Morgunblaðið - 04.12.2002, Blaðsíða 34

MINNINGAR
34 MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Sigurrós Magn-úsdóttir fæddist
á Orustustöðum á
Brunasandi í Vestur-
Skaftafellssýslu 23.
september 1929. Hún
lést á Landspítalan-
um – háskólasjúkra-
húsi við Fossvog 25.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru Katrín Sig-
urlaug Pálsdóttir, f.
1890, d. 1982, og
Magnús Jón Sigurðs-
son, f. 1886, d. 1938.
Systkini Sigurrósar
eru: 1) Páll Jóhann, f. 1914, d.
1926. 2) Sigurður, f. 1915, d. 2001.
3) Sólveig, f. 1915, d. 1915. 4) Sól-
gerður, f. 1916, d. 1995. 5) Þórey,
f. 1918, d. 1995. 6) Ingigerður, f.
1919. 7) Sigmundur Bergur, f.
1923. 8) Guðjón, f. 1924, d. 1995.
9) Pálhanna Þuríður, f. 1928. 10)
Einar Þorfinnur, f. 1926, d. 1968.
11) Ásdís, f. 1934.
Sonur Sigurrósar er Páll Jó-
hann Kristinsson, f.
18. desember 1965,
faðir hans er Krist-
inn Pálsson, f. 31.
ágúst 1935. Sam-
býliskona Páls er
Sólveig Heiðrún
Stefánsdóttir, f. 23.
júní 1966. Börn
þeirra eru Jökull
Logi, f. 1. október
1996, Katrín Rós, f.
18. júlí 1998, og
dóttir Sólveigar
Heiðrúnar er Stef-
anía Ósk Ómarsdótt-
ir, f. 19. mars 1989.
Sigurrós ólst upp á Orustustöð-
um en um 1950 futtist hún til
Reykjavíkur og frá 1965 bjó hún
á Laufbrekku 27 í Kópavogi með
syni sínum, móður sinni og Sig-
urði bróður sínum á meðan þeirra
naut við. Síðustu tvö árin var hún
búsett í Gullsmára 7 í Kópavogi.
Útför Sigurrósar fer fram frá
Kópavogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Hví skyldi ég yrkja um önnur fljóð,
en ekkert um þig, ó, móðir góð?–
Upp, þú minn hjartans óður!
Því hvað er ástar og hróðrar dís,
og hvað er engill úr paradís
hjá góðri og göfugri móður?
Ég man það betur en margt í gær,
þá morgunsólin mig vakti skær
og tvö við stóðum í túni:
Þú bentir mér yfir byggðar hring,
þar brosti við dýrðin allt í kring
og fjörðurinn bláöldum búni.
Ég hef þekkt marga háa sál,
ég hef lært bækur og tungumál
og setið við lista lindir.
En enginn kenndi mér eins og þú
hið eilífa og stóra, kraft og trú,
né gaf mér svo guðlegar myndir.
(M. Joch.)
Elsku mamma mín, minningin um
þig verður alltaf ljós í hjarta mér.
Páll Jóhann Kristinsson.
Elsku Rósa. Ég vil minnast þín og
þakka þér fyrir samverustundir okk-
ar og allan þann styrk sem þú veittir
okkur á góðum sem erfiðum stund-
um.
Þú sæla heimsins svalalind,
ó, silfurskæra tár,
er allri svalar ýtakind
og ótal læknar sár.
Æ, hverf þú ei af auga mér,
þú ástablíða tár,
er sorgir heims í burtu ber,
þótt blæði hjartans sár.
Mér himneskt ljós í hjarta skín
í hvert sinn, er ég græt,
því drottinn telur tárin mín, –
ég trúi og huggast læt.
(Kristján Jónsson)
Blessuð sé minning þín.
Sólveig Heiðrún Stefánsdóttir.
SIGURRÓS
MAGNÚSDÓTTIR
✝ Guðlaug Þor-steina Jónsdóttir
fæddist á Sauðár-
króki 10. febrúar
1907. Hún lést á Elli-
og dvalarheimilinu
Grund 21. nóvember
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Stefanía Þorsteins-
dóttir, ættuð frá
Breiðumýraholti í
Stokkseyrarhreppi
og faðir hennar Jón
Sigurðsson bók-
bindari, ættaður frá
Jaðri í Hrunamanna-
hreppi. Systkini Guðlaugar voru
Sigurbjörg, f. 1901, d. 1957,
Ólína, f. 1909, d. 1975, og fóst-
ursystir Þórlaug Margrét, f.
1909, d. 1972.
Árið 1948 giftist Guðlaug Þor-
steina Ingimundi Sæmundssyni
frá Hraunhálsi í
Helgafellssveit, f.
21.9. 1909, d. 4.4.
1997. Dóttir þeirra
er Elín Sæunn Ingi-
mundardóttir
sjúkraliði, f. 3.7.
1951, gift Kára Jak-
obssyni bifvéla-
virkja, f. 10.11.
1946, synir þeirra
eru: a) Ingimundur
viðskiptafræðingur,
f. 5.2. 1973, í sam-
búð með Bryndísi
Guðbrandsdóttur
hjúkrunarfræðingi,
f. 26.1. 1972, dóttir þeirra er
Birta Rún, f. 23.9. 1999, en fyrir
á Ingimundur Ísak Mána, f. 9.11.
1998, og b) Viðar viðskiptafræð-
ingur, f. 4.2. 1975.
Útför Guðlaugar Þorsteinu var
gerð í kyrrþey 29. nóvember.
Þegar andlát náins ættingja eða
vinar ber að höndum rennur ósjálf-
rátt í gegnum hugann mikið magn
minninga. Þeim mun meiri en annars
þegar kynnin ná svo langt aftur í
bernsku sem minnið nær. Guðlaug
Þorsteina Jónsdóttir fóstursystir
móður minnar sem nú er látin á nítug-
asta og sjötta aldursári verður mér
minnisstæð margra hluta vegna. Hún
var mjög sérstök kona og vegna fjöl-
skyldutengsla hafði ég mikið saman
við hana að sælda. Hún kom oft að
Kjalvararstöðum í Borgarfirði, þar
sem ég ólst upp, og eins var ég tíður
gestur á hennar heimili í Reykjavík
fyrst til gistinga og síðan til að njóta
samvista.
Það var fyrir níutíu og átta árum
síðan að lítil fjölskylda tók sig upp frá
Stokkseyri og flutti norður til Sauð-
árkróks. Þetta voru Jón Sigurðsson
bókbindari ættaður frá Jaðri í Hruna-
mannahreppi og Stefanía Þorsteins-
dóttir kona hans ættuð frá Breiðu-
mýrarholti í Stokkseyrarhreppi. Með
þeim var Sigurbjörg dóttir þeirra á
fjórða ári og Guðrún systir Stefaníu.
Að flytja búferlum á milli landshluta í
upphafi síðustu aldar hefur verið mik-
ið fyrirtæki, bíllinn varla kominn til
sögunnar og samgöngur með mikið
öðrum og erfiðari hætti en við þekkj-
um til nú.
Á Sauðárkróki stækkaði fjölskyld-
an, Guðlaug Þorsteina fæddist 1907
og Ólína 1909. Guðrún hóf sambúð
með ungum Skagfirðingi Símoni
Jónssyni og eignuðust þau dæturnar
Ingibjörgu 1906 og Þórlaugu Mar-
gréti 1909. Hér brestur mig heimildir
til að tjá mig um hvernig lífsbaráttan
hefur gengið hjá fjölskyldunni en
annálar eru til um kjör alþýðufólks
frá þessum árum. Geri ég frekar ráð
fyrir að sæmilega hafi gengið enda
fólkið á besta aldri og starfsorkan í
hámarki. En skjótt skipast veður í
lofti. 1910 fær Jón blóðeitrun í fót. Allt
er gert sem þekking og tækni þessa
tíma bauð upp á. Síðast var fóturinn
numinn brott ef vera skyldi að það
mætti bjarga lífi hans. Það tókst ekki
og lést Jón í júlí 1910.
Í upphafi tuttugustu aldar bjuggu
flestir í sveitum og þéttbýlismyndun
ekki hafin nema að litlu leyti. Þétt-
býlið á Sauðárkróki hefur ekki verið
nein undantekning frá því og fé-
lagsleg úrræði þau sömu sem verið
hafði aldirnar á undan. Peningar
sjaldséðir og ég efast um að orðið
,,hagkerfi“ hafi verið komið inn í mál-
ið. Því var það ekki undarlegt að
sveitarstjórninni þætti það ekki gott
mál að verða að fara að sjá fram á
kostnað við fjölskyldu sem misst hefði
fyrirvinnu sína og var þar að auki ekki
búin að vinna sér sveitfesti. Því var
brugðið á það eina ráð sem þekkt var
á þessum tíma og margir aðrir höfðu
orðið að þola. Ekkjan með börnin
skyldi send á fæðingarsveit Jóns.
Hvort sveitarstjórninni hafi ekki litist
á það að ógift sambýlisfólk sem þar að
auki réði ekki yfir jarðnæði stæði í því
að hlaða niður börnum skal ósagt látið
en með Stefaníu í för var Guðrún syst-
ir hennar með Þórlaugu Margréti en
eldri dóttir hennar Ingibjörg fór í
fóstur að Hólkoti á Reykjaströnd og
ólst þar upp.
Steina eins og móðir mín kallaði
hana ætíð hefur að líkindum verið
mikil pabbastelpa. ,,Ég man hvað ég
grét mikið þegar við fórum frá Sauð-
árkróki,“ sagði Steina mér eitt sinn.
Þegar suður í Hrunamannahrepp
kom fékk hreppstjórinn það hlutverk
að koma fólkinu sem á hlaði hans stóð
fyrir. Á Jaðri bjó þá Snorri Sigurðs-
son bróðir Jón heitins og Oddbjörg
Þorsteinsdóttir systir Stefaníu og
Guðrúnar. Þar voru í heimili foreldrar
Oddbjargar Þorsteinn Þorsteinsson
og Guðlaug Stefánsdóttir sem búið
höfðu í Breiðumýrarholti og einnig
yngsta dóttir þeirra Margrét. Það
hefur sjálfsagt verið hreppnum og
stjóra hans léttir að Snorri Sigurðs-
son og kona hans gátu tekið við skyld-
fólki sínu en svo fór þó að Sigurbjörg
sem var á tíunda ári þegar þetta gerð-
ist fór til sæmdarhjónanna Sveins og
Jóhönnu í Efra Langholti og dvaldi
hjá þeim til fullorðinsára.
Árið 1911 giftist Margrét Þor-
steinsdóttir Katli Guðlaugssyni á
Fossi í Hrunamannahreppi og flutti
Stefanía þangað með Steinu og Ólínu
og áttu þær þar heima um tíma. Á
Fossi fannst Steinu var gott að vera
og sofna út frá niðnum í fossinum. Á
næstu árum er Steina á ýmsum stöð-
um í Hrunamannahreppi með móður
sinni og yngri systur. Þó fer svo að á
sjöunda, áttunda ári fer hún í varan-
legt fóstur til Snorra og Oddbjargar á
Jaðri og alast þær upp sem systur
móðir mín og hún frá þeim tíma.
Þeim fóstursystrum Steinu og Þór-
laugu þótti afar vænt um fósturfor-
eldra sína og af frásögn þeirra að
dæma hafa þau verið samhent, barn-
góð og miklir dýravinir. Ekki varð
þeim barna auðið sjálfum. Þorsteinn
frá Breiðumýrarholti lést á Jaðri
1913. Kona hans Guðlaug Stefáns-
dóttir lést 1922 úr heilablóðfalli. Þá
var ekki fyrir hendi sú góða heilbrigð-
isþjónusta sem við þekkjum nú svo
henni var hjúkrað heima þar til yfir
lauk.
Eins og gekk til á heimilum til
sveita urðu þær fóstursystur að
hjálpa til við öll störf sem til féllu eins
og að hjálpa til við sjúklinginn. Steina
sem 15 ára þegar þetta gerðist og afar
viðkvæm í lund. Var hún stundum
send út í læk með rúmfötin í þvott.
Erfitt átti hún með að rifja þessa átta-
tíu ára gömlu atburði upp án þess að
komast í geðshræringu. Mikill harm-
ur var kveðinn að þeim fóstursystrum
í nóvember 1925 þegar fósturmóðir
þeirra lést eftir mikil veikindi. Eftir
lát Oddbjargar hætti Snorri búskap.
Við búi á Jaðri tóku Guðni Jónsson frá
Tungufelli og Kristín Jónsdóttir.
Fluttu þau að Jaðri ásamt börnum
sínum. Snorri Sigurðsson var í skjóli
þeirra á Jaðri til dánardægurs 1959.
Steina og Þórlaug áttu heimili á
Jaðri fram á fullorðinsár. Þegar aldur
leyfði tók við vinna utan heimilis.
Urðu störfin eins og þá gerðist kaupa-
vinna í sveitum og vistir á heimilum í
Reykjavík. Um tíma dvaldi Steina í
Noregi.
Í einhverri kaupavinnunni kynntist
Steina ungum bónda af Snæfellsnesi,
Ingimundi Sæmundssyni. Felldu þau
hugi saman og gengu í hjónaband.
Ekki leist Steinu á að gerast húsmóð-
ir í sveit svo að Ingimundur brá sínu
búi og flutti til Reykjavíkur og gerðist
verkamaður við höfnina. Var hann
stundum í framlínu þeirra stéttaátaka
sem lagt hafa grunninn að þeim kjör-
um sem íslensk alþýða hefur í dag. Í
eina skiptið sem ég hef tekið þátt í
fyrsta maí göngu var með þeim hjón-
um. Þau hjónin eignuðust eina dóttur,
Elínu Sæunni sem er sjúkraliði hér í
borg. Þau veittu hvort öðru mikla
hamingu og dóttirin sólargeislinn
þeirra.
Allar minningarnar um Þorsteinu
eru bjartar. Hún var geðrík en afar
viðkvæm. Öll hennar framkoma
speglaði umhyggju og væntumþykju.
Hún talaði ekki slæmt um neinn og
hún ræddi ógjarnan minningar sínar.
Undir niðri var eins og byggi mikill
sársauki erfiðrar reynslu sem hún
vildi ekki og gat ekki ýft upp.
Þegar ég minnist Guðlaugar Þor-
steinu nú að leiðarlokum þykir mér
rétt að rifja þessa sögu upp. Fátækt
fólk hvað þá börn höfðu alltof oft lítið
að segja um líf sitt og örlög. Þeim var
hent til og frá eftir því sem yfirvöld-
um þóknaðist á hverjum tíma. Þor-
steinu tókst að skapa sér sitt sjálf-
stæði og eignast þá hamingju sem
flestir sækjast eftir. Þau hjón voru
nægjusöm og sparsöm en tókst að
veita sér þau lífsgæði sem þeim hent-
aði og undu glöð við sitt. Steina hafði
gaman af að ferðast og skoða nýjar
slóðir. Einhverntíma áður en utan-
landsferðir alþýðufólks urðu eins al-
mennar safnaði hún sér fyrir ferð til
Kaupmannahafnar og hafði dóttur
sína með til að sýna henni heiminn.
Ingimundur lést fyrir fimm árum síð-
an eftir langvarandi veikindi. Síðan
hefur Steina búið á Elliheimilinu
Grund. Seinast kom ég til hennar í
vikunni sem hún andaðist. Það gladdi
mig að geta náð við hana sambandi og
kvatt hana.
Guð blessi minningu Guðlaugar
Þorsteinu Jónsdóttur. Saga hennar er
átaka og hetjusaga samofin tíðaranda
og þróunarsögu tuttugustu aldar sem
á fullt erindi til nútímans. Samúðar-
kveðjur sendi ég afkomendum henn-
ar.
Snorri Bjarnason.
Herra Jesú hjá oss vertu,
huggun vor í lífi’ og deyð;
dagar líða, ljós vort vertu,
ljómann heims er felur neyð.
Huggun sú er hugarfró,
hjartans yndi, sæld og ró,
þig að vita vera’ oss nærri,
vina hjálp þá öll er fjærri.
Herra Jesú, hjá oss vaktu,
héðan burt er sofum vér;
oss í miskunn að þér taktu,
einkatraustið vort það er.
Bend oss heim í hæð til þín,
himinljóma þann oss sýn,
er til fulls við síðar sjáum,
sjálfan þig er litið fáum.
Herra Jesú hjá oss vertu,
hugurinn til þín lyftir sér;
hjá oss kvöldið síðasta sértu,
sjálfur þá vort ljós þú ver.
Hugsun þá lát hugga sál,
heyrn er þrýtur, sjón og mál,
að oss hel er endir nauða,
og að fæðist líf í dauða.
(Jón Þorleifsson.)
Elsku Elín mín, Kári, Ingimundur,
Viðar og fjöldskyldur, við Reynir
vottum ykkur samúð okkar. Gömul
kona södd lífdaga gleðst er fæðist líf í
dauða. Alltaf er móðurmissir söknuð-
ur, því hvað er okkur nær frá vöggu til
dauða en móðir og hvað eðlilegt er
það að sakna þess sem átt hefur, þrátt
fyrir að við gleðjumst þegar þeir sem
okkur þykir vænst um fái að losna úr
langþráðum fjötrum.
Að lokum vil ég minnast orða
Steinars Ekviks sjúkrahúsprests við
norska Radiumhospitalet. Að missa
gamla foreldra, veldur sorg sem lítið
er talað um. „Það er vanmetna sorg-
in.“ Foreldranir snerta líf okkar á
þann hátt, sem enginn annar gerir.
Það voru þau, sem settu okkur inn í
þennan heim. Þau eru hluti af sjálfs-
mynd okkar.
Þessvegna er það fátt annað, sem
gerist í lífi okkar, sem fær okkur til að
finnast við yfirgefin, eins og það að
missa foreldrana. Guð veri með ykkur
öllum.
Eygló.
GUÐLAUG
ÞORSTEINA
JÓNSDÓTTIR
Móðir okkar,
HALLDÓRA SIGFÚSDÓTTIR
frá Steinsstöðum í Öxnadal,
lést á dvalarheimilinu Hlíð, Akureyri, laugar-
daginn 30. nóvember.
Ingibjörg Bjarnadóttir,
Dýrleif Bjarnadóttir,
Bjarni Rúnar Bjarnason
og fjölskyldur.
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengda-
móðir og amma,
INGA GUÐRÍÐUR ÞORSTEINSDÓTTIR,
Lönguhlíð 3,
lést á lungnadeild Landspítalans Fossvogi
sunnudaginn 1. desember.
Örn Ólafsson,
Guðrún Arnardóttir,
Jón Örn Arnarson, Sigurlaug Kristmannsdóttir,
Þorbjörg Íris Arnardóttir,
Ingólfur Arnarson,
Ægir Arnarson,
Þorsteinn Ö. Arnarson, Liss Wenche
og barnabörn.