrslunni.
Brúttógreiðslur til
skurðlækna 4,4 milljónir
,,Brúttógreiðslur Trygginga-
stofnunar til hvers skurðlæknis á
samningi voru að meðaltali tæpar
4,4 milljónir króna á árinu 2001.
Skurðlæknir er í 9. sæti á lista yfir
10 hæstgreiddu klíníska sérfræði-
lækna á samningi við Trygginga-
stofnun á því ári. Brúttógreiðsla til
hans vegna samningsins nam tæp-
um 22,8 milljónum króna. Í fjár-
hæðinni eru bæði hluti sjúkratrygg-
inga og sjúklings. Svarar hún til
1,4-falds reksturs á stofu miðað við
8 stundir á dag, þar sem 5,5 eru
virkar. Læknirinn var einnig í 100%
starfi á opinberri sjúkrastofnun og
eru laun vegna þess starfs utan
fjárhæðarinnar,“ segir þar enn-
fremur.
Útgjöld sjúkratrygginga vegna
svæfingalækna nær þrefölduðust á
tímabilinu 1998-2001 og bendir Rík-
isendurskoðun á að aukin útgjöld
verði ekki skýrð af fjölgun svæf-
ingalækna því fjöldi þeirra hafi svo
til verið sá sami frá 1999.
Dæmi um 40 millj. kr. brúttó-
greiðslu vegna samnings TR
,,Brúttógreiðslur sjúkratrygg-
inga til hvers svæfingalæknis á
samningi voru að meðaltali rúmar
14,4 milljónir króna á árinu 2001.
Engin sérgrein á jafnmarga full-
trúa á lista yfir 10 hæstgreiddu
klíníska sérfræðilækna á samningi
við Tryggingastofnun 2001 því þeir
eru þar 6 talsins, þar á meðal þeir
sem eru í 1. og 2. sæti. Brúttó-
greiðslur til þess sem hæstar
greiðslur fékk skv. samningnum
námu 40,5 milljónum króna en sá
sem næstur var fékk 32,7 milljónir á
árinu 2001. Í fjárhæðinni er bæði
hluti sjúkratrygginga og sjúklings.
Hvorugur þessara lækna gegndi
starfi á opinberri sjúkrastofnun á
árinu.
Miðað við einingafjölda sem
greiddur er fyrir klukkustund á
skurðstofu svara heildargreiðslur
til hæstgreidda svæfingalæknisins
2001 til a.m.k. 2,7-falds umfangs
stofu í fullum rekstri miðað við for-
sendur í kostnaðarlíkani,“ segir í
skýrslu Ríkisendurskoðunar.
Þar kemur einnig fram að fjöldi
hjartalækna í viðskiptum við TR
hefur lítið breyst á því tímabili sem
athugunin náði til. Brúttógreiðslur
til hvers hjartalæknis voru að með-
altali tæpar 4,6 millj. kr. á árinu
2001. Enginn hjartalæknir var í
hópi sérfræðilækna sem hæstar
greiðslur fengu vegna samnings við
TR á því ári.
TR stóð höllum fæti í samn-
ingagerðinni við lækna
Í umfjöllun sinni setur Ríkisend-
urskoðun fram þá skoðun að samn-
inganefnd Tryggingastofnunar hafi
skort mikilvægar kostnaðarfor-
sendur til að geta metið raunkostn-
að við þjónustu sérfræðilækna. Hafi
hún að þessu leyti því ekki staðið
jafnfætis samninganefnd lækna við
samningagerðina.
Ríkisendurskoðun telur koma til greina að setja þak á greiðslur til einstakra sérfræðilækna
Háar greiðslur til
lækna sem starfa einn-
ig hjá sjúkrastofnunum

 


     
 
 



 

  





 

  !!" !!# !!! $%%% $%%
& 

!!"'$%%












   









 


 

   

(
JÓN Kristjánsson heilbrigðis- og trygginga-
ráðherra lýsir ánægju sinni með skýrslu Rík-
isendurskoðunar um samninga Trygginga-
stofnunar og sérfræðilækna. Hann segir að
Ríkisendurskoðun hafi unnið mikið verk,
enda um mjög stór mál að ræða sem varði
skipulag heilbrigðisþjónustunnar hér á landi.
„Það er að sjálfsögðu skylda okkar að bregð-
ast við þeim ábendingum sem þarna koma
fram,“ segir ráðherra.
Í úttekt Ríkisendurskoðunar er fjallað um
þá stefnu stjórnvalda að sjúklingar hafi val-
frelsi um hvar þeir leita eftir heilbrigðisþjón-
ustu, en fram kemur að sjúklingar leita í
auknum mæli fyrst til sérfræðilækna. „Ég
hef ekki áform um að afnema þetta valfrelsi,
með því t.d. að taka upp tilvísanakerfi,“ segir
Jón. „Við reyndum það fyrir nokkrum árum
en frá því var horfið vegna mikilla deilna. Ég
tel að sjálfstætt starfandi sérfræðingar utan
sjúkrahúsa inni af hendi mikilvæga þjónustu
í heilbrigðiskerfinu. Hins vegar hefur gengið
illa að áætla þessa starfsemi og halda henni
innan fjárlaga, eins og fram kemur í skýrsl-
unni,“ segir Jón.
Hann segir mjög áríðandi að meðhöndla
sjúklinga í grunnþjónustu heilbrigðiskerfis-
ins sé þess nokkur kostur og þeir fari síðan
áfram til sérfræðinga ef þeir þurfi á sér-
fræðiþjónustu að halda sem sérfræðingar í
heimilislækningum geti ekki veitt.
Lagt til að launakerfi
heilsugæslulækna verði rýmkað
„Ég treysti mér ekki til að skylda fólk til
þess að fara þangað. Hins vegar eru tvær
leiðir sem koma til greina. Aðra leiðina höf-
um við reynt en það er verðstýringarleið.
Hún er miklum mun ódýrari og kostnaðar-
þátttaka sjúklinga er miklu minni í heilsu-
gæslunni en hjá sérfræðingum. Það er svo
kannski meginatriði málsins að aðgengið að
heilsugæslunni hér á þéttbýlasta svæðinu
hefur ekki verið nógu gott í öllum tilfellum
og það er afar brýnt að bæta það,“ segir
heilbrigðisráðherra. Heilsu-
gæslulæknar hafa sett fram
ákveðnar kröfur um að gera
samninga á sömu forsendum og
sérfræðilæknar í deilum þeirra
við heilbrigðisráðuneytið. „Við
höfum ekki viljað það og ég hef
verið hræddur við afleiðingar
þess á uppbyggingu heilsugæsl-
unnar sem þverfaglegrar stofn-
unar. Hins vegar stendur vilji
okkar til þess að launakerfið
verði rýmkað, svigrúm
læknanna aukið og fastlauna-
kerfið verði afnumið. Við höfum
komið hugmyndum um það á
framfæri við kjaranefnd,“ segir
Jón.
Forsvarsmenn heilsugæslunn-
ar í Reykjavík, Kópavogi, Mosfellsbæ og á
Seltjarnarnesi kynntu heilbrigðisráðherra í
gær tillögur um breytingar sem hafi að
markmiði að allir sem þurfa geti fengið þjón-
ustu heimilislæknis samdægurs. Er m.a. lagt
til að komið verði á nýju launakerfi lækna,
sem verði þannig uppbyggt að læknar geti
valið milli þess að vera að hluta á föstum
launum og að hluta á verkgreiðslum.
Jón segist geta tekið undir þessar tillögur,
enda séu tillögurnar um launa-
kerfi lækna mjög í samræmi við
hugmyndir ráðuneytisins. „Við
erum mjög áfram um að það
verði kveðinn upp úrskurður
um laun þeirra svo fljótt sem
verða má. Við teljum að þessar
tillögur séu líka innlegg í við-
ræður okkar við aðra, sem eru
utan höfuðborgarsvæðisins,“
segir Jón.
Hann segist einnig geta tekið
undir aðrar tillögur heilsugæsl-
unnar m.a. um að komið verði á
öflugri bráðaþjónustu og mið-
lægri símaþjónustu, sem gæti
létt á bráðamóttöku Landspít-
ala – háskólasjúkrahúss.
Hann bendir einnig á að
ráðuneytið hafi haft í undirbúningi uppbygg-
ingu heilsugæslustöðva í Voga- og Heima-
hverfi og í Salahverfi í Kópavogi. Einnig
þurfi að skoða hvort hægt verði að fjölga
námsstöðum í heimilislækningum innan
heilsugæslunnar.
Leggja saman krafta ráðuneytisins
og Tryggingastofnunar
Í skýrslu ríkisendurskoðunar um samn-
inga TR og sérfræðilækna kemur fram að
útgjöldin hafa vaxið stöðugt frá 1997. „Við
höfum samið við sérfræðingana um ákveðinn
einingafjölda og það hefur oft reynst erfitt
að halda sig innan þess ramma, m.a. vegna
þess að þarna eiga sjúklingar í hlut,“ segir
Jón.
„Við teljum nauðsynlegt að leggja mikla
vinnu í að fara yfir þetta og höfum styrkt að-
komu ráðuneytisins með nýrri löggjöf um
samninganefnd. Þar fara ráðuneytið og
Tryggingastofnun saman með málefni samn-
inganefndar. Ég tel að með því að leggja
krafta Tryggingastofnunar og ráðuneytisins
saman fái menn betri yfirsýn,“ segir Jón.
Tryggingastofnun undir miklum
þrýstingi í samningunum 1998
Forsvarsmenn Tryggingastofnunar ríkis-
ins eru einnig ánægðir með skýrslu Rík-
isendurskoðunar um samninga sérfræði-
lækna og TR, að sögn Kristjáns
Guðjónssonar, forstöðumanns sjúkratrygg-
ingasviðs TR. Ríkisendurskoðun kemst m.a.
að þeirri niðurstöðu að eftirlit með samn-
ingum við sérfræðilækna hafi bæði kostn-
aðarlega og faglega verið ófullnægjandi á
tímabilinu 1998 til 2001. Kristján segir meg-
inástæðuna þá að tölvunefnd hafi fellt þann
úrskurð að TR hefði ekki aðgang að sjúk-
lingabókhaldi sérfræðilækna. „Þessu var
hins vegar kippt í liðinn um síðustu áramót
með lagabreytingu,“ segir Kristján.
Hann bendir einnig á að sú breyting hafi
verið gerð með lögum að umboð samninga
við sjálfstætt starfandi sérfræðilækna hafi
verið flutt frá Tryggingastofnun til sérstakr-
ar samninganefndar heilbrigðisráðherra.
Hann segir einnig að TR hafi verið undir
miklum þrýstingi þegar unnið var að samn-
ingum við sérfræðilækna árið 1998. „Stórir
hópar sérfræðilækna voru búnir að segja sig
af samningi og samningskjörin sem þeir
fengu markast svolítið af þeirra góðu stöðu,“
segir Kristján.
Skylda okkar að
bregðast við
ábendingunum
Jón
Kristjánsson
Jón Kristjánsson heilbrigðis- og tryggingaráðherra fagnar skýrslu Ríkisendurskoðunar