Morgunblaðið - 10.10.2002, Blaðsíða 33

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 2002 33
Aðalfundur
Samtaka fiskvinnslustöðva
verður haldinn í Skíðaskálanum í Hveradölum
föstudaginn 11. október 2002 kl. 11.00
Dagskrá:
Skýrsla stjórnar
Arnar Sigurmundsson, formaður SF
Ársreikningar SF 2001
Kosning í stjórn og kjör endurskoðanda
Ræða
Árni M. Mathiesen, sjávarútvegsráðherra
Ísland í breyttum heimi
Jón Sigurðsson, rekstrarhagfræðingur
Hagvöxtur - vegvísar til framtíðar
Edda Rós Karlsdóttir, forstöðumaður
greiningadeildar Búnaðarbankans
Ný tækifæri á nýrri öld
Pallborðsumræður undir stjórn
Ágústs Einarssonar, prófessors
Þátttakendur:
Brynjólfur Bjarnason, forstjóri Landssímans,
Hannes Smárason, aðstoðarforstjóri Íslenskrar erfðagreiningar,
Hörður Arnarson, forstjóri Marels,
og Úlfar Steindórsson framkvæmdastjóri Nýsköpunarsjóðs.
Önnur mál
Stjórnin
NÝLEGA kom út diskur með
tríói Hilmars Jenssonar, Tyft, hjá
kanadísku hljómplötuútgáfunni
Songline og var hann afrakstur tón-
leikaraðar Hilmars, Andrews og
Jim Blacks í Reykjavík í desem-
bermánuði sl. Tyft var tekinn upp í
Stúdíó Sýrlandi og er í 11 þáttum,
sem allir eru samdir af Hilmari ut-
an tveir: Mothana og Indelible
Scars, er Andrew hefur samið. Á
diskinum hefur misritast að Death
Of A Penguin sé eftir Andrew. Þann
gjörning kynnti Hilmar sem sinn
eigin á tónleikunum á Kaffi Reykja-
vík og sagði að nafnið, eins og flest
nöfn verka hans að þessu sinni,
væri komið frá leikstjóranum Jack
Smith, sem höfðaði til hans þótt
hann hefði aldrei séð eina einustu af
myndum hans.
Tólf tónar hafa flutt disk Hilmars
inn og er hann hnitmiðaður og þétt-
ur í spuna sem skrifuðum köflum. Á
tónleikunum var allt með frjálsari
brag. Tónlistarmennirnir afslappað-
ir þótt tónlistin væri stríð í upphafs-
spunanum þar sem Andrew blés í
altó og Jim stýrði raftólum sínum
meðan Hilmar sargaði strengi. Síð-
an léku þeir Short or Hairy eftir
Hilmar. Eftir fínan spunakafla
skaut lagið upp höfðinu; ornettískt
eins og tónn Andrews var þegar
hann blés órifið. Fínn frjálsdjass og
hefðbundinn, því þetta hafa menn
verið að gera í yfir fjörutíu ár. Aftur
á móti brá fyrir öðrum hljómi í
Uncle Fishhook eftir Hilmar. Raf-
hljóð og bassaklarinett lengstum og
línur upp á evrópsku þar til í lokin
að rokktrommur og svíngriff tóku
völdin. Þetta verk var
hið skemmtilegasta í
flutningi þeirra – fang-
aði betur en á diskin-
um. Morthanna er fal-
leg ballaða, en skjátlist
mér ekki tók hún
myndbreytingum í
flutningi tríósins, hafi
raforgían með segul-
bandshljóðum aftur á
bak og poppsöngli til-
heyrt henni frekar en
að vera innskotsverk
áður en Israel Fish las
texta sinn við tyrfið
undirspil tríósins, sem
yfirgnæfði textann svo
illt var að skilja.
Fyrr á tónleikunum lék Hilmar á
klassíska gítarinn sinn Tyft II og
aukalagið lék hann einnig einn;
Searching for Glick held ég það
heiti, en hvorugt einleikslaganna
var jafn meitlað í flutningi og á
diskinum, sem ég hvet alla unnend-
ur framsækins djass til að eignast.
Úlfar Ingi Haraldsson bassaleik-
ari og tónskáld er potturinn og
pannan á bak við Punkt Projekt III.
Hann nam tónskáldskap bæði á Ís-
landi og í Bandaríkjunum og lék þar
bæði með sinfóníuhljómsveitum og
djasssveitum, en við höfum allt of
sjaldan heyrt hann sem djassbassa-
leikara hérlendis. Hann stofnaði
Punkt Projekt árið 1998 í Kaliforníu
og segist leitast við að blanda sam-
an áhrifum úr djassi, rokki, frjáls-
um spuna, raftónlist og miðaldatón-
list í verkum sínum. Allt er það rétt
og satt, en yfirbragið var annað en
mann renndi í grun eftir lesturinn.
Verkið er einstaklega
mjúkt og ljóðrænt og
átti blástur Ólafs
Jónssonar ekki hvað
sístan þátt í því. Ólaf-
ur hefur oft verið með
heldur mattan og lit-
lausan tón á tenórinn,
en upp á síðkastið hef-
ur tónn hans þroskast
mjög og blástur hans í
mjúktóna stíl webster-
istana í þriðja kafla
verksins var ljúfur.
Verk Úlfars Inga, sem
er í sjö þáttum, upp-
hófst á rafrænum mið-
aldasöng sem hljóm-
aði þar til Ólafur hóf að blása
nýboppaða laglínuna, sem um-
hverfðist í arabískan sönglanda uns
gullfalleg ballaða spratt fram. Spuni
Ólafs var einfaldur og tær og í
næsta kafla blés hann í sópran og
Úlfar Ingi spann á bassagítar sinn
hrynfagran sóló. Í fjórða kafla ríkti
klassísk boplína með einföldum létt-
um vesturstrandarhryn eins og
menn léku á íslandi upp úr sextíu og
gaman að heyra taktfastan einfald-
an trommuleik Matthíasar þar. Í
fimmta kafla þyngdist tónlistin og
rokkið hélt innreið sína, sjötti kafli
var með norrænum blæ en þann
sjöunda og síðasta fengum við ekki
að heyra. Tíminn var útrunninn og
er það helsti galli við þessa djasshá-
tíð að tvennir tónleikar eru sama
kvöldið á sama stað og reynslan
hefur yfirleitt verið sú að aðrir
hvorir tónleikarnir hafa goldið þess.
Í þetta skipti Punkt Projektið.
Þessi tónlist Úlfars Inga kom
mér skemmtilega á óvart og megi
hún heyrast sem fyrst aftur svo
fleiri fái notið sem kannski hafa
hræðst að hér væri á ferðinni tyrfið
atónalt verk með grimman rokk-
rytma.
Strítt og mjúkt
DJASS
Kaffi Reykjavík
Hilmar Jensson gítar, Andrew D’Angelo
altósaxófón og bassaklarinett, Jim Black
trommur. Auk þess rafhljóð margs konar.
Þriðjudagskvöldið 1. október. Kl. 22.
TYFT HILMARS JENSSONAR
Vernharður Linnet
Hilmar Jensson
Úlfar Ingi Haraldsson rafbassa, Ólafur
Jónsson sópran- og tenórsaxófón og
Matthías M. D. Hemstock trommur.
Miðvikudagskvöldið 2. október kl.
20:30.
PUNKT PROJEKT III
ég rak mig úr
tíma. Þrátt fyrir
margendurtekinn
yfirlestur tókst
undirrituðum
hvorki að átta sig
á tilefninu né við-
brögðum kennar-
ans eins og þeim
er lýst. Í kvæðinu
koma fyrir orðin
kjaftstopp og
kennaragaur. Í
sjálfu sér saklaus
gamanyrði. Allt
um það kemur
slíkur talsmáti
kynlega fyrir sjón-
ir í bók sem er
annars svona mjúk og ljóðræn.
Meira samræmis gætir í öðru
skólakvæði sem skáldið nefnir
Menntun er lofroðið magurt. Höfund-
ur upplýsir að það hafi verið ort »eftir
rýra launahækkun í samningum«.
Deilt er á þingmenn sem eitt sinn hafi
miðað kaup sjálfra sín við laun kenn-
ara en sýni hlutverki þeirra lítinn
skilning þegar til kastanna kemur.
Ljóð Jóhanns Guðna bera vitni um
samúðarfullt hugarfar og fölskva-
laust trúartraust. Hann dásamar
sköpunarverkið meðal annars fyrir
þá sök að fyrir sjónum hans tengist
það æðra samræmi og forsjón mis-
kunnsamra máttarvalda. Afstaða
hans til mannlífsins jafnt og skáld-
skaparins er í sama máta jákvæð.
JÓHANN Guðni Reynisson yrkir
um bjarta nótt, bláma himinsins,
haustið með litfagran blæ og ljómann
í augunum. Hann yrkir um átthagana
sem hann dásamar af huglægri upp-
hafning eins og skáldum einum er
lagið: »Hafnarfjörður, þú ert lífsins
lundur / og lágir sprotar æskan sem
hér dafnar.« Hann yrkir um lands-
lagið og sveitina í anda ungmenna-
félaganna sem stefndu að ræktun
lands og lýðs: »Hún vefur sig með
sumarfeldi mærum, / sýnir okkur
vilja sinn og ást.« Hann yrkir um kon-
una og hamingju þá sem hún breiðir í
kringum sig: »Bros þitt og gæfa, þín
ljúfasta lund, / leikur um blikandi
hvarminn.« Og meira af svo góðu:
»Þig ég elska, þér ég eigna / þúsund-
falt mitt ástarmál.«
Þannig horfir skáldið til hins hug-
ljúfa og fagra í náttúrunni og mann-
lífinu og lofsyngur hvort tveggja með
tungutaki sem hann hefur útþrykki-
lega tamið sér. En það má hann hafa
numið af ljóðum þeirra skálda sem
fram komu við upphaf liðinnar aldar
og sumir kenndu við nýrómantík.
Raunar þarf ekki að leita svo langt
því ljóðstíll þessi hefur síðan gengið
aftur í alþýðlegum tækifæriskveð-
skap langleiðina til dagsins í dag. Allt
tengist þetta lífsviðhorfi sem leitar
inn á við. Skáldið lætur harðan heim
ekki raska ró sinni en ræktar blóma-
garð sálarinnar sem nærist við fegurð
og hóglæti á lífsins unaðsstundum.
Þá sjaldan daglega lífið og atburðir
líðandi stundar verða skáldinu bein-
línis að yrkisefni kveður við annan
tón, stundum allt að galsafenginn.
Fram kemur í formála að Jóhann
Guðni hafi kennt við framhaldsskóla.
Eitt kvæðið heitir slétt og fellt: Þegar
Hann er trúr eldri kveðskap-
arhefð; yrkir með rími, ljóð-
stöfum og reglubundinni
hrynjandi. Þvílíkur kveð-
skapur krefst lipurðar, orð-
heppni og hagmælsku, það er
hæfileikans til að detta einatt
niður á rétta orðið og um-
fram allt – láta hvaðeina falla
eins og fyrirhafnarlaust
hvert að öðru; leyna erfiði
sínu. Það heppnast að sönnu
misjafnlega. Taka má dæmi
af ljóðinu Við Laugatjörn.
Það hefst á þessa leið:
»Hvíslar í gárum sér draum-
blíð og djörf / dagrenning
kvöldanna; eilífðarhvörf.«
Kvæði þetta vísar til þess að
unga fólkið hafi löngum unað sér við
vatnið, kynslóð eftir kynslóð, ástfang-
ið og draumlynt. Til þess miðar að öll-
um líkindum orðið eilífðarhvörf. En
tilvist þess réttlætist þó fyrst og
fremst af því að skáldið þurfti að búa
til hæfilega langt orð sem jafnframt
rímaði á móti djörf.
Best eru stystu ljóðin þar sem ljóð-
línurnar eru fáorðari og knappari en
svo að rúm sé fyrir langyrði eða vafa-
söm orðasambönd. Þar til má nefna:
Djásn, Lyngyndi og Ljósanna líf.
Um útlit bókarinnar er það að
segja að þetta er hin snotrasta og
þekkilegasta kilja.
Ort um átthagana
BÆKUR
LJÓÐ
eftir Jóhann Guðna Reynisson. 59 bls.
Útg. höfundur. Prentun: Prentsmiðja
Hafnarfjarðar. Hafnarfirði, 2002.
Í FEGURÐ HAFSINS
Jóhann Guðni
Reynisson
Erlendur Jónsson
KJARTAN Guðjónsson hleypur í
skarðið fyrir Stefán Karl Stefánsson
á fjórum sýningum á Lífinu þrisvar
sinnum í október. Fyrsta sýning
Kjartans verður í kvöld.
Lífið þrisvar sinnum er eftir
Yasminu Reza og fjallar um tvo
stjarneðlisfræðinga, Henri og Hu-
bert yfirmann hans, og eiginkonur
þeirra, lögfræðinginn Soniu og Ines,
sem gerir ekkert.
Aðrir leikendur eru Ólafía Hrönn
Jónsdóttir, Sigurður Sigurjónsson
og Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir.
Næstu sýningar í þessum mánuði
eru föstudaginn 18., föstudaginn 25.
og laugardaginn 26.
Rætt um Viktoríu og Georg
Gestum Þjóðleikhússins gefst
kostur á að ræða við Ólaf Hauk Sím-
onarson, höfund Viktoríu og Georgs,
og Hlín Agnarsdóttur, leikstjóra
þess, um efni verksins og uppsetn-
ingu eftir sýningu í kvöld.
Leikritið er sýnt á litla sviðinu og
er byggt á ástarsambandi sænsku
skáldkonunnar Victoriu Benedicts-
son og danska bókmenntajöfursins
Georgs Brandesar.
Breytt hlutverka-
skipan í Lífinu
DANSKA myndlistarkonan Ulla
Tarp Danielsen hélt fyrir
skömmu sýningu á garngrafík í
Ráðhúsinu í Reykjavík. Myndir
Ullu eru allar ofnar úr garni og
kallaði hún sýninguna Det ufuld-
endtes kraft. Ulla hefur haldið
fjölda sýninga víða um lönd, en
þetta var fyrsta sýning hennar á
Íslandi. Ulla Tarp Danielsen er
ættuð frá Jótlandi þar sem hún
rekur sinn eigin sýningarsal á
sumrin, Galeri Tarp.
„Ég nefndi sýninguna eftir einu
verka minna, en hugmyndin að
baki nafnsins kemur frá rúss-
neskri vísindakonu sem rannsak-
aði minni fólks. Hún sagði að það
sem maður myndi best væru þeir
atburðir og hlutir sem hefðu
höfðað sterkast til manns en
manni hefði á einhvern hátt ekki
tekist að höndla. Bakgrunnur
margra mynda minna er sóttur í
þetta; þær eru túlkun mín á
áhrifamiklum upplifunum.“
Ulla segir garnið henta sér og
skapgerð sinni vel. „Ég var að
fást við allt aðra hluti, en um leið
og ég fór að vinna myndir í garn,
gerðist eitthvað, hárin risu á
höfði mér og ég fann strax að
þarna átti ég heima. Leikurinn
með litina og mismunandi áferð
og grófleika garnsins höfðar
sterkt til mín. En ég nota garnið
ekki á hefðbundinn hátt, og þræð-
irnir liggja ekki þétt saman eins
og til dæmis í vefnaði, það eru
meiri víddir í verkunum mínum.
Verkin mín snúast flest um fólk
og tilfinningar; lífsreynslu fólks
og ástina.“ Ulla Tarp átti þess
kost meðan hún dvaldi hér á
landi að heimsækja Húsavík, en
hún sýndi nokkur verka sinna í
Hvalamiðstöðinni þar í bæ. Á
Húsavík gafst henni einnig kostur
á að kenna tveimur níu ára bekkj-
ardeildum grunnskólans að vinna
úr garni. „Það var dásamleg upp-
lifun að vinna með krökkunum á
Húsavík. Ég var þar í viku og við
skemmtum okkur vel. Í vikulokin
vorum við komin með fjörutíu og
tvö lítil listaverk. Norðurljósin
voru eins konar þema, en verkin
urðu ótrúlega fjölbreytt og
skemmtileg. Það skipti engu máli
þótt þau skildu ekki nákvæmlega
það sem ég sagði; þau voru fljót
að skilja hvað ég átti við.“
„Garnið hentar
skapgerð minni“
Morgunblaðið/RAX
Danska listakonan Ulla Tarp
Danielsen: „Verkin mín snúast
flest um fólk og tilfinningar; lífs-
reynslu fólks og ástina.“
Listakonan Ulla Tarp Danielsen